Als emotie de geschiedenis wegdrukt
Er vallen mooie vergezichten te filmen in Argentinië en ze ontbreken niet in Bariloche, een zesdelige reeks van Eric Goens over … Ja, waarover eigenlijk? De reeks opent met de negrospiritual ‘Go tell it on the mountain’, maar behalve dat er bergen in beeld zijn, gaat het niet over Kerstmis. Wel over de stad Bariloche, ‘het Beieren van Argentinië’. Daar vluchtten na de Tweede Wereldoorlog nazi’s en collaborateurs uit Europa naartoe om aan vervolging te ontkomen, ‘het kruim van de Belgische collaborateurs’ inbegrepen.
Dat ‘kruim’ ontbrak toch in de eerste aflevering. Die gaat over slechts één Vlaams koppel, allerminst prominenten – hij oostfronter, zij verpleegster, ook in Duitse dienst. In 1993 maakten ze al eens hun opwachting in Panorama. Goens mixte die archiefbeelden met lange interviews (en veel gekeuvel) met hun dochter Reni. De drie andere kinderen blijven uit beeld.
Veel levert dat niet op. Reni weet weinig over het verleden van haar ouders, zegt dat alleen anticommunisme hen dreef, dat ze niets verkeerds deden en onterecht veroordeeld werden. Het zijn bekende clichés, die goed bloeiden in die Argentijnse cocon waar tegenspraak niet bestond. Over het netwerk dat hen via Paraguay naar Bariloche bracht, over banden met Duitse nazi’s of met een eventueel Vlaams-nationalistisch milieu, of over Reni’s jeugd valt weinig te vernemen.
Heilloos gemoraliseer
Dat komt doordat Goens niet uit is op feiten maar op emoties, en historisch besef inruilt voor een heilloos gemoraliseer over schuld en spijt. Dat Reni amper Nederlands spreekt, ondanks vaders trots (in Panorama) op zijn ‘Vlaams bloed en Vlaamse cultuur’, of dat ze geen besef heeft van het voor Vlaams-nationalisten essentiële Vlaams-Belgische conflict, valt Goens niet eens op.
Zo kabbelt de aflevering verder, stuurloos, chronologisch incoherent, zonder centrale vraagstelling en zonder dat welk thema dan ook reliëf of diepgang krijgt. Oorlogsmisdadigers, nazi’s of collaborateurs, Duitsers, Vlamingen of Belgen, het lijkt één pot nat. Feiten, cijfers, motivaties, evoluties, onderlinge verschillen, context – geschiedenis kortom – het maakt allemaal niets uit. Goens weet alleen dat die lui fout waren en nu wil hij, tussen de exotische anekdotes en een simpele moraal door, alleen weten wat zij en hun kinderen daarbij voelen.
Deze emo-tv mist historische nieuwsgierigheid, zodat alleen de commentaren van Vlaamse en Argentijnse historici de aflevering nog redden. Verder mikt ze slechts op human interest, over niet al te interessante mensen. En op mooie beelden, dat wel.
Alleen historici redden nog enigszins dit programma, dat verder alleen mikt op human interest over niet al te interessante mensen
Hygiënecircus erger dan kwaal?
‘Een verlammend angstklimaat.’ Zo beschrijft reporter Chang Che (SupChina en The Washington Post) de situatie in Shanghai op Twitter. ‘Autoriteiten sturen hele woonblokken naar quarantainecentra zonder eten of drinken. Districten krijgen militaire orders om x gevallen per dag “uit te roeien”.’ De stad is niet de enige. De Chinese coronaaanpak neemt theatrale proporties aan. Hermetisch ingepakte politieagenten breken via ramen binnen bij angstige burgers die niet in quarantaine willen. Ordehandhavers bespuiten lege straten met ontsmettingsmiddel.
In Wuhan liet de Communistische Partij zich verrassen, met dramatische gevolgen voor China en de wereld. Geheimhouding in december 2019 verhinderde kordate actie, de quarantaine kwam te laat om reizigers tegen te houden. De ziekte bleek zeker dertig keer dodelijker dan de griep. Ziekenhuizen werden bestormd door paniekerige zieken, verpleegkundigen uit het hele land vlogen naar Wuhan om shifts van 18 uur te draaien. De les die de Partij trok, was dat elke besmetting serieus moest worden genomen.
Daarna volgden twee comfortabele jaren. De rest van de wereld viel ten prooi aan alfa, beta, gamma
‘Al mijn spaargeld ben ik nu kwijt.’ ‘Ik verlies mijn huis en word dakloos.’ De commentaren op Amerikaanse blogs voor cryptobeleggers liegen er niet om. De cryptowereld lijkt het equivalent te beleven van een beurscrash, zoals Zwarte Maandag in 1987, met grote financiële verliezen voor cryptobeleggers als gevolg.
Woensdag zakte de waarde van alle cryptomunten met liefst 200 miljard dollar. In een week tijd bedraagt het verlies 600 miljard dollar. De grootste verliezen zijn er voor wie in de digitale munt luna belegde. Die munt crashte van 120 naar 1 dollar. Om radeloze cryptobeleggers met donkere gedachten te helpen, hebben moderators van het onlineplatform Reddit telefoonnummers van hulplijnen gedeeld.
De cryptowereld davert op haar grondvesten, omdat de meest stabiele gewaande tak ervan – de zogenoemde stablecoins – begint te wankelen. Stablecoins zijn een geval apart, omdat ze zogezegd gekoppeld zijn aan een munt en hun prijs in theorie nauwelijks kan schommelen. Vandaar de ‘stable’ in de naam. Koersen van klassieke cryptomunten zoals de bitcoin of ethereum worden daarentegen gevormd door het verschil in vraag en aanbod naar de munt. Is de vraag hoger dan het aanbod, dan wordt de bitcoin duurder. In het omgekeerde geval zakken de cryptomunten, wat de voorbije weken gebeurde.
