‘Pornografie is een meervoud’

Wat betekent het om een gat te zijn? Die en andere vragen worden behandeld op twee Belgische festivals gewijd aan pornofilms.

‘Er zitten stijve pieten in, natte poezen en dus écht wel zeer veel seks.’ De website windt er geen natte doekjes om: van 22 tot 24 april wordt De Studio in Antwerpen het decor voor de allereerste editie van pornofilmfestival Smut. Op het programma vind je enkele gelauwerde auteursfilms die zijdelings of frontaal over porno gaan, zoals de Zweedse film Pleasure of de Gouden Beerwinnaar Bad luck banging or loony porn. De rest van het programma oogt uitdagender, met titels als Domestic servitude en een luik gewijd aan de hoogtepunten in de carrière van ene Bishop Black, volgens goede bron een geliefde Britse pornoperformer.

Initiatiefnemer van het filmfestival is curator Ben Van Alboom, die de voorbije jaren ook al uitverkochte feestjes opzette in Gent en Antwerpen onder de titel Dirty movies, dirty dancing. In dat partyconcept waren de pornofilms verwezen naar de achtergrond – mannen met grote snorren in vintage pornofilms uit de gouden jaren 70 als decor voor dansende mensen. Maar op het festival krijgen de films alle eer, en gaat het om recente films die grenzen opzoeken en verleggen. ‘Vaak zijn het films met een artistieke ambitie,’ zegt Van Alboom, ‘en anders laten ze je toch proeven van andere vormen van seksualiteit dan je in de mainstream krijgt, zodat iedereen aan zijn trekken komt.’

Behoeften

‘Het is tijd dat porno uit het verdomhoekje wordt gehaald’, gaat hij verder. ‘Als je de cijfers ziet van een website als Pornhub, moet je toegeven dat nagenoeg iedereen ernaar kijkt, maar haast niemand erover praat. Stop de hypocrisie. Doe er normaal over, dan kunnen we er ook volwassen gesprekken over voeren.’

Dat zal ook gebeuren op het festival, met verschillende debatsessies. Die gaan onder meer over gender en representatie, maar ook over de werkomstandigheden op de filmset. Want rond pornografie blijft een vrouwonvriendelijk imago hangen en de voorbije jaren dreven ook verhalen naar boven van misbruik – zoals in de rest van de filmwereld.

‘Die zijn er ongetwijfeld’, erkent Van Alboom. ‘Maar we moeten

Ben Van Alboom pornografie niet alleen bespreken als het over de negatieve kanten gaat. Men zegt vaak dat porno een nefaste invloed heeft op de seksualiteit van pubers. Maar je kan je afvragen waarom tieners hun seksuele opvoeding daar moeten gaan halen? Omdat ze die elders niet krijgen? Je haalt toch ook geen rijbewijs door naar Fast and furious te kijken?’

Voor de vrouwelijke blik haalde Van Alboom er een tweede curator bij: de Nederlandse Maxi Meissner. Zij koos een selectie pornografische animatiefilms uit, zoals ze eerder ook al deed op het Nederlandse animatiefestival Kaboom. Zij had ook drie seizoenen lang een podcast, Women watching porn.

Meissner stelt vast dat er een grotere openheid ontstaat over pornografie. ‘Zo’n vijf jaar geleden ontdekte ik dat er heel wat meer is dan alleen maar Pornhub, waar het allemaal heel cisgender is en er weinig diversiteit is in seksuele beleving, maar ook in lichamen. Mensen vragen zich af: wat zijn mijn behoeften en verlangens? Buiten de mainstream zijn er heel wat filmmakers die de mannelijke blik omzeilen en op een andere manier gaan kijken.’

Dat zie je bijvoorbeeld in Hole theory. ‘Daarin geeft een dominatrix een hele monoloog over wat het betekent om een gat te hebben, of een gat te zijn, dat gevuld moet worden, of net niet en leeg kan zijn. De film vermengt animatie en acteurs, heel inventief en geestig.’ Er mag ook gelachen worden, met een selectie films die humor en porno combineren, waaronder het sprookje Romy & Laure … et le mystère du plug enchanté.

Niet de enige

Pornografie wordt almaar ernstiger genomen. Vorige zomer haalde het Brusselse museum Mima nog een voormalige Brusselse sekscinema in huis. Deze lente springen de filmfestivals als krokussen omhoog. Eerder deze week werd in Leuven V-fest georganiseerd, een festival over seksualiteit en intimiteit. Daar werd gepraat over kunst en pornografie door feministisch filosofe Petra Van Brabandt, die daar onlangs ook het boek Kunst of pornografie? over schreef.

En precies in het weekend van Smut in Antwerpen vindt er in

‘Stop de hypocrisie. Doe er normaal over, dan kunnen we er ook volwassen gesprekken over voeren’ Curator Smut