Grondwettelijk Hof buigt zich over versoepeling bankgeheim
De actiegroep Ministry of Privacy trekt naar het Grondwettelijk Hof tegen de verdere ‘uitholling’ van het bankgeheim. Ze vindt dat de fiscus al genoeg middelen heeft om bankgegevens in te kijken.
Uw bankrekening heeft binnenkort nog minder geheimen voor de fiscus. Uiterlijk op 31 januari 2022 moeten financiële instellingen ook de saldi van bankrekeningen en effectenrekeningen, en de afkoopwaarde van beleggingsverzekeringen melden aan het centraal aanspreekpunt (CAP) van de Nationale Bank. Dat vloeit voort uit een programmawet van 20 december 2020. Onder meer de fiscus kan daar uw banksaldi bekijken bij vermoedens van fraude. Dat vergemakkelijkt het werk voor de fiscus, want vandaag is in het CAP alleen te zien wie welke rekeningen en contracten heeft, zonder de saldi.
Die grotere armslag van de fiscus is een doorn in het oog van Ministry of Privacy, de stichting van privacyjurist en -activist Matthias Dobbelaere-Welvaert. Hij vocht eerder tevergeefs de digitale vingerafdrukken op de elektronisch identiteitskaart aan. ‘Als we ons nu niet tegen de maatregel verzetten, staat straks het saldo van elke bankrekening van elke burger te kijk voor ambtenaren’, zegt hij.
De zaak draait vooral rond de schending van artikel 22 van de Grondwet, waarin de eerbiediging van het privéleven wordt gewaarborgd. ‘Het doel van deze wetgeving is de gerechtvaardigde strijd tegen fiscale fraude, witwassen en de financiering van terrorisme’, zegt Charlotte Lardenoit van Sansen International Tax Lawyers. ‘Maar de maatregel is disproportioneel en niet noodzakelijk om dat doel te bereiken. De fiscus kan die gegevens nu al bij de bank opvragen bij vermoedens van fraude.’
Volgens de huidige procedure moet de fiscus deze gegevens eerst bij de belastingplichtige opvragen. Die krijgt de mogelijkheid om het vermoeden van fraude bij een rechter te betwisten, en zo de toegang tot zijn financiële gegevens te blokom
‘Als we ons nu niet verzetten, staat straks het saldo van elke bankrekening van elke burger te kijk voor ambtenaren’
Matthias DobbelaereWelvaert keren. ‘Met de nieuwe regeling valt die controle weg. De fiscus kan de saldi in het CAP zien zonder dat de belastingplichtige ergens van weet.’
Lardenoits collega Nele Somers (Artes Law) wijst nog op een ‘gebrek aan procedurele waarborgen de data van de burgers effectief te beschermen tegen risico’s op misbruik en op onrechtmatige toegang en onrechtmatig gebruik ervan’. Somers: ‘Wat doen we bijvoorbeeld als er zich een cyberincident voordoet, en die gegevens plots voor iedereen zichtbaar worden?’
De advocaten van Ministry of Privacy voelen zich gesterkt door het advies dat de Gegevensbeschermingsautoriteit heeft uitgebracht over de regeling. Die had het over een ‘onnodige, bijzonder verregaande en risicovolle centralisatie van financiële (persoons)gegevens, die niet in verhouding staat tot de beoogde doeleinden.’
De Vivaldi-regering hoopt onder meer dat het minder strikte bankgeheim in combinatie met het stopzetten van de fiscale regularisatie veel belastingplichtigen zal aansporen om de komende jaren nog met hun zwart en grijs geld boven water te komen.
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) heeft trouwens nog plannen met het CAP. Hij wil onderzoeken welk meerwaarde datamining van het CAP zou kunnen hebben. ‘Vandaag kan het CAP alleen gebruikt worden bij een vermoeden van fraude. Door datamining zullen we ook bepaalde gedragingen of evoluties kunnen zien die mogelijk wijzen op fraude’, zei hij daar vorig jaar over in een interview met deze krant (DS 30 november 2020).
Ministry of Privacy