De eerste, maar zeker niet de laatste
De jonge tankbestuurder Vadim Sjisjimarin (21) is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. De veroordeling zal leiden tot een nieuwe oorlog tussen Rusland en Oekraïne: die van de tribunalen.
De rechtbank in Kiev kon gisteren geen enkele verzachtende omstandigheid vinden voor sergeant Vadim Sjisjimarin, de Russische tankbestuurder die in de eerste dagen van de oorlog een Oekraïense burger doodschoot. ‘Hij zag Oleksandr Sjelipov langs de weg lopen. Hij wist dat Sjelipov een ongewapende burger was die geen enkele bedreiging voor hem vormde. Toch schoot hij verschillende kogels in zijn hoofd. Dit was een misdaad tegen de vrede, tegen de mensheid en tegen het internationale recht. Daarom ziet de rechtbank geen mogelijkheid een kortere straf op te leggen dan levenslang’, klonk het verdict. De jongeman aanhoorde de uitspraak van de rechter met gebogen hoofd. Eerder had hij gezegd dat hij elke straf zou aanvaarden.
Voorbeeld stellen
Dat Sjisjimarin op weinig clementie zou kunnen rekenen, was te verwachten. Dat hij zijn volledige medewerking had verleend aan het onderzoek door meteen de feiten te bekennen en zijn spijt daarover uit te drukken, kon hem niet helpen. Ook het argument dat Sjisjimarin alleen maar het bevel van een hogere militair had uitgevoerd, baatte niet. ‘Ik vind dat niet deze jongeman hier verantwoording moest afleggen, maar de leiders van het land die deze oorlog begonnen’, zei zijn Oekraïense advocaat na afloop. Hij kondigde ook aan in beroep te gaan. Desnoods wil hij de zaak zelfs voor het Hof van de Rechten van Mens in Straatsburg brengen.
De kans dat Sjisjimarin in beroep een lichtere straf krijgt, lijkt klein. Het Oekraïense openbaar ministerie wilde duidelijk een voorbeeld stellen. Sjisjimarin was de eerste Russische soldaat die voor een rechtbank moest verschijnen op beschuldiging van oorlogsmisdaden, maar hij zal zeker niet de laatste zijn. ‘Ik denk dat andere rechtbanken dezelfde weg zullen bewandelen’, zei de openbaar aanklager. ‘Laat dit ook een voorbeeld zijn voor bezetters die nog niet in Oekraïne zijn, maar die van plan zijn naar hier te komen. Of voor hen die nu al hier zijn en van plan zijn door te vechten. Misschien overwegen ze nu dat het tijd is te vertrekken.’
Oekraïne zet hoog in op de berechting van Russische krijgsgevangenen. Elk dag komen er zaken bij. Volgens hoofdaanklager Irina Venediktova lopen er nu 13.000 onderzoeken naar oorlogsmisdaden.
Azov-regiment
Maar de kans dat de uitspraak veel invloed heeft op de oorlog lijkt klein. Die gaat in alle brutaliteit door. Nu het Russische leger Marioepol definitief heeft veroverd, concentreert het zich volledig op de Donbas. Vooral de strategisch belangrijke stad Severodonetsk wordt almaar zwaarder gebombardeerd. Het lijkt erop dat de stad hetzelfde lot zal ondergaan als Marioepol: de totale vernietiging. Dat de strijd ongemeen zwaar wordt, bleek uit een zeldzame ontboezeming van president Zelenski over de verliezen die het zijn leger lijdt. In de Donbas sneuvelen elke dag tussen vijftig en honderd soldaten.
De rechtszaak tegen Sjisjimarin leidt wel tot een juridische oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Moskou is van plan de veroordeling van Russische soldaten te beantwoorden met de oprichting van speciale rechtbanken voor Oekraïense krijgsgevangenen. Ook zij zullen hoogstwaarschijnlijk beschuldigd worden van oorlogsmisdaden.
Er wordt vooral uitgekeken naar het lot van de soldaten van het Azov-regiment. De leider van de pro-Russische separatisten in Donetsk,
Oekraïne zet hoog in op de berechting van Russische krijgsgevangenen. Volgens de hoofdaanklager lopen er 13.000 onderzoeken naar oorlogsmisdaden