De Zweed die de ‘heilige graal’ naar Europa brengt

Na Volkswagen kiest ook Volvo voor Northvolt om een batterijfabriek te bouwen. Peter Carlsson, de ceo van de Zweedse start-up, is net als Elon Musk een man met een missie.

Dat Europa de productie van batterijen het afgelopen decennium uit handen liet glippen, kan de Zweed Peter Carlsson (50) maar moeilijk begrijpen. Zelf noemt hij energieopslag de ‘heilige graal’ in de transitie naar een koolstofneutrale samenleving. Met zijn bedrijf Northvolt, dat hij in 2016 samen met Paolo Cerruti oprichtte, heeft Carlsson een missie: de heilige graal terug naar Europa brengen. Want ‘als niemand iets doet, zal Europa volledig afhankelijk worden van een Aziatische aanvoerketen’, zei hij in de Financial Times, toen Northvolt in 2017 de bouw van zijn eerste batterijfabriek aankondigde. ‘Europa heeft de kans om energieonafhankelijk te worden. Het is nu of nooit.’

Carlsson hield het niet bij beloften. Ondertussen is Northvolt een drijvende kracht geworden in de Europese strategie om de productie van batterijen opnieuw in eigen handen te nemen – de covid-crisis heeft het probleem alleen maar scherper gesteld. Eind dit jaar opent het als eerste Europees bedrijf een batterijfabriek in Europa, goed voor een jaarlijkse productie van 60 gigawattuur (of 1 miljoen auto’s). Bij de recentste grote financieringsronde, vorig jaar, haalde Northvolt 2,75 miljard dollar op, waarbij het bedrijf op 12 miljard dollar werd gewaardeerd. Gisteren kondigde het bedrijf aan dat het voor Volvo een zogenaamde gigafabriek voor batterijen in de steigers zal zetten. De vestiging moet op een nog nader te bepalen locatie tegen 2026 jaarlijks genoeg batterijen produceren voor 500.000 wagens. Volvo en Northvolt willen in Zweden tegen volgend jaar ook een gezamenlijk onderzoekscentrum bouwen.

Elektrisch tegen 2030 Volvo, dat in Chinese handen is en tegen 2030 alleen nog elektrische wagens zal verkopen, treedt zo in de voetsporen van onder meer Volkswagen en BMW, die dit jaar ook in zee zijn gegaan met Northvolt (DS 16 maart). Volkswagen bestelde zelfs twee fabrieken, de Duitse constructeur wil maar liefst 14 miljard euro aan batterijen afnemen.

Dat grootschalige offensief komt er nadat bij de Europese autoreuzen de afgelopen jaren het besef is gerijpt dat de productie van batterijen een cruciaal strijdpunt wordt in de onvermijdelijke elektrische revolutie. Maar voor Carlsson was dat al veel langer duidelijk. Terwijl bij Volkswagen het dieselgateschandaal nog niet eens was losgebarsten, kon de Zweed, die tussen 2011 en 2015 bij Tesla verantwoordelijk was voor de logistiek, al met eigen ogen zien hoe de elektrificatie het speelveld dooreen zou schudden. Hij besefte dat de bestaande aanvoerlijnen niet genoeg zouden blijken. Het bedrijf van Elon Musk pionierde daarop door zelf een batterijfabriek in Nevada te bouwen.

Carlsson rook een kans voor Europa en overtuigde Paolo Cerruti – die hij zelf van bij Renault naar Tesla had gehaald – om samen in het gat te springen. Volgens Carlsson en Cerruti is er geen enkele reden waarom Europa achterop zou moeten hinken. De productie van batterijen ‘is een geautomatiseerd proces’, zei Cerruti in de Financial Times.

‘Je hebt geen goedkope werkkrachten, maar geschoolde ingenieurs nodig.’ Niet toevallig vond Northvolt die in Azië, waar het de

Peter Carlsson ervaren Japanse batterijontwerper Yasuo Anno bij Sony kon wegplukken. Vorig jaar alleen al werden 500 mensen aangeworven.

Duurder, maar groener

Dat de kosten voor de energieintensieve productie van batterijen in Europa hoger liggen dan in Azië, mag niet deren. Northvolt wil zijn oosterse concurrenten voorbij snellen met een ‘groenere’ productie. Niet toevallig komt de eerste fabriek in het noorden van Zweden, in Skelleftea, waar genoeg groene energie opgewekt wordt door waterkrachtcentrales.

Toch is er nog steeds ‘een kloof met Azië te overbruggen’, gaf Carlsson vorig jaar toe in een gesprek met journalisten. Maar als de productie wordt uitgebreid en de schaalvoordelen hun werk doen, hoopt de gepassioneerde amateursporter het gat dicht te lopen. Carlsson spiegelt zich daarvoor aan dat andere Zweedse succes, Ikea, dat volgens hem ‘fantastisch’ is in het bouwen van gestandaardiseerde winkels. ‘Batterijfabrieken zijn natuurlijk aanzienlijk moeilijker te bouwen dan een Ikea-winkel’, zei hij in een interview met CleanTechnica. ‘Maar het model moet hetzelfde zijn.’

‘Als niemand iets doet, zal Europa volledig afhankelijk worden van een Aziatische aanvoerketen’

Ceo Northvolt