Niets wijst erop dat Poetin het bij de Donbas wil houden

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne is vier maanden oud. De Russische opmars in de Donbas gaat traag maar gestaag door, en niets wijst erop dat Poetin tevreden zal zijn met de oostelijke regio alleen. Ook zijn gaswapen wordt almaar efficiënter.

‘Het Russische leger raakt stilaan door zijn manschappen en materieel heen.’ Onder militaire analisten in de VS en West-Europa is het een vaak gedeelde stelling. Maar is dat geen te optimistische inschatting van het verloop van de oorlog? In de Baltische landen blijft men waarschuwen voor een te roze kijk.

De Russische verliezen mogen dan aanzienlijk zijn, hun reserves blijven dat ook. Dat was de boodschap van Kaja Kallas, de premier van Estland, in een interview met Associated Press. ‘Ik hoor het discours dat de Russen niet langer een gevaar zijn, omdat ze zichzelf uitgeput hebben. Dat zijn ze niet. Ze kunnen nog altijd genoeg troepen aanvoeren. Ze tellen hun doden niet en ze tellen de artillerie niet die ze verliezen. Daarom mogen we vooral niet onderschatten hoelang ze dit kunnen volhouden.’

Ook de Navo houdt rekening met de lange adem van Poetin. ‘Hij zal niet stoppen voor hij de hele Donbas en het hele zuiden, inclusief Odessa, in handen heeft. Waarna hij vervolgens Kiev in de tang kan nemen’, zegt een Navo-diplomaat. Poetin heeft tijd. De operatie in de Donbas zit nog altijd op schema. Pas tegen het einde van de zomer wil hij die helemaal veroverd hebben.

De Russische opmars verloopt weliswaar traag, maar ze gaat wel gestaag door. De gevechten rond Severodonetsk en de zusterstad Lysytsjansk zijn hels. ‘In Lysytsjansk is geen enkele plaats nog veilig’, zegt Serhi Hajdaj, de gouverneur van de provincie Loehansk. De voorbije dagen namen de Russen drie dorpen in, waardoor de laatste Oekraïense verdedigingslijn doorbroken is. De soldaten die Severodonetsk en Lysytsjansk nog verdedigen, staan nu voor de keuze: door vechten, wetende dat ze de strijd toch verliezen of zich nog proberen terug te trekken.

Als Rusland de twee steden kan innemen, is dat een belangrijke militaire én psychologische doorbraak. De hele provincie Loehansk valt dan in Russische handen. Moskou kan zich dan concentreren op Donetsk, de andere provincie van de Donbas. Die is groter dan Loehansk. Rusland heeft volgens de Oekraïense commandant van de regio nu 55 procent in handen. De volledige inname zal dus niet van vandaag op morgen gebeuren. Maar opnieuw: Poetin heeft tijd.

Dat Moskou zich niet tevreden zal stellen met de Donbas en de landcorridor naar de Krim die het al in handen heeft, blijkt uit verhevigde raketaanvallen op Mykolajiv. De strategisch belangrijke stad in het zuiden verhindert de Russische opmars naar Odessa, de laatste havenstad aan de Zwarte Zee die Oekraïne nog in handen heeft.

Lichte paniek

Ook met zijn gaswapen zet Poetin Europa steeds meer onder druk. In Duitsland is zelfs sprake van lichte paniek. De Duitse regering heeft gisteren de alarmfase uitgeroepen. ‘Gas is vanaf nu een schaars goed in Duitsland. Dat zeg ik, terwijl er op dit moment nog geleverd kan worden. Maar dat mag ons geen valse zekerheid geven’, zei minister van Economische Zaken Robert Habeck. Duitsland gaat ervan uit dat het sowieso in de problemen komt, tenzij het alle gas dat het importeert, zelf houdt. Maar dat is geen optie. Wettelijk is het verplicht een deel naar de buurlanden door te voeren. En als Duitsland geen gas doorvoert, zal het omgekeerd ook geen gas meer krijgen van de buurlanden.

Als de gastekorten echt gaan nijpen, zal dat gevolgen hebben voor de militaire steun die het Westen nu nog enthousiast geeft. Volgens de Oekraïense minister van Defensie zijn gisteren de eerste Amerikaanse Himars-raketsystemen aangekomen. Daarmee kan het Oekraïense leger sneller en preciezer raketten afvuren. ‘De zomer zal heet worden voor de Russische bezetters’, zei de Oekraïense minister van Defensie, Oleksi Reznikov. ‘Voor sommigen van hen zal het ook de laatste worden.’ De minister blijft dus strijdvaardig. Maar Oekraïense militaire bronnen moeten ook toegeven dat de Russische luchtafweersystemen efficienter zijn geworden, waardoor Oekraïne veel minder drones kan inzetten.

De oplopende spanning rond Kaliningrad maakt Europa ook zenuwachtig. Dat Litouwen Russische goederentreinen richting de exclave systematisch controleert op producten die op de Europese sanctielijst staan, is misschien toch wat overdreven. ‘Misschien zijn steekproeven ook genoeg’, zegt een Europese bron. De EU dringt in elk geval aan op de-escalatie. ‘Tegen de Navo-top van volgende week moet dit probleem van de baan zijn.’

Als de gastekorten echt gaan nijpen, zal dat gevolgen hebben voor de militaire steun die het Westen nu nog enthousiast geeft