Nieuw VRT-gebouw heeft voor- noch achterkant
Aanvankelijk verloor Office Kersten Geers David Van Severen de architectuurwedstrijd voor het VRT-gebouw, maar na een nieuwe oproep komt het bureau toch aan zet. Het vormt een team met Jaspers-Eyers Architects. Tussen al de hoogbouw gaat het voor een laag, horizontaal gebouw van drie verdiepingen.
Duw de zendmast van de VRT tegen de grond, en je hebt de lengte van het nieuwe omroepgebouw: 87 meter. Ook de breedte, trouwens, want de voetafdruk is 87 x 87 meter. In tijden van het EK Voetbal helpt het misschien als referentie dat het grondvlak ongeveer twee voetbalvelden inneemt.
Het gelijkvloers bestaat uit een achthoekige basis met een royale dubbele hoogte. Met die acht hoeken kan het gebouw zich naar de verschillende andere spelers op de mediasite richten. Soms steken de hogergelegen verdiepingen boven die hoeken uit. De buitenruimtes die zo ontstaan zijn cadeautjes voor de gebruikers. Aan voor- of achterkanten doet het gebouw niet. De architecten hebben elke zijde evenwaardig willen maken. Hoewel de zijde aan het centrale mediaplein toch iets meer allure heeft.
Op die basis komen drie verdiepingen. Met die stapeling heeft het gebouw een uitgesproken horizontaal voorkomen – naargelang de diepte van het perceel is het niet meer dan 15 tot 22 meter hoog. ‘We hebben de hoogte afgestemd op de toppen van de bomen op de site’, zegt landschapsarchitect Bas Smets, die mee in het winnend consortium zit.
‘We gingen meteen uit van een horizontaal gebouw’, zegt Kersten Geers. ‘Dat hebben we geleerd uit het omroepgebouw dat we voor de RTS in Lausanne realiseren. Zo kun je korte looplijnen maken en een dynamisch gebouw creëren, waar de gebruikers elkaar makkelijk vinden.’ Frederik Delaplace, de ceo van VRT, ziet er een instrument in dat bijdraagt tot het nieuwe werken. ‘Het bevordert nieuwe manieren van samenwerken en doorbreekt de silo’s tussen onze afdelingen.’
Opening in 2026
Office was al één van de vijf finalisten van de Open Oproep die de Vlaamse Bouwmeester uitschreef voor het VRT-gebouw. Het bureau haalde het toen niet. In januari 2016 werd het ontwerp van Robbrecht en Daem/ Dierendonckblancke Architects aangeduid als laureaat. Na zowat vier jaar werken verbrak de VRT in november 2019 eenzijdig het contract met deze combinatie. De omroep had zijn budget van 105 miljoen euro stapsgewijs opgetrokken tot 150 miljoen, maar met offertes ten belope van 186 miljoen euro kon de VRT niet leven.
Daarom lanceerde de VRT vorig jaar een nieuwe oproep, ditmaal via de formule ‘design & build’, een meer gesloten concours, waarop combinaties van architecten en aannemers zich konden inschrijven. Hoeveel en welke kandidaten zich gemeld hadden, heeft de VRT steeds angstvallig binnenskamers gehouden. ‘Er hebben zich zeven consortia gemeld en met drie zijn we onderhandelingen aangegaan’, zegt Delaplace. ‘Ik denk dat de meest toonaangevende bureaus die hier actief zijn zo een kans hebben gekregen.’ Misschien moeten we er toch even aan herinneren dat zich door de Open Oproep geen 7, maar 64 kandidaten meldden.
Besparing?
De vraag is hoeveel de VRT eigenlijk bespaart door de stekker uit de eerste wedstrijd te trekken. Het budget voor het nieuwe gebouw is nu vastgelegd op 133 miljoen euro. ‘We hadden de bal beter de eerste keer juist geraakt’, zegt Delaplace. ‘Met het vorig architectenteam hebben we een minnelijke schikking getroffen en is er een dading afgesloten. Beide partijen praten niet over de inhoud.’ Maar twee architectenbureaus en een ingenieurbureau die vier jaar werkten op een project hadden allicht toch aardig wat werkuren voor te leggen? ‘Dat klopt.’
Het nieuwe VRT-gebouw van Office en Jaspers Eyers Architects is nog compacter dan dat van de Open Oproep (dat al een flink stuk kleiner was dan het huidige gebouw). De inperking van de oppervlakte is een gevolg van minder gangen, compactere technische lokalen en captatiemagazijn dat extern ondergebracht wordt.
Niettemin wordt het gebouw een soepel instrument. De mezzaninehoogte op het gelijkvloers leent zich tot publieke activiteiten. Er zit een evenementenhal in, naast drie grote tv-studio’s. ‘De hogergelegen verdiepingen zijn doorgesneden met een centrale boulevard’, zegt John Jaspers. ‘Daar zijn allerlei voorzieningen voor sociale ontmoetingen.’ Om licht in het gebouw te krijgen, zijn er vijf patio’s. ‘Dat zijn oriëntatiepunten,’ zegt Smets, ‘maar de gebruikers kunnen er ook buiten zitten in het groen.’
Op de hogere verdiepingen zijn tal van kleinere studio’s ondergebracht. ‘De toekomst van de media is moeilijk te voorspellen’, zegt David Van Severen. ‘Het onderscheid tussen een studio voor radio en multimedia wordt nu al flou. Daarom hebben we die studio’s als doosjes in een modulair systeem gezet. Nu eens staan ze hier, maar het plan is flexibel genoeg om ze te verplaatsen. Het is een toolbox voor de media.’
In 2026 moet het gebouw klaar zijn.
De vraag is hoeveel de VRT bespaart door de stekker uit de eerste wedstrijd te trekken