Strandgewoel vanuit de hoogte
Noem ze geen torens of uitkijkposten. ‘Belevingsplatformen’ zijn de nieuwe eyecatchers voor wandelaars en fietstoeristen. De nepvuurtoren van Guillaume Bijl is een knap voorbeeld.
De 56 treden van de metalen wenteltrap zijn niet echt een kuitenbijter. In een zucht sta je boven en heb je een prachtig zicht op zee, strand en duinen. Richting Oostende: een vergezicht met de kort gehouden grasvelden van het golfterrein aan Vossenslag. Zestien meter lager trekt een bonte stoet badgasten voorbij, zeulend met frigoboxen en bolderkarren.
De vuurtoren van de Antwerpse kunstenaar Guillaume Bijl, groen en wit gestreept en met een knalrode toegangspoort, heeft geen enkele seinfunctie. Rondzwiepende lichtbundels zoek je er vergeefs. Het elegante ding heeft een zeker Nijntje-gehalte, het lijkt zo weggelopen uit een stripverhaal. Bijl zelf noemt zijn uitkijkpost graag een speelse trompe-l’oeil. Het past bij het type werk dat hij maakt en dat je op het verkeerde been zet. Bij Bijl is alles realistisch, alledaags en zo herkenbaar, dat het weer absurd en vervreemdend wordt.
Vuurtoren/Uitkijktoren had eigenlijk op het einde van de dijk in Wenduine moeten komen. Maar toen de plannen van de ‘toren zonder vergunning’ uitlekten, stak er bij de bewoners en tweedeverblijvers een storm van protest op. Geen kunst voor de deur die het zicht op zee belemmert! De Haan, de gemeente die de opdracht gaf, zocht een alternatief: een strook natuurgebied, op de uitloper van een vakantiedorp, waar Vuurtoren/Uitkijktoren de blikvanger en het baken mag van zijn.
Het kunstwerk werd eind vorig jaar geopend maar ging prompt weer dicht omdat het niet conform de coronamaatregelen opengesteld kon worden. Sinds 1 juli is het weer vrij toegankelijk. Het maakt deel uit van een ambitieus project van Westtoer en de provincie West-Vlaanderen dat Horizon2025 heet. Er is een budget van 4 miljoen euro voor uitgetrokken. Lokale besturen mogen een voorstel indienen, dat dan voor 75 procent gesubsidieerd kan worden.
Het streefdoel is om tegen 2025 ruim twintig uitkijkpunten klaar te hebben, verspreid over de provincie. Het kan gaan om nieuwe architectuur, maar evengoed om bestaand erfgoed dat veiliger en beter ontsloten wordt, zoals kerktorens. Er zijn er al negen ‘belevingsplatforms’ toegankelijk, het merendeel in de Westhoek: de Belvedèretoren in Heuvelland, de kerktoren van Zonnebeke, de Vredesmolen van Houthulst, de Mouttoren van Reningelst en de Sint-Niklaastoren in Veurne. In de Leiestreek kregen Grijsloke en Kortrijk (de Sint-Maartenskerktoren) een uitkijkplek. Aan de kust vind je, naast De Haan, ook nog een verbouwde watertoren in Middelkerke die een panorama op zee biedt. In voorbereiding zijn projecten aan de Hoge Blekker in Koksijde en in het natuurreservaat aan de rand van De Panne.
Skywalk
Grote steden die hun kerktorens, belforten of, zoals in Leuven, de toren van de universiteitsbibliotheek openstellen als attractie: het is al langer een trend in het dagjestoerisme. Een bezoek aan een skywalk, waar desgewenst ook een evenement kan georganiseerd worden, hoort erbij. Het spreekt diverse publieksgroepen aan. Nu vind je de uitkijkposten ook diep in het binnenland en op onverwachte plekken.
‘Beleving wordt steeds belangrijker voor het fiets- en wandeltoerisme’, zegt projectmanager Véronique Victor. ‘Panoramische uitzichten hebben daarbij een grote troef. Recreatieve routes worden spannender als ze zo’n ijkpunt krijgen. Er schuilt nu eenmaal een bijna kinderlijke aantrekkingskracht in het beklimmen van een toren om vandaar het landschap te overschouwen.’
Toegankelijkheid, gratis en zonder controle, is een streefdoel. Een voorwaarde is ook dat de uitkijkpunten een zicht van minstens 180 graden bieden, liefst zelfs 360.
Want hoe weidser, hoe beter. Eventjes de krakende deur van een denkbeeldige vuurtoren openen, de trap beklimmen, het uitzicht bewonderen en het panorama aan je voeten helemaal voor jezelf alleen wanen: het is een traktatie.
De toren had eigenlijk op het einde van de dijk in Wenduine moeten komen. Maar toen de plannen uitlekten, stak er een storm van protest op. Geen kunst voor de deur die het zicht op zee belemmert!