De neerslag van de klimaatverandering
De extreme hoosbuien in de provincies Luxemburg, Namen, Limburg en Luik zijn niet onverwacht. Ze passen in het patroon van een opwarmende aarde.
Hoe komt het dat het dezer dagen in het zuidoosten van ons land pijpenstelen aan het regenen is? Dat is doordat zich boven dit gebied een zogeheten occlusiefront heeft gevormd, zegt Nicole van Lipzig, hoogleraar geografie aan de KU Leuven: een regenfront dat is ontstaan door twee op elkaar botsende luchtmassa’s van verschillende temperatuur.
Doorgaans trekken zulke regenfronten binnen een paar uur voorbij, maar in de provincies Luik, Limburg, Luxemburg en Namen gaat het om een stationair front, waarin al dagen maar weinig beweging zit. Daardoor komt alle regen die het front produceert, in die ene hoek van het land naar beneden, in plaats van te worden verspreid over een landelijk traject van bijvoorbeeld west naar oost of zuid naar noord, wat in onze streken gebruikelijker is.
Extreme veel hemelwater
De twee luchtmassa’s die elkaar boven het oosten en zuidoosten van ons land hebben klemgezet, vermengen zich nauwelijks. Hun temperatuur (en dus hun dichtheid) verschilt daarvoor te zeer. Wel stijgt een deel van de warmste luchtlaag, met haar kleinere dichtheid, boven de koudere luchtlaag uit en stroomt eroverheen. Door de afkoeling die dat veroorzaakt, ontstaan wolken, die neerslag geven.
‘Bijzonder veel neerslag, in dit geval’, zegt Van Lipzig. Een voor de hand liggende verklaring voor de extreme hoeveelheid hemelwater is de klimaatopwarming, die de gemiddelde temperatuur in onze streken de voorbije jaren heeft doen stijgen. ‘Warmere lucht houdt meer waterdamp vast. Honderd jaar geleden zou een gelijkaardig regenfront waarschijnlijk niet zo extreem veel neerslag hebben gegeven.’
Volgens Van Lipzig moeten we er ons rekenschap van geven dat weerfenomenen zoals deze extreme neerslag, maar ook de verzengende hitte die de vorige weken delen van de VS en Canada teisterde, een gevolg zijn van de klimaatopwarming. ‘Alleen een reductie van de uitstoot van broeikasgassen kan maken dat de situatie niet verder verslechtert.’
Regen stopt nog niet
Het KMI laat weten dat de extreme neerslag ook vandaag in het land blijft. Er wordt vooral hevige regenval voorspeld in de provincies Luxemburg en Luik en in mindere mate in delen van Namen en Limburg. ‘Er kan tussen 30 en 100 liter water per vierkante meter vallen’, aldus Frank Deboosere. Volgens de weerman zal de regenzone vanaf vrijdag verschuiven richting Duitsland, dat nu ook al te kampen heeft met wateroverlast.
KMI-meteoroloog David Dehenauw laat op Twitter weten dat het pas de vierde keer is dat in ons land een code rood wordt afgekondigd voor zware regenval, de laatste keer dateert van 7 januari 2011. Volgens Deboosere kunnen we in België voortaan ongeveer om de vijf jaar soortgelijke extreme neerslagperiodes verwachten.
‘Honderd jaar geleden zou een gelijkaardig front niet zo extreem veel neerslag hebben gegeven’
Nicole van Lipzig Hoogleraar geografie KU Leuven