Slechts kortstondig meer bodemvocht door extreme neerslag

CURIEUZENEUZEN IN DE TUIN De hoosbuien vertalen zich ook in een piek in bodemvocht in het CurieuzeNeuzen-netwerk. Maar minder dan je misschien zou verwachten.

De extreme neerslag in het zuidoosten van België laat ook sporen na in de metingen van bodemvocht in het netwerk van CurieuzeNeuzen in de Tuin. De tuinen in de provincie Limburg vertoonden woensdag een absolute piek in bodemvocht van 15 procent meer in vergelijking met vorig weekend.

Toch is de toename minder extreem dan je misschien zou verwachten op basis van de hoeveelheid neerslag. Als het erg veel regent in korte tijd, dringt een groot deel van het regenwater immers niet in de bodem. Er is een maximale hoeveelheid neerslag die bodems kunnen opnemen voor ze verzadigd zijn. Het overtollige water zal bovengronds afvloeien, met overstromingsgevaar tot gevolg. ‘Dat toont nogmaals het grote belang van doorlaatbare oppervlaktes’, schrijft Jonas Lembrechts, wetenschappelijk coördinator van CurieuzeNeuzen in de Tuin van de Universiteit Antwerpen. ‘De hoeveelheid water die je tuinbodem kan opnemen, is al beperkt. Als je dan nog eens een groot deel afdekt met beton, asfalt of stenen, wordt de capaciteit als waterbuffer nog kleiner.’

Lagere kans op hittegolven

Dat we in de toekomst meer van zulke extreme ‘waterbommen’ verwachten, heeft ook gevolgen voor de planten. ‘Zelfs bij minder, maar grotere buien zal het voor planten moeilijker zijn om aan water te raken. De bodem zal snel verzadigd zijn en moet dus veel meer water verloren laten gaan’, zegt Lembrechts.

Dat effect was meteen zichtbaar op de stippenkaart die de metingen van bodemvocht weergeeft van donderdag 15 juli, een dag later. De tuinen in Limburg waren alweer veel van hun extra bodemvocht kwijtgespeeld, terwijl het centrum van het land, waar de neerslagzone zich toen bevond, extra bodemvocht vertoonde.

Goed nieuws is dat het grondwater al goed aangevuld is geraakt. De reden: in tegenstelling tot vorige jaren hebben we deze zomer al veel neerslagdagen gehad waarbij het water goed kon insijpelen. Het grondwater staat er zelfs goed voor.

‘Zo’n natte start verlaagt ook de kans op hittegolven in onze tuinen’, besluit Lembrechts. ‘De zomerzon zal veel energie nodig hebben om al dat water te verdampen, waardoor er minder over is voor opwarming. Een natte bodem zoals nu is de beste airco.’

‘De hoeveelheid water die je tuinbodem kan opnemen, is beperkt. Als je dan nog eens een groot deel met stenen afdekt, wordt de capaciteit als waterbuffer nog kleiner’

Jonas Lembrechts Wetenschappelijk coördinator CurieuzeNeuzen in de Tuin