Op het apart zwemuurtje voor vrouwen

‘Het voelt veilig en intiem, los van religie’

‘Regardez, c’est cette fameuse piscine’, horen we een fietser tegen zijn kompaan zeggen. Het is een broeierig warme zaterdag en we staan voor het openluchtzwembad Flow in Anderlecht. Het zwembad aan de Biestebroekkaai kwam in opspraak door zijn ‘vrouwenuurtje’. De kuip, verzonken naast de brug over de Zennerivier, wordt langs de straatkant afgeschermd met dranghekken. Op ooghoogte hangen doeken. Van ver hoor je muziek uit de boxen dreunen: ‘Suavemente’ van merengue-zanger Elvis Crespo. ‘Besa besa, besame un poquito.’

Anne Wittockx (51) is een van de vrouwen in Flow. Politici die over segregatie spreken, omdat de boerkini in het zwembad is toegelaten of omdat er een afzonderlijk vrouwenuurtje geldt: dat vindt ze overdreven. ‘Er zijn hier inderdaad vrouwen in boerkini, maar de meesten hebben gewoon een badpak aan’, zegt ze. Voor Wittockx is het juist een uitgelezen kans om mensen van een andere cultuur te ontmoeten. ‘Ik ken weinig plaatsen waar je zo ongedwongen mensen leert kennen. Mensen met wie ik in mijn normale leefwereld nooit in contact kom. Hier vallen de verschillen een beetje weg’.

Er hangt een bijna samenzweerderige sfeer in het zwembad. Vrouwen onder elkaar blijkt toch iets speciaals te zijn, en dat ervaren we in zowat elk zwembad waar we langsgaan. Want een zwemuurtje voor vrouwen is niet uniek. In verschillende zwembaden in Antwerpen, Gent, Brussel, Genk, Leuven, Turnhout, Diest, Waregem, Maasmechelen en Evergem zijn er zulke vrouwenuurtjes.

Offerfeest of niet, zwemmen zullen we

In elk zwembad wordt druk gebaard erbij te komen zitten of mee in het water te springen. De redenen waarom vrouwen kiezen voor een apart zwemuur, lopen sterk uiteen. In de grotere steden vind je een mix van verschillende culturen en religies – dat speelt soms mee in de keuze. In de kleinere badhuizen daarentegen speelt religie nauwelijks een rol. Mariem Samadi (41) geeft in heel wat Brusselse baden aquagym tijdens de vrouwenuurtjes. ‘Ik merk vooral dat vrouwen er nood aan hebben.’

Al vijftien jaar richt Samadi zich met de vzw Femmes en forme op vrouwelijke zwemsters. ‘Ik hoor in elk zwembad andere verhalen. Zeker, je hebt de moslima’s. Dat hangt ook af van waar het zwembad zich bevindt. Wie in de buurt woont, komt er zwemmen. Dus in sommige wijken is de groep moslima’s groter. Maar we hebben evenzeer vrouwen die via artsen of kinesisten naar ons worden gestuurd. Bijvoorbeeld na een ingrijpende operatie, zoals een borstamputatie. Dat ligt gevoelig. Via ons vinden die vrouwen sneller de weg terug naar het zwembad’, zegt Samadi.

In de Sportoase in Antwerpen geeft een meerderheid aan moslima te zijn. Religie speelt bij de meesten een rol. Het zwembad op de Plantin en Moretuslei in de havenstad heeft dan weer een aanzienlijke groep joodse vrouwen. Of dat zo erg is, vragen Nora Essabri (43) en Aïsha Taheria (61) zich af. Beide vrouwen zijn moslima, hun geloof speelt mee in de keuze. Essabri zwom vroeger tijdens de ‘gewone uren’, maar voelde zich toen minder op haar gemak. ‘Onder vrouwen voel ik me comfortabeler, dan hoef ik geen boerkini aan’, zegt ze. Die is trouwens verboden in het Antwerpse bad. Voor beiden is het tweewekelijkse zwemuur een moment voor henzelf. ‘Vandaag is het Offerfeest, ik moet nog heel veel koken, maar mijn zwemuurtje geef ik niet op’, lacht Taheria.

Een grote familie

Het zwembad in Evergem, net buiten Gent, heeft sinds 1980 een uur voor vrouwen. Lidgeld voor een jaar bedroeg er toen 450 Belgische Frank, een goede 11 euro. Janine De Backer (76) trekt er al 24 jaar haar baantjes. ‘Voor de beweging, en een babbel’, zegt ze. Het is dinsdagochtend en De Backer is een van de acht vrouwen die na het zwemmen in de cafetaria nog iets drinkt. Waarom het vrouwenuurtje? ‘Het geeft ons een reden om op te staan’, zegt Rita De Pauw (69). ‘Ons zwemgroepje is een grote familie geworden’, legt ze uit. Naast haar knikt Lut Van Leeuwen (57). Ze is de jongste van de groep en begon te zwemmen toen ze met brugpensioen ging. ‘De kinderen waren het huis uit, ik wilde aan mijn conditie werken. Of ik gegeneerd ben om samen met mannen te zwemmen? Nee, maar de sfeer onder vrouwen is leuker. Het is allemaal wat gemoedelijker. Mannen zwemmen vaak sneller, hier kan iedereen zijn eigen tempo aanhouden’. De Pauw beaamt: ‘Schrik heb ik niet, maar vrouwen begrijpen elkaar toch iets beter, niet? De gespreksonderwerpen, over ons lichaam dat verandert bijvoorbeeld, zijn toch anders. Af en toe eens zonder venten, daar is niets mis mee’.

Dat veranderende vrouwenlichaam speelt ook bij Lotte Demeurisse (27) uit Gent. ‘Een keizersnede, ik dacht altijd dat dat wel meevalt. Nu weet ik beter’, glimlacht ze. Acht maanden geleden beviel ze van haar eerste kind. Een was een mooi, maar fysiek zwaar moment. Ze kreeg een zwangerschapsvergiftiging, het kindje kwam vroegtijdig met een keizersnede ter wereld. ‘Ik ben zo blij met ons dochtertje, maar lichamelijk was het enorm zwaar’. Zwemmen bleek de ideale revalidatiesport. ‘Je hebt opeens een groot litteken en heel veel striemen. Dat mijn lichaam mijn kind geen negen maanden kon dragen, speelt ook mee. Dat moet ik een plaats geven en ik moet vrede krijgen met mijn nieuwe vormen. Het voelt veiliger tussen vrouwen. Misschien omdat sommigen iets gelijkaar

‘Ik heb het nog altijd moeilijk in zwembaden, omdat ik ooit aangerand werd. Tijdens het vrouwenuurtje vind ik rust’ Zwemster

Sara