Meer granen en minder groenten door oorlog?

De oorlog in Oekraïne, de graanschuur van Europa, werpt zijn schaduw over de landbouwsector. De graanprijzen blijven erg hoog met in mei prijzen voor leveringen van bijna 400 euro per ton. De noteringen op de termijnbeurzen zoals die van Parijs, de Matif, laten ook niet onmiddellijk verbetering zien. Contracten voor december 2023 noteerden gisteren rond de 320 euro. Dat blijft bijna het dubbele van de prijzen van de afgelopen jaren.

Dat zet landbouwers aan meer graan te telen, en dat lijkt nog wel even zo te blijven. Zelfs met iets gematigdere prijzen, zoals bijvoorbeeld 250 euro voor een ton tarwe, zullen landbouwers geneigd zijn om in te zetten op granen als tarwe en wintergerst. Dat komt omdat de graanprijs een referentieprijs is die internationaal bepaald wordt. Boeren hebben daardoor een duidelijk beeld van wat ze het volgende jaar voor hun oogst zullen krijgen.

Die transparante prijsvorming neemt een belangrijk deel van de onzekerheid weg. Landbouwers zijn terecht geneigd om te vergelijken wat ze kunnen verdienen door granen te zaaien tegenover andere teelten. Zeker voor wie

Boeren zullen van de hoge graanprijzen op de termijnmarkt gebruikmaken om volgend jaar meer tarwe te telen

grote oppervlaktes heeft, is het aan de huidige prijzen erg aantrekkelijk in te zetten op granen. Nieuw is dat door de hogere prijzen kleinere akkers, die geen schaalvoordelen kennen, rendabel worden om granen te telen. Dat was de afgelopen tien jaar niet zo. Specialisten uit de diepvriesgroentesector waarschuwen dat boeren de komende twee jaar minder op bepaalde (diepvries)groenten zullen inzetten en meer op graan.

Iedereen herinnert zich wellicht nog de recente beelden van wanhopige groenteboeren voor de poorten van diepvriesgroentenreus Ardo, die zeiden dat er geen begrip was voor hun penibele situatie. Hun stijgende kosten werden onvoldoende gecompenseerd door hogere contractprijzen. Ardo wees erop dat het op zijn beurt vastzat aan contractueel afgesproken prijzen met supermarkten. De diepvriesbedrijven hebben sindsdien de contractprijzen iets verhoogd, maar dat betekent weinig tegenover de exponentiële prijsstijging van granen door de oorlog in Oekraïne.

Waar groenten een zeer intensieve teelt zijn die meer vragen van de bodem, is dat bij granen niet zo. Er zijn ook andere combinaties die interessant worden. Door het tekort aan zonnebloemolie wordt de teelt van koolzaad interessanter. Koolzaad is een vroege oogst die ruimte laat om vervolgens tarwe te zaaien.

Hendrik Van Damme, voorzitter van het algemeen boerensyndicaat, wijst erop dat ook de arbeidskosten in het nadeel spelen van bepaalde groenten. Kolen (bloemkool, rodekool, groene kool) en sla worden manueel geoogst. De krop dient telkens met een mes afgesneden te worden. De krappe arbeidsmarkt en hoge inflatie duwen de prijs van arbeid nog hoger. Diepvriesgroentespecialisten voorspellen dat de groentebedrijven hun prijzen zullen moeten verhogen om aantrekkelijk te blijven voor de landbouwers. De vraag is voor welke groenten het dan nog loont om plaats te maken in de diepvries. Daar kan de consument misschien al eens over nadenken.

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.