De rebelse minister die zelfs zijn premier doet knarsetanden
Niemand moet Vincent Van Quickenborne (Open VLD), die het verbod op gokreclame waarschijnlijk binnenhaalt, leren dat communicatie het halve werk is. Het lijkt zelfs zijn voorlopig bescheiden palmares als minister van Justitie te verbloemen.
‘Weet u, de regering draait echt goed. Ik herinner me tijden waarin we elkaar bij het binnenkomen al begonnen af te branden. In deze regering zit dat venijn niet. Dit wordt geen kibbelkabinet.’ Dat zei vicepremier en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) kort na het aantreden van Vivaldi in een interview met deze krant.
Anderhalf jaar later blijft van die woorden niet veel over. Het was Van Quickenborne zelf die begin deze week soloslim ging door het verbod op gokreclame via koninklijk besluit wetens en willens door de strot van coalitiepartner en zusterpartij MR te duwen. Dat schept een voor de regering gevaarlijk precedent. Door daar communicatief zwaar mee uit te pakken, deed hij daarbovenop de andere ministers die betrokken waren – van CD&V, Vooruit en PS – knarsetanden.
Dat Van Quickenborne daarmee inging tegen een omzendbrief uit 1995 die stelt dat elk KB met een ‘belangrijke politieke weerslag’ aan de ministerraad moet worden voorgelegd, is daarbij maar een detail. Zelfs in de omgeving van de eigen premier klonk er voorzichtige kritiek op zijn voortvarendheid. Van elders binnen de federale regering kwam snel de suggestie dat de demarche moest afleiden van het in hun ogen beperkte palmares dat de justitieminister tot nu toe kan voorleggen op zijn domein.
Overvolle gevangenissen
De hyperambitieuze Van Quickenborne positioneerde zich strategisch achter Egbert Lachaert bij de liberale voorzittersverkiezingen en hengelde bij de regeringsvorming naar een gespierd departement. Justitie kreeg een zak geld extra en Van Quickenborne stapelt de plannen op. Maar in de praktijk blijkt de tanker moeilijker te keren dan gedacht, zoals ook zijn voorgangers vaststelden.
Al bijna twee decennia terug veroverde ‘Q’ de Wetstraat met een rebels en daadkrachtig imago als staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging. Waar Koen Geens (CD&V) op Justitie vooral focuste op inhoudelijke veranderingen, wil Van Quickenborne de structuur en organisatie in beweging krijgen. De digitalisering loopt, maar op de langverwachte databank van rechterlijke uitspraken blijft het nog wachten.
De overbevolkte gevangenissen blijven de achilleshiel. Ondanks tal van aankondigingen en beloften rond straffeloosheid moest Van Quickenborne de uitvoering van korte gevangenisstraffen vorige maand voor de derde keer uitstellen. Zijn plan om overal te lande kleinschalige detentiehuizen te bouwen, stuitte op lokaal verzet. Ook zijdossiers als dat over de Moslimexecutieve bezorgen de veeleisende Van Quickenborne hoofdbrekens. Bovendien straalt de malaise bij de federale gerechtelijke politie op hem af, ook al is de minister van Binnenlandse Zaken medeverantwoordelijk.
Daarbij komt dat hij zich als vicepremier van dezelfde partij als de eerste minister moeilijk weet te profileren. In de populariteitspolls is de Kortrijkzaan al een tijdlang niet meer in de hogere regionen te bespeuren. Met gerichte aankondigingen die een breed publiek aanspreken – zoals rond verkeersveiligheid of nu rond gokreclame, ook al ging het om een voor een liberaal wat atypisch verbod – probeert Van Quickenborne toch te scoren.
Vaste truc
Het is niet de eerste keer dat die profileringsdrang zijn regering en premier in een moeilijk parket brengt. In de nacht van de begrotingsbesprekingen in oktober communiceerde Van Quickenborne om 4 uur ’s morgens als eerste aan de pers dat er een akkoord was, maar volgens de PS was dat nog helemaal niet zo.
Die strategie om partners voor voldongen feiten te zetten is riskant, maar werkt vaak. Uiteindelijk werd er amper nog gesleuteld aan het akkoord. En ook bij het kernkabinet vandaag, de vergadering van De Croo met zijn vicepremiers, zal Van Quickenborne met een gerust gemoed aanschuiven. Afgaande op wat De Croo gisteren in de Kamer zei, lijkt een (vorm van) verbod op gokreclame erdoor te komen en bijt Bouchez voorlopig in het zand. De vraag is wel hoe vaak Van Quickenborne die truc van zijn coalitiepartners nog mag bovenhalen.
Van Quickenborne weet zich moeilijk te profileren. Met het koninklijk besluit over het verbod op gokreclame probeert hij toch te scoren