Na de totale ravage volgt de grote kuis
De elektriciteit niet zomaar aanschakelen, oppassen voor plunderaars en gratis brood is te vinden bij het gemeentehuis. Een dag na de zondvloed komt Theux weer overeind. Daar komt veel solidariteit bij kijken.
Wat ooit huisraad moet geweest zijn, siert vrijdagochtend de straatkanten en de stoepen van de zwaargetroffen Luikse gemeente Theux. Een groot roze poppenhuis, een comfortabele zetel, een geschilderd portret en een snowboard. Beschadigd, kromgetrokken, verzopen, verkleurd en klaar om afgevoerd te worden. De grand nettoyage is aangevat.
Heel de dag denderen om de zoveel minuten vrachtwagens met een open container door het dorpscentrum, tot aan de rand gevuld met de besmeurde restanten van de overstroming van de Vesder. Vanuit een anonieme witte bestelwagen worden gratis bakken Jupiler uitgedeeld, om de zorgen even weg te drinken.
‘Het is de grootste ramp sinds mensenheugenis hier’, zegt Alexandre Lodez. Hij gaat in een oranje fluovest van huis tot huis in de Rue du Foyer Theutois, die haaks op de rivier staat. Lodez is lokaal vooral bekend als schepen van Financiën, maar zijn taak is nu om de opruimwerken in deze buurt te coordineren. Telkens weer waarschuwt hij om de elektriciteit niet zomaar aan te schakelen. Ook het kraanwater is niet zonder meer drinkbaar. Pakken van zes flessen Spa zijn verkrijgbaar voor wie er nood aan heeft, deelt hij mee.
De gsm van Lodez rinkelt onophoudelijk. Er valt veel te coördineren. Oostenrijkse brandweerlieden en het leger zijn gepasseerd om te helpen met de opruiming. Scouts zijn naar het historische centrum afgezakt om de dorpsbewoners op leeftijd gezelschap te houden. Vrijwilligers uit het asielcentrum van Banneux steken een handje toe. ‘We hebben een rampenplan, maar er komt veel spontane hulp bovenop’, zegt de schepen, die vertwijfeld het hoofd schudt bij al te technische vragen over de elektriciteit.
Tv en decoder in veiligheid
Al veertig jaar prijst de 64-jarige Christian Hezman zichzelf gelukkig met zijn zicht op de Vesder. Elke dag vakantie, dat idee. Tot hij woensdagavond het waterpeil snel zag stijgen, vervolgens de brug schuin voor zijn huis wegspoelde en er auto’s voorbijkwamen drijven. Beschutting zocht hij op de eerste verdieping, samen met de medicatie voor zijn hart, de papieren van de verzekeringen en zijn grote televisie en decoder. ‘Ik had schrik. Maar ik had de belangrijkste zaken bij me.’
De zwarte streep op de gevel van Hezman op meer dan een meter hoogte toont tot waar het water gekomen is. De muur naast zijn voordeur is gescheurd. Zijn dure eettafel is om zeep, zijn wasmachine is aan vervanging toe. Vrienden en familie zijn hem en zijn vrouw te hulp gekomen voor de opruimwerken en met het aanbod van een warme douche. ‘Dat nemen we graag aan. Maar we blijven ook graag in ons huis, uit angst voor plunderaars’, zegt hij vanonder zijn geruite pet.
Takelwagens doorkruisen ondertussen de modderige straten naast de rivier om autowrakken op te pikken. Aan de blauwe Ford onder een wit bestelbusje om de hoek bij Hezman zijn ze nog niet geraakt, maar de Suzuki Swift van Jennifer Gohy (35) en haar partner staat al wel op de verzamelplaats naast het sportterrein, tussen een twintigtal andere wrakken.
De koffer krijgen ze niet meer open. De bekleding is niet zwart maar vaalbruin. De stank is niet te harden. Ze laat de foto zien van het moment waarop de auto een parking afdrijft, het dak nog net zichtbaar. ‘Hij is nog nieuw’, zegt ze. Om dan het op een na populairste zinnetje van de dag in Theux en omstreken te bezigen. ‘Dit wordt iets voor de verzekeringen.’ Het populairste laat zich samenvatten als: ‘Wat een catastrofe.’
Zelfgebakken wafels
Voor het gemeentehuis van Theux liggen er in bakken gratis broden te wachten. Er is ook warme koffie. Generatoren brommen er luid, de kelder van de lokale verzekeringsmakelaar wordt nog leegge
‘Hij is nog nieuw’, zegt Jennifer Gohy over haar weggespoelde Suzuki Swift. Om dan het op een na populairste zinnetje van de dag te bezigen: ‘Dit wordt iets voor de verzekeringen’
pompt. Buurtbewoners vallen er elkaar in de armen, er zijn tranen, maar ook opluchting omdat er hier geen doden en gewonden zijn geteld. Een veegmachine van de gemeente slaagt er ondertussen maar niet in om de modder van de kasseien te krijgen – of toch van de kasseien die niet weggespoeld zijn.
Het winkeltje van Lucas Luca (61) en zijn vrouw Ghislaine (57), schuin tegenover het gemeentehuis, is het soort plaats waar heel het dorp wel eens passeert. Voor een krant, voor tabak of een schrijfblok voor school. Nu ligt het bijeengeveegd en aan elkaar geklonterd voor de deur. Alleen de massieve gokkast van Ladbrokes is overeind blijven staan. De verkoopster is door de achterdeur moeten vluchten voor het wassende water.
Twaalf jaar werk zit erin, nu is het allemaal weg. ‘De verzekeringen hebben me vriendelijk verteld dat heel het gebouw gedekt is. Maar de inhoud niet. Dus voilà’, zegt Luca. ‘We willen zo snel mogelijk heropenen. We verlenen toch een dienst aan de gemeenschap.’
Schotels met zelfgebakken wafels worden rondgedeeld. Het OCMW maakt een ronde in het dorp met voorverpakte koeken en psychosociale steun. Mevrouw Luca: ‘De solidariteit is magnifiek. Maar dat lost natuurlijk niet alle problemen op.’