Ook in Afrika zijn er geen kleine landen meer

Met Burkina Faso en Tunesië zijn de eerste kwartfinalisten van de Afrika Cup bekend. Behalve de vroege exit van titelhouder Algerije valt vooral op dat de basis van het Afrikaanse landenvoetbal breder wordt.

De eerste twee weken van de 33ste Afrika Cup in Kameroen zijn voorspoedig verlopen. Ondanks een gewelddreiging van Engelstalige separatisten in het grotendeels Franstalige land zijn grote incidenten uitgebleven. Hoewel de coronapandemie huis heeft gehouden in verschillende selecties, zijn alle geplande wedstrijden gewoon gespeeld.

Bij de start van de achtste finales, gisteren, waren de Comoren met twaalf besmettingen in de spelerskern en bij bondscoach Abdou het zwaarst getroffen. De Comoren treden vanavond tegen Kameroen aan met een veldspeler in doel (zie inzet). De debutant, een eilandengroep in de Indische Oceaan met 850.000 inwoners, kwalificeerde zich bij de beste derdes na nederlagen tegen Gabon en Marokko en een spectaculaire 2-3-zege tegen Ghana.

Verrassingen

Viervoudig kampioen Ghana geraakte voor het eerst sinds 2006 niet door de groepsfase. Onder meer door een late coachwissel verliepen de voorbereiding en het toernooi chaotisch. Verrassender was de uitschakeling van titelhouder Algerije, dat met één punt en één doelpunt laatste eindigde in een groep met Ivoorkust, Equatoriaal-Guinea en Sierra Leone. Algerije speelde niet slecht, maar was ongelukkig in de afwerking. Bovendien viel de structuur in het elftal in bepaalde periodes volledig weg, terwijl dat bij de eindzege in 2019 net de belangrijkste troef was. Met nederlagen tegen EquatoriaalGuinea en Ivoorkust kwam een einde aan een opmerkelijke reeks van liefst 35 ongeslagen wedstrijden.

Hoewel door het format met 24 deelnemers slechts acht landen na de groepsfase naar huis moesten, vallen de goede prestaties van enkele kleine en onervaren landen op. Naast de Comoren plaatsten ook Kaapverdië en Malawi zich als beste derdes bij de laatste zestien. Malawi deed dat met slechts twee spelers uit een Europese competitie in de selectie, van het Moldavische Tiraspol en het Georgische Dila Gori.

De grootste revelatie is debutant Gambia. Als nummer 150 op de wereldranglijst is Gambia, het kleinste land van Afrika, het laagst gerangschikte land ooit op de Afrika Cup. Het team van de Belgische bondscoach Tom Saintfiet staat defensief stevig en is vlot in de omschakeling. Dat leverde een 1-1-gelijkspel op tegen groepswinnaar Mali en 1-0-zeges tegen Mauritanië en Tunesië. Met twee doelpunten is Seraing-aanvaller Jallow de Gambiaanse topschutter. Vanavond neemt Gambia het op tegen Guinee.

Autonoom

Het relatieve succes van de kleinere landen is een opvallende toevoeging aan het dominante narratief dat het Afrikaanse voetbal al twintig jaar min of meer stilstaat, ondanks de WK-kwartfinale van Ghana in 2010. Toen Kameroen op het WK in 1990 in de kwartfinale tegen Engeland pas tijdens de verlengingen sneuvelde, leek het namelijk slechts een kwestie van tijd voor een Afrikaans land wereldkampioen zou worden.

Dat narratief steunt op de vergelijking met Europa en Zuid-Amerika, ter wijl een toernooi dat met een eerste editie in 1957 de grote dekolonisatiegolf nog net voor was, ook autonoom bekeken kan worden. Dan is het interessant om vast te stellen dat de basis van het Afrikaanse voetbal breder wordt en dat er meer goede teams zijn. Die kwantitatieve progressie kan tot een kwalitatieve sprong leiden.

Gisteren plaatsten Burkina Faso en Tunesië zich alvast als eerste ploegen voor de kwartfinales. Burkina Faso, in 2013 nog finalist, klopte Gabon met strafschoppen, nadat Traoré en een eigen doelpunt van Guira de 1-1-eindstand op het bord hadden gebracht. Tunesië versloeg Nigeria met 0-1, Youssef Msakni maakte twee minuten na rust het enige doelpunt.

Morgen krijgt favoriet Senegal tegen Kaapverdië de kans om zijn tot nog toe ontgoochelend toernooi, met een 1-0-zege tegen Zimbabwe en doelpuntloze gelijke spelen tegen Guinee en Malawi, echt te beginnen. Outsider Marokko treft Malawi. Overmorgen, tenslotte, neemt Mali het op tegen Equatoriaal-Guinea en is er de kraker Ivoorkust-Egypte.

De grootste revelatie is debutant Gambia van bondscoach Tom Saintfiet. Nummer 150 op de wereldranglijst en het kleinste land van Afrika

Comoren met veldspeler in doel

De voetballers van de Comoren spelen vandaag in de achtste finales van de Afrika Cup zonder een getrainde doelman. Een veldspeler zal tegen gastland Kameroen het doel verdedigen, omdat de twee nog beschikbare reservekeepers van de eilandengroep (Ousseini en Ahamada) positief hebben getest op het coronavirus. Eerste doelman Salim Ben Boina ontbreekt met een schouderblessure, opgelopen in de wedstrijd tegen Ghana.

‘We hebben al een speler gekozen die als doelman zal starten’, zei keeperstrainer JeanDaniel Padovani gisteren. ‘Hij heeft op de training al laten zien dat hij dat zou kunnen.’ Padovani maakte nog niet bekend wie de handschoenen zal aantrekken.

In Europa wordt vaak gewerkt met de regel dat teams minimaal dertien spelers, onder wie een doelman, beschikbaar moeten hebben om een wedstrijd door te laten gaan. (blg)