Zonder samenhang verliest volledige regering

Eigen vuur bedreigt het stikstofakkoord. De meerderheidspartijen CD&V en Open VLD verkiezen een anekdotische strategie. Door te focussen op de incidentele samenstelling van de ‘rode lijst’ van te sluiten bedrijven, schieten ze de juridische basis van het akkoord aan flarden. Prompt hanteert de derde meerderheidspartij, de N-VA, samen met oppositiepartijen Groen en Vooruit, een algemene verdediging: zonder akkoord dreigt een vergunningsstop die de economie platlegt.

Wie dacht dat minister-president Jan Jambon (N-VA) zijn troepen in de hand heeft, kwam bedrogen uit. Toch blijft het te vroeg voor de celebratie van een begrafenis. Het openbaar onderzoek loopt, de vertaling van de deal naar een juridisch sluitend decreet belooft hachelijk te worden. CD&V zal haar vel duur verkopen. De partij put moed uit de benoeming van een nieuwe minister van Landbouw die zich alvast in de perceptie minder gebonden voelt door het akkoord dat zijn voorgangster afsloot.

Toch moeten de christendemocraten opletten dat ze geen voorspelbare nederlaag organiseren. De partij mag dan de relaties met de boerenstand reanimeren, het torpederen van het stikstofcompromis heeft ook nadelen. Er zal geen steun zijn voor jonge boeren die met milieuinvesteringen hun bedrijf voor de toekomst wapenen. Evenmin worden varkensboeren uitgekocht die door het exportverbod naar China virtueel failliet zijn.

Een starre houding helpt evenmin bij de realisatie van een andere doelstelling: de indexering van het groeipakket en het zorgbudget. Zo’n succes wordt essentieel voor de nieuwe minister van Welzijn, als ze haar bevoegdheid opnieuw wil vereenzelvigen met CD&V. Het kan niet de bedoeling zijn dat ze het geld voor zo’n welvaartsaanpassing op haar eigen budget moet vinden, zoals Jambon suggereerde. Een inschikkelijke houding in het Ventilusdossier kan als wisselgeld dienen. Bij de bouw van een noodzakelijke hoogspanningslijn liggen zes West-Vlaamse CD&V-burgemeesters dwars.

Met het krokusakkoord (met ook een begin van oplossing voor de bouwshift) boog Jambon de beeldvorming om dat zijn regering was verworden tot een handvol querulanten. Nu blijft de samenwerking intern een stuk beter dan twitterzieke ministers suggereren. Toch mag de uitdaging niet worden onderschat. Als de regering haar samenhang verliest, dreigt een nederlaag voor iedereen. Deze keer komt de tegenwerking niet vanuit de N-VA, maar van een partner die zich in haar voortbestaan bedreigd voelt.

De christendemocraten moeten opletten dat ze geen voorspelbare nederlaag organiseren