De exit van de techmiljardairs
Wie is de baas van Amazon? Ik vermoed dat minder dan 1 procent van u meteen roept: Andy Jassy! Jeff Bezos, ja die kennen we – wegens rijkste mens ter wereld, en van zijn echtscheiding. Maar Jassy? Die heeft zich 24 jaar lang in de schaduw van Bezos uitgesloofd bij Amazon. Niemand herkent hem op straat. En dat blijft waarschijnlijk zo.
De baas van Facebook, die kennen we wel: Mark Zuckerberg. En die van Tesla en SpaceX: Elon Musk. Maar zij zijn stilaan de laatste twee techmiljardairs die nog aan het hoofd staan van de reusachtige bedrijven die ze hebben opgericht. Die oprichters verdienden fortuinen en bestuurden hun organisaties naar eigen goeddunken. En de hele wereld keek naar hen op.
Die tijden zijn voorbij. Bij Google heeft de stille, ernstige Sundar Pichai het voor het zeggen. Bij Microsoft de stille, ernstige Satya Nadella. Bij Apple is het Tim Cook – ook stil en ernstig, maar hij werd de jongste jaren toch een publiek gezicht toen hij ging praten over zijn homoseksualiteit en ging wegen op een aantal ethische debatten. Over elk van deze stille, ernstige mannen ( ja, het zijn wel nog allemaal mannen) hoorde je bij hun start enorme twijfels. Waren ze wel voldoende visionair en charismatisch om in de voetsporen te treden van de miljardair-oprichter? Elk van hen deed het veel, veel beter dan verhoopt. Beter dan die oprichter het zelf zou hebben gedaan, in de nieuwe omstandigheden. Een charismatische visionair is een troef tijdens de opstartjaren van een technologiebedrijf en tijdens de strijd om dominantie. Maar deze bedrijven zijn simpelweg te groot geworden. Dan is het goed dat er een bedrijfsleider komt die verantwoording verschuldigd is – aan een raad van bestuur, aan aandeelhouders, maar vooral aan de maatschappij.
De ongebreidelde dominantie van de bigtechbedrijven wordt niet meer getolereerd en hun oprichters zijn van idolen plots schietschijven geworden. Politici profileren zich door de techmiljardairs te beschuldigen van alle kwaad in de samenleving. Deze bedrijven zullen streng worden gereguleerd of opgehakt, of beide. Jeff Bezos had daar geen zin in. Die schiet aanstaande dinsdag de ruimte in met zijn eigen raket. Weet u trouwens nog wanneer Bill Gates (toen de rijkste man ter wereld, zoals Bezos nu) de leiding van Microsoft opgaf? Begin 2000, toen Microsoft op het punt stond om schuldig te worden bevonden aan het misbruiken van zijn monopolie en toen de hele techmarkt op instorten stond. Ook Gates werd toen, tot zijn eigen verbijstering, als de baarlijke duivel afgeschilderd en besliste dat hij dringend de wereld moest gaan redden.
En Musk en Zuckerberg? De bedrijven van Musk worden niet tot ‘big tech’ gerekend, hem laten ze nog even met rust. Al worden zijn autocratische maniertjes hem steeds minder in dank afgenomen. Maar Zuckerberg? Dat is een vechtersbaas. Hoe meer hij en Facebook onder vuur staan, hoe driester en eigenzinniger hij tekeergaat. Hij ziet zichzelf als een leider in oorlogstijd. Terwijl hij de samenleving – en zijn eigen bedrijf – het best zou dienen door nu het voorbeeld van Gates en Bezos te volgen. Er is blijkbaar nog een plaatsje vrij op die raket, Mark!
Een charismatische visionair is vooral een troef tijdens de opstartjaren