Schuldenberg eurozone hoger dan 100% van bbp
OVERHEIDSSCHULD Voor het eerst hebben de lidstaten van de eurozone een overheidsschuld die hoger ligt dan hun gezamenlijke bbp.
De massale coronasteunmaatregelen voor burgers en bedrijven hebben in elk land van de eurozone de overheidsschuld zwaar doen toenemen. Met als gevolg dat de globale overheidsschuld van de negentien lidstaten van de eurozone tot het hoogste peil ooit is gestegen.
Aan het einde van het eerste kwartaal van dit jaar, op 31 maart 2021, was de schuldenberg geklommen tot 100,5 procent van het globale bruto binnenlands product (bbp) van de eurozone. Het is de eerste keer dat de overheidsschuld van de eurolanden de symbolische kaap van 100 procent van het bbp heeft gerond. Eind 2020 stond de teller nog op 97,8 procent. Dat blijkt uit berekeningen van Eurostat.
De situatie verschil sterk van land tot land. Er zijn zeven landen in de eurozone met een overheidsschuld boven de grens van 100 procent. België is daarbij, met een overheidsschuld van 118,6 procent. In vijf landen is de schuldenberg nog groter. Helemaal bovenaan staat Griekenland, met een verhouding van schulden tegenover het bbp van liefst 209,3 procent. Ook Italië, Portugal, Cyprus en Spanje scoren nog slechter dan België. Veruit de beste leerling in de klas is Estland, met een overheidsschuld van amper 18,5 procent van het bbp.
In vergelijking met het eerste kwartaal van 2020, bij de start van de coronapandemie, is de schuldenberg in elk land van de eurozone toegenomen. Soms erg beperkt, zoals in Ierland (+1,7 procentpunt), maar soms erg veel, zoals in Cyprus en Griekenland (+29,5 en 28,6 procentpunt). België zit in het peloton, met een toename op jaarbasis van bijna 15 procentpunt.
Ook minder inkomsten
De ontsporing van de schulden heeft uiteraard alles te maken met de maatregelen die de overheden vanaf maart 2020 hebben genomen om de economische en sociale impact op bedrijven en gezinnen op te vangen, zoals tijdelijke uitkeringen en noodleningen. Dat beleid heeft grote budgettaire tekorten opgeleverd, waardoor de regeringen massaal op zoek moesten naar vers kapitaal. Dat gebeurde onder meer door de uitgifte van overheidsobligaties.
Bovendien beslisten nogal wat landen om bedrijven tijdelijk vrij te stellen van belastingen, waardoor de overheidsinkomsten in het tweede en derde kwartaal van 2020 sterk omlaag gingen, op hetzelfde moment dat er meer werd uitgegeven.
Eurostat herinnert eraan dat de scheefgetrokken verhouding tussen schulden en bbp niet alleen aan de toename van de schuldenberg te wijten is, maar ook aan de gelijktijdige daling van het bbp. Dat is een direct gevolg van de crisis tijdens de langdurige lockdown van bedrijven, winkels en horecazaken.