Betalen voor Russisch gas in roebels? Rebels Eni tast grenzen af

ENERGIE Het Italiaanse energiebedrijf Eni wil voor Russisch gas betalen via de door Poetin gevraagde tweede roebelrekening bij Gazprombank. Een clash met de Europese Commissie dreigt. Europese energiebedrijven verkeren al wekenlang in onzekerheid over de vraag hoe ze Russisch gas kunnen blijven kopen zonder de westerse sancties te schenden. Het Kremlin wil dat Europese bedrijven daarvoor een tweede roebelrekening openen bij Gazprombank, de huisbank van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom. Dat staat in een decreet dat op 31 maart door president Poetin werd ondertekend. Op de eerste rekening storten bedrijven het geld in euro’s of dollars. Vervolgens wisselt Gazprombank dat geld om in roebels bij de Russische centrale bank en zet het op de tweede ‘roebelrekening’. Daarvan wordt Gazprom betaald.

Volgens de Europese Commissie is die sluwe omweg in strijd met de sancties tegen Rusland. Als je pas betaald hebt op het moment dat de roebels bij Gazprom binnenstromen – want dat is de essentie van het Russische decreet – doe je indirect zaken met de Russische centrale bank, en dat mag niet.

De Europese Commissie verduidelijkte gisteren dat de energiebedrijven wel een rekening mogen openen bij Gazprombank, maar daarop moeten betalen in de munt die het contract voorschrijft: euro’s of dollars. Ze moeten ook expliciet vermelden dat ze daarmee hun contractuele verplichtingen als nagekomen beschouwen.

Niet incompatibel

Het Italiaanse energiebedrijf Eni wil een stap verder gaan en toch een tweede ‘roebelrekening’ openen bij Gazprombank, om te beletten dat er geen gas meer naar Italië vloeit, zoals Polen overkwam. Eni maakt zich sterk dat het openen van zo’n tweede roebelrekening op zich ‘niet incompatibel’ is met de sancties, aldus Reuters. Onder meer omdat de omzetting in roebel niet via de Russische centrale bank zou gebeuren.

Omdat Gazprom niet op vragen daarover wou antwoorden, spant het Italiaanse bedrijf uit voorzorg wel een zaak aan bij een internationaal arbitragehof. Dat moet de onzekerheid over de betalingswijze voor Russisch gas wegnemen.

Kortom, Eni tast de grenzen af en riskeert zo een openlijke clash met Brussel. Bij de Commissie viel gisteren te horen dat wat Eni doet wel degelijk een overtreding zou zijn van de afgesproken sancties. Het is aan de lidstaten om die sancties te doen naleven. Als Italië dat niet doet, riskeert het een inbreukprocedure. Toch is het afwachten of de soep zo heet gegeten zal worden als ze is opgediend.

De Europese Commissie presenteert vandaag onder de noemer ‘RebuildUkraine’ een nieuw vehikel voor de financiering van de heropbouw van het land waarvoor ‘een inspanning van mogelijk meer dan tien jaar nodig zal zijn’.

Hoeveel geld dat zal vergen, is nog niet duidelijk. Maar nu al circuleert het bedrag van 500 miljard dollar. De EU wil daarom de leiding nemen van een platform waaraan ook de G7 en internationale financiële partners zullen meewerken.

Een mogelijke financieringsbron is volgens de Commissie de confiscatie van bevroren tegoeden van Russische en Wit-Russische oligarchen die op de sanctielijsten staan. Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, is voorstander: ‘Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat het uiterst belangrijk is die tegoeden niet alleen te bevriezen, maar mogelijk ook te confisqueren. Zo zouden we ze beschikbaar kunnen stellen voor de heropbouw van het land’, zei hij vorige week. Het zou intussen gaan om ongeveer 30 miljard euro. Ook de VS verkennen die piste.

Alleen is zoiets makkelijker gezegd dan gedaan. Zo zijn er in Duitsland grote twijfels of dat te rijmen valt met de grondwet. ‘We moeten bekijken wat juridisch mogelijk is’, zei de Duitse minister van Financiën Christian Lindner aan de Duitse krant Handelsblatt. ‘We moeten de rechtsstaat respecteren, ook wanneer we te maken hebben met Russische oligarchen.’

Omdat het om een vorm van onteigening gaat, moet er een link met een misdaad kunnen worden aangetoond. In Italië zou dat kunnen op basis van de wetgeving waarmee de maffia geviseerd wordt. De juridische dienst van de Raad in Brussel kreeg de opdracht op dit dossier te werken en de Commissie komt normaal voor de zomer met een voorstel om zo’n confiscaties mogelijk te maken.

‘Het is uiterst belangrijk de tegoeden niet alleen te bevriezen, maar mogelijk ook te confisqueren’

Charles Michel

Voorzitter Europese Raad

Illegaal en schaamteloos Maar volgens Lindner ligt er binnen de EU en de G7 een nog drastischer voorstel op tafel: ‘Het buitenlands vermogen van de Russische centrale bank in beslag nemen. Ik ben politiek gewonnen voor dit idee’, zei hij in het interview. Het zou gaan om 300 miljard dollar die bevroren is op rekenin