Gebrek aan controle
De belangrijkste stablecoin is tether, goed voor een marktwaarde van 80 miljard dollar. Een tether is gelijk aan één dollar. De vaste waarde van stablecoins speelt een belangrijke rol in de handel met cryptomunten. Stablecoins vervullen als het ware de rol van cash geld. Een cryptobelegger die bitcoins verkoopt en de opbrengst enkele dagen later wil herinvesteren in een andere digitale munt, parkeert de opbrengst doorgaans enkele dagen. In plaats van die in reële dollars om te zetten en op een zichtrekening op de bank te plaatsen, zet de belegger ze veelal tijdelijk om in stablecoins. Dat is goedkoper en minder omslachtig dan de cryptomunt naar echte dollars om te wisselen.
De belofte dat een tether te allen tijde tegen exact een dollar in te ruilen valt, kan alleen worden waargemaakt als tegenpartijen voor eenzelfde bedrag dollars opzij hebben gelegd. Dat blijkt niet het geval. De tether zakte tot 0,95 dollar, wat aantoont dat de indekking niet volledig is. De initiatiefnemers van de munt kregen vorig jaar van de Amerikaanse US Commodity Futures Trading Commission al een boete van 41 miljoen dollar, omdat ze niet konden aantonen dat de munt volledig afgedekt is met dollars.
De Federal Reserve waarschuwde deze week ook in zijn Financieel Stabiliteitsrapport voor stablecoins en het gebrek aan controle op het onderpand, wat ‘tot stevige verliezen of het opdrogen van de handel kan leiden’.
Neerwaartse spiraal
Niet alleen de tether staat onder druk. Met de terraUSD, een andere stablecoin, is het nog erger gesteld. Die is met 99 procent gezakt. Een terraUSD wordt niet gedekt door een munt, maar door een andere cryptomunt, die volgens de bedenkers via een algoritme ‘stabiel’ wordt gehouden. Bij de terraUSD is dat de luna. Via een ingewikkeld algoritme wordt de koers van de luna op één dollar gehouden. Partijen die luna’s in hun portefeuille houden, worden gelokt met rentes tot 20 procent, maar dat lijkt niet voldoende.
Verliezen incasseren lijkt bijna een teken van sterkte voor cryptobeleggers
Een teveel aan verkoopsorders duwde de luna deze week omlaag, waardoor de munt in een neerwaartse spiraal belandde. Het ene verkooporder lokte het andere uit. De crashende luna sleurde de terraUSD in zijn val mee, die ook 99 procent verloor. ‘De mensen achter terraUSD zullen nu via de verkoop van hun bitcoins of andere assets de koers van de luna proberen te herstellen, wat hen misschien tijdelijk lukt. Maar dat is op de lange termijn geen houdbaar
Zal Rusland dan toch de gaskraan naar Europa dichtdraaien, millimeter voor millimeter? De Russische regering heeft woensdagavond op bevel van president Vladimir Poetin een lijst met 31 bedrijven gepubliceerd waarmee het land geen zaken meer doet. Op de sanctielijst staan onder meer Europol GAZ, het bedrijf dat het Poolse deel van de YamalEurope gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland beheert, en meerdere dochters van Gazprom Germania, dat sinds kort onder Duitse curatele staat.
De Duitse minister van Economie Robert Habeck zei donderdag in de Bondsdag dat ‘enkele dochters’ van Gazprom Germania al geen gas meer geleverd krijgen. Hij verwacht dat de gasopslagplaatsen die onder die onderneming vallen, niet meer zullen worden bevoorraad met Russisch gas.
Energie als wapen
Habeck haastte zich om eraan toe te voegen dat de onmiddellijke impact van de sancties op de Duitse gasbevoorrading beperkt is. De Russische sancties slaan op amper 3 procent van de totale gasimport en Duitsland kan dat volume volgens hem makkelijk vervangen. Zo blijft er volop Russisch gas vloeien naar Duitsland via onder meer de gaspijpleiding van Nord Stream 1.
Dat zag de gasmarkt gisteren anders. Als reactie op het nieuws steeg de gasprijs op de Nederlandse markt donderdag in de vroege namiddag tijdelijk met 22 procent naar 114 euro per megawattuur.
De gasprijs is wel nog ver verwijderd van de prijspieken van begin dit jaar. En later op de dag daalde de prijs weer. Maar de vrees dat leveringsproblemen vanuit Rusland kunnen leiden tot een Europese energiecrisis, is niet weg. Integendeel, Habeck zei gisteren dat de nieuwe sancties aantonen dat Rusland energie als ‘wapen’ gebruikt.
Geblokkeerde pijpleiding
Tom Marzec-Manser, gasanalist bij dataleverancier ICIS, verklaarde aan The Wall Street Journal dat de sancties tegen Germania en zijn dochterondernemingen vooral symbolisch lijken. Maar de Russische sancties tegen het Poolse Europol zijn volgens hem andere koek. Die zouden Berlijn ervan kunnen weerhouden Russisch gas te importeren via de Yamal-Europe-pijpleiding, die vandaag weinig of niet gebruikt wordt. ‘Je beperkt gewoon je routes naar de markt’, aldus de analist. ‘Maar dat brengt wel een leveringsrisico mee.’
Deze week zou ook Oekraïne voor het eerst de gasdoorvoer naar Europa tijdelijk stopgezet hebben aan de grens. De geblokkeerde pijpleiding loopt door de bezette regio Loegansk. Russischgezinde separatisten zouden het voor Europa bestemde Russische gas illegaal omleiden.
Nico Tanghe