Finland ziet plots heil in de Navo
Door de oorlog in Oekraïne overweegt Finland lid te worden van de Navo. ‘Het IJzeren Gordijn komt terug.’
De dag van de Russische inval in Oekraïne, op 24 februari, werd Finland wakker en wist het opeens zeker: de Russische president Poetin is te gevaarlijk en onvoorspelbaar. En dus wil het land zich nu zo snel mogelijk aansluiten bij de Navo. Dat is een heel reëel scenario geworden, zegt de van oorsprong Finse universitair hoofddocent Tomas Ries van de Zweedse Universiteit voor Defensie, telefonisch vanuit Stockholm. ‘Je kunt wel stellen dat een lidmaatschap nooit zo realistisch is geweest als nu. Al vrij snel na de Russische inval zei zowel de Finse president als de premier dat ze erover wilden praten. Dat is tot nu toe nooit eerder gebeurd.’
Finland is, net als Zweden, lid van de Europese Unie, maar niet van de Navo. Zweden wilde neutraal blijven, Finland wilde Rusland te vriend houden. Maar al sinds Finland zich in 1995 aansloot bij de EU, is het zich steeds meer naar het westen van Europa gaan bewegen. Het heeft al nauwe banden met de Navo – zo zijn er gezamenlijke oefeningen. De reden is simpel: Finland deelt een grens van 1.340 kilometer met Rusland en het wilde na de Koude Oorlog niet geïsoleerd raken in Europa.
Beleid van geruststelling
De Finse defensie heeft altijd op twee pijlers gesteund, zegt Ries. ‘Enerzijds kan Finland het zich niet veroorloven om Rusland te provoceren. Rusland zou dan het gevoel krijgen dat het Finland moet innemen, omdat het bedreigd wordt. Dus voerde Finland een beleid van geruststelling: het vermeed alle militaire maatregelen die Rusland zouden kunnen bedreigen.’ Anderzijds vertrouwt niemand in Finland de oostelijke buur, zegt Ries. ‘De tweede pijler is dan ook: voorkom dat je kwetsbaar bent.’
Met 280.000 militairen, militaire dienstplicht en een flink defensiebudget staat het land best sterk. je bij de Navo aan te sluiten, heb je ook de Verenigde Staten achter je. Dat is het enige waar Poetin bang voor is’, zegt Ries. ‘Maar geen enkel besluit is perfect. De prijs zal zijn dat Poetin vijandiger zal worden.’
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken twitterde op 25 februari dat een eventuele toetreding van Finland tot de Navo ‘ernstige militaire en politieke gevolgen’ zou hebben. Na de inval in Oekraïne lijken Finnen dat voor lief te willen nemen. Uit een peiling van de Finse zender Yle onder 1.382 mensen blijkt dat 53 procent voor aansluiting bij de Navo is. Eerdere peilingen kwamen altijd uit rond de 20 procent.
Voormalig premier van Finland Alexander Stubb (2014-2015) snapt de reactie wel, zegt hij aan de telefoon vanuit Helsinki. ‘Helsinki ligt slechts op 1.500 kilometer van Kiev.’ De steun voor de Navo ziet hij de komende weken alleen maar toenemen, omdat de Finse bevolking niet alleen wil staan tegenover Russische agressie.
Stubb is al jaren voorstander van een Navo-lidmaatschap en verwacht dat meer landen zich zullen willen aansluiten. ‘Na dit conflict zullen we een verdeeld Europa krij‘Door gen. Aan de ene kant het autoritaire Rusland en aan de andere kant een verbond van democratieën. Het IJzeren Gordijn is dan terug.’
Mocht Finland zich aansluiten bij de Navo, zegt Ries, dan zal Rusland er alles aan doen om zichzelf extra te beschermen. ‘Dat heeft het altijd gezegd. Dat is een beleefde reactie, maar ook een enge. het zal Finland misschien niet direct binnenvallen, maar zal meer militairen langs de grens plaatsen, en misschien ook raketten.’ Op dit moment verwacht Ries evenwel geen reactie van Poetin, omdat zijn aandacht gevestigd is op Oekraïne.
‘Geen enkel besluit is perfect. De prijs zal zijn dat Poetin vijandiger zal worden’
Tomas Ries Zweedse Universiteit voor Defensie