België krijgt er twee sites Werelderfgoed bij
Dit weekend beslist het Unesco-congres in China om Wortel-Kolonie en kuuroord Spa tot Werelderfgoed uit te roepen. Voor Wortel is het tweede keer, goede keer.
Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stemt het comité van Unesco om dit weekend de veertiende en vijftiende Belgische erkenning op de Werelderfgoedlijst goed te keuren. Het congres gaat door in de Oost-Chinese stad Fuzhou. Het moet zich over extra veel dossiers uitspreken omdat het congres van vorig jaar niet kon doorgaan.
‘De Belgische dossiers kregen allebei groen licht van Icomos’, zegt de Belgische waarnemer Piet Geleyns. Icomos is de wetenschappelijke instantie die waakt over het internationaal erfgoed. ‘In zijn geschiedenis is het Unescocomité nooit afgeweken van dat voorstel.’
Zowel Wortel-Kolonie als Spa heeft blijkbaar al geruststellende signalen ontvangen. Beide organiseren ze een evenement voor hun achterban om samen naar de gestreamde congreszitting te kijken en daarna te klinken op de afloop. Spa komt zaterdagmiddag aan de beurt, een dag later komt het dossier van Wortel-Kolonie op tafel.
Weldadigheid
Beide sites passen in een gemeenschappelijk themadossier dat gedragen wordt door verschillende landen. Voor Wortel zijn dat zeven van de zogenoemde ‘Koloniën van Weldadigheid’, die tussen 1818 en 1825 door de Nederlandse ex-generaal Johannes van den Bosch werden uitgebouwd in België en Nederland. Het systeem was erop gericht zwervers of mensen in armoede tewerk te stellen op landbouwdomeinen om zo hun leven weer op de rails te krijgen.
Wortel is aan een herkansing toe. Toenmalig minister voor Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois (N-VA) diende het dossier in 2017 al een eerste keer in, maar het werd toen afgewezen. De aanvraag was sinds 2010 aan het rijpen.
‘Er werd wel meteen gezegd dat de aanvraag potentieel had’, zegt Philippe De Backer, directeur Kempens Landschap. ‘De meeste dossiers gaan over een tastbaar monument, bij ons ging het over een verhaal. Allicht was Unesco bang om hiermee de deur open te zetten naar veel soortgelijke kandidaturen. Daarom hebben we met Icomos een tweejarig afstemmingstraject gevolgd.’
Normaliter zat ook de naburige kolonie van Merksplas in het dossier. ‘Daarvoor staat de deur nog op een kier. We restaureren nu het gevangeniscomplex. Mogelijk kan Merksplas nadien nog toegevoegd worden aan het dossier.’
Tsaar Peter de Grote
Spa is onderdeel van het nog omvangrijker themadossier ‘Kuuroorden van Europa’. Daar zitten elf steden in uit zeven landen. De stad die onlangs nog kampte met wateroverlast is niet weinig fier zijn naam aan het verschijnsel ‘spa’ te hebben gegeven.
De stad kende een grote toestroom nadat tsaar Peter de Grote in 1717 in de stad was komen kuren en nadien beterschap vertoonde. Europese vorsten, aristocraten en de hogere burgerij volgden hem. Ook in de andere kuuroorden, zoals het Britse Bath, het Tsjechische Karlovy Vary, het Franse Vichy en het Duitse Baden-Baden, kwamen er om dit cliënteel te vermaken casino’s, kursalen en vauxhalls. Gasten die er regelmatig terugkeerden lieten er prachtige villa’s bouwen.
Normaliter zat ook de naburige kolonie van Merksplas in het dossier. ‘Daarvoor staat de deur nog op een kier’