Zonder wil is er geen weg
Terwijl de nieuwsagenda eens te meer focust op de hardnekkige strijd tegen het dekselse coronavirus, vinden historische verschuivingen plaats. Afgelopen weekend bevestigden de G20 van machtigste industrielanden hun vaste wil om een minimumbelasting voor multinationals in te voeren. Een ingreep die al lang noodzakelijk was, maar die iedereen tot dusver voor onmogelijk hield. En vandaag kondigt de Europese Commissie een omvangrijk en uiterst ambitieus plan voor de drastische reductie van uitstoot van broeikasgassen aan.
Voor beide internationale initiatieven past enige reserve. De plannenmakerij is het gemakkelijkste onderdeel van de oefening, maar het is noodzakelijk daarmee te beginnen. Dat de eensgezindheid om de vanzelfsprekendheden van onze wereld fors dooreen te schudden überhaupt bestaat, is al winst. De weg naar een tastbaar resultaat is lang en lastig. Maar de inzet is groot genoeg om er alle beschikbare energie tegenaan te gooien.
De Europese Green Deal, die vandaag een praktische invulling krijgt, legt de lat bijzonder hoog. Tegen 2030 moet de uitstoot 55 procent lager liggen dan in 1990. Er resten slechts negen jaren en de helft van het werk moet nog gebeuren.
Niet veel aspecten van ons leven zullen onaangeroerd blijven, businessmodellen moeten op de schop en prijsberekeningen veranderen grondig. Het risico voor verstoring van de markt en voor toenemende energie-armoede is reeel. De zekerheid dat de diverse overheden dat proces onder controle hebben, is er niet. De Commissie rekent sterk op nieuwe belastingen op vervuilende activiteiten zoals vliegen, transport over zee en bouwen. Maar hoe ze wil voorkomen dat die verhoogde kosten uiteindelijk bij de consument belanden, is niet zo duidelijk. Dat kan de steun voor de omwenteling in gevaar brengen.
Fundamentele veranderingen teweegbrengen vereist voluntarisme. Zonder wil is er geen weg. Politiek is die wil er nu. Dat is belangrijk. Bovendien wordt duidelijk dat er reusachtige investeringskansen ontstaan door de klimaatommekeer. Innovatie en technologie worden een sleutelonderdeel van de oefening. De grote uitdaging is het in elkaar doen passen van publieke en particuliere dynamieken. Anders verzandt de campagne in administratie en regelneverij. Geld is er voldoende vrijgemaakt in het kader van de relance na de pandemie. Maar die middelen doelmatig inzetten wordt cruciaal. Voor Europa is dit een gedroomde kans, maar ook een verpletterende verantwoordelijkheid.
De Europese klimaatplannen laten niet veel aspecten van ons leven onaangeroerd