Waarschuwing: womansplaining

Het was dinsdag weer zoals bij elke Internationale Vrouwendag, schrijft Lore Baeten. Mannen proberen vrouwen met een sterke mening te overhalen die mening te nuanceren, of hen zelfs het zwijgen op te leggen.

‘Mocht ik morgen wakker worden in het lichaam van een man, dan zou ik het er eens goed van nemen. Ik zou ongestoord de nacht in feesten, eens goed doorzakken. Ik zou gaan joggen in een donker bos met de muziek luid in mijn oren. Ik zou het woord nemen in de vergadering, niet meer moeten zoeken naar een stoel en ik zou lof krijgen voor ideeën die ik zelf niet had verzonnen. Geen menstruatieklachten, geen ongewenste opmerkingen op de trein, geen strijk die ik nog zou moeten doen. Ik zou een opinie delen over MeToo en hoe die beweging uit de hand is gelopen, ik zou als nieuwe man schrijven dat er al zoveel rechten zijn verworven en dat seksisme niet meer in 2022 thuishoort. Ik zou ontvangen worden met groot applaus, een man die duidelijk van vrouwen houdt.’

Het bovenstaande is een fragment uit een tekst die ik eergisteren schreef naar aanleiding van de Internationale Vrouwendag. De ideale dag om stil te staan bij de hiaten in onze samenleving, de ideale dag voor een grondig debat. En als al die politiek je niet kan boeien, zet dan gewoon eens je vrouw of je moeder in de bloemetjes.

Nat water

De tekst werd door veel vrouwen lovend onthaald, maar schoot sommige mannen in het verkeerde keelgat: ‘Je leeft in de jaren 60’, kreeg ik te horen, ‘not all men’, ‘ik zou niet met haar samen willen zijn’, ‘wat een hoop onware clichés’, ‘mannenhater, hou je mond’ ... Misschien is dat laatste wat sommige van die mannen inderdaad graag zouden hebben: dat vrouwen met een mening hun mond houden.

Uitgerekend deze jonge vrouw is nog lang niet van plan te zwijgen. Via deze weg reageer ik dan ook graag op die hemeltergende uitspraken, die elk jaar weer op Vrouwendag passeren.

Want telkens als er iets gedeeld wordt over grensoverschrijdend geweld bij vrouwen is er altijd wel een slimmerik die komt zeggen dat ook mannen slachtoffer zijn, of dat niet alle mannen daders zijn. Je kunt net zo goed zeggen dat water nat is. Zouden ze echt denken dat wij vrouwen ons niet bewust zijn van de mannelijke slachtoffers van geweld? Zouden ze er zo van overtuigd zijn dat ik graag alle mannen demoniseer of beschouw als misbruikers? Mijn eigen vriend, mijn broer, mijn vader, mijn collega’s op het werk? Uiteraard niet, ik heb zoveel te danken aan mooie mannen die mij heel wat kansen gaven, maar moet ik dat keer op keer herhalen en alles kapot nuanceren? Ik geloof niet dat men mij gewoon wat feiten wilt meedelen, ik ben ervan overtuigd dat ‘not all men!’, roepen een manier is om de realiteit uit de weg te gaan. Blijkbaar is het confronterend om in eigen boezem te kijken, blijkbaar worden we niet graag op onze verantwoordelijkheden gewezen. Het probleem is altijd de ander. De dader die niet anders dan een beest kan zijn, en geen mens van vlees en bloed. De schuld van het slachtoffer dat waarschijnlijk een te korte rok droeg of niet duidelijk genoeg ‘nee’ zei. En als het niet de schuld is van een ander, dan wentelen mannen zich veel te vaak zelf in de slachtofferrol. Ooit reageerde een moeder, bezorgd over haar zoon. Zou hij ooit nog een vriendin vinden met al dat feminisme en woke gedoe? Hoe moet hij dat aanpakken? Ik reageerde eenvoudigweg: met respect. Maar het is zorgwekkend dat als ik het heb over de ernst van illegaal gedrag zoals seksueel geweld, ik ineens in discussie moet gaan over onschuldige zaken als flirten of vrouwonvriendelijke grappen in FC De kampioenen. Alsof vrouwen daarvan wakker liggen.

Oekraïense vrouwen

Het heeft me veel tijd gekost om te leren niet meer gefrustreerd en ontmoedigd te geraken door replieken zoals: ‘En wat met mannendag?’ Als ik lees hoe hier in Vlaanderen mannen vragen naar mooie en lieve Oekraïense vrouwen om als ‘vluchteling’ te mogen opvangen, dan weet ik al genoeg. Er ligt nog heel wat werk op de plank, en dat mag ook worden gezegd. Maar wat krijg je dan te horen? . ‘Maar Lore, dat is niet representatief voor alle mannen? Wees toch eens positief!

Als komieken als Philippe Geubels of Alex Agnew grappen maken over vrouwen, omdat dat herkenbaar is en ontladend werkt, dan roept geen enkele vrouw ‘not all women!’, ‘je ben niet genuanceerd’ of ‘je mop is niet representatief’. Maar als ik mijn mening wat sterker en minder tjeverig dan normaal formuleer, dan staan de moraalridders al klaar om mij op mijn plaats te zetten. Braaf zijn, positief zijn. Vertel vooral niet wat er vandaag nog fout loopt of dat er nog drempels zijn. Dat is veel te woke, veel te feministisch, veel te luid. Wie ben ik om hen de les te spellen? Als het woord womansplaining zou bestaan, dan had ik al lang dat etiket.

Ik denk ‘s avonds in bed niet aan Boma van FC De kampioenen of aan wat men van mij denkt. Ik weiger me te excuseren voor een opinie die niet iedereen zint. Ik denk aan de 80-jarige vrouw die me na een begrafenis aansprak: ‘Dankzij jouw woorden ben ik na 60 jaar naar de psycholoog gegaan en erken ik eindelijk het seksuele geweld dat mij is aangedaan.’ Dan denk ik bij mezelf: laat die paar mannen maar roepen, ze zijn inderdaad niet representatief. Er is altijd wrijving nodig om ergens beweging in te krijgen.

Als ik mijn mening wat sterker formuleer, dan staan de moraalridders al klaar om mij op mijn plaats te zetten