‘Stadstheaters fusioneren? Ons DNA is te verschillend’
Marius Meremans (N-VA) pleit voor de oprichting van een eengemaakt ‘stadstheater Vlaanderen’. Michael De Cock (KVS) en Kathleen Treier (Toneelhuis) staan daar niet voor te springen. ‘Kunst heeft baat bij vrijheid, niet bij centralisatie.’
Het pleidooi van Luk Perceval, Bert Luppes en Oscar van Rompay voor de herinvoering van een spelersensemble bij NTGent (DS 29 april) blijft tot debat leiden. In een opiniestuk in deze krant ijvert Vlaams volksvertegenwoordiger Marius Meremans (N-VA), lid van de commissie Cultuur, voor een fusie tussen KVS, NTGent en Toneelhuis. In 2019 pleitten de drie stadstheaters in een open brief nog voor het statuut van Kunstinstelling, elk onder eigen naam. Om tegemoet te komen aan hun eis naar meer bestaanszekerheid werd in het nieuwe Kunstendecreet de optie van een tienjarige subsidie voorzien. Daarvan maakten de stadstheaters bij de subsidieronde 2023-2027 allemaal gebruik, maar ze werden teruggefloten door de beoordelingscommissie die een werkingsbudget van vijf jaar adviseerde. Toneelhuis kreeg zelfs een negatief preadvies. Eind juni wordt de beslissing bekendgemaakt.
‘Inflatie aan instellingen’
Meremans vindt de vraag van KVS, Toneelhuis en NTGent naar meer stabiliteit legitiem, maar wil zich hoeden voor een ‘inflatie aan instellingen’. ‘Om Kunstinstelling te worden, moet je aan een strenge internationale benchmark voldoen. Bovendien telt Vlaanderen slechts 6,5 miljoen inwoners, het is onmogelijk om in zo’n klein cultuurveld de drie stadstheaters allemaal te laten evolueren tot Kunstinstelling. Mijn voorstel: bundel de krachten en dien één dossier in als overkoepelend orgaan. Als de N-VA deel uitmaakt van de volgende Vlaamse regering, zijn we bereid om die vraag mee op te nemen in het regeerakkoord en de vraag naar extra financiering te bekijken.’
‘Ik zie de negentien Brusselse gemeenten sneller fusioneren dan de drie stadstheaters’
Kans voor Limburg?
Over de vraag of er, in lijn met Perceval en co., dan ook één groot spelersensemble moet komen, wil Meremans zich niet uitspreken. ‘De overheid moet zich niet met artistieke keuzes bemoeien. Het is de bedoeling dat de huizen hun eigenheid behouden, mits er onderling overleg is. De theaters zouden zich kunnen verenigen in een Stadstheater Vlaanderen met een gedeelde zakelijke leiding, en toch eigen accenten blijven leggen. De merknastructie
Michael De Cock men KVS, Toneelhuis en NTGent kunnen ook perfect blijven, maar als deel van een groter geheel.’
Een ander issue is de geografische spreiding. ‘Vandaag bevinden alle Kunstinstellingen zich in Brugge, Gent, Antwerpen en Brussel’, aldus Meremans. ‘Het zou fantastisch zijn als er in de toekomst ook in Limburg een instelling komt die het cultuurleven kan verrijken. Kan het Nieuwstedelijk bijvoorbeeld deel worden van deze fusie? Internationaal kan zo’n conhoge ogen gooien.’
Op de vraag of het voorstel is doorgesproken met minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) antwoordt Meremans dat het idee ‘al langer op de tafel lag’. ‘De cultuursector vraagt al jaren om meer geld, maar hetzelfde geldt voor onderwijs, welzijn en zelfs de Fietsersbond. We moeten naar een beheersbaar cultuurlandschap. The sky is not the limit.’
Vrijheid, blijheid
Voor Toneelhuis-directeur Kathleen Treier is een fusie niet realistisch. ‘Dit heeft nooit op tafel gelegen. De stedelijke realiteit is in Brussel, Gent en Antwerpen helemaal anders. Daarom heten we ook stadstheaters. We werken bovendien al intens samen en zullen dat in de toekomst nog meer doen, bijvoorbeeld rond de creatie van een internationaal presentatieplatform en rond een soort uitwisselingsprogramma waarbij kunstenaars en cultuurwerkers de kans krijgen om in een andere organisatie bij te leren. Een Vlaams stadstheater past niet in ons verhaal.’
Ook Michael De Cock, artistiek directeur van KVS, vindt dat het voorstel niet is afgestemd op de realiteit. ‘Ik zie de negentien Brusselse gemeenten sneller fusioneren dan de drie stadstheaters: ons DNA is gewoon te verschillend. KVS is sterk verankerd in Brussel, we hebben partnerships met Kaaitheater en De Munt, hoe kun je zoiets op elkaar afstemmen? In 1960 werd de KVS met KNS en NTG al eens ondergebracht in het Nationaal Toneel van Vlaanderen. Dat is mislukt. Kunst heeft net baat bij individualiteit en vrijheid, niet bij centralisatie. If it ain’t broke, don’t fix it.’
Toch blijft De Cock ervan overtuigd dat een instelling als KVS continuïteit op lange termijn nodig heeft. ‘Om Kunstinstelling te worden, moet je gevraagd worden door de regering, gevolgd door een evaluatie door een internationale jury. Ik ben ervan overtuigd dat we aan alle criteria voldoen, van internationalisering tot lokale verankering. Dus wat mij betreft: bring it on, laat de commissie zelf maar oordelen.’
Artistiek directeur KVS
Opinie