Poetin exploiteert ijskoud Europa’s zwaktes

Na vier maanden van strijd in Oekraïne zijn we er nog steeds niet in geslaagd de gevolgen ervan terdege in te schatten. Keer op keer blijken de voorspoedige voorspellingen door de feiten te worden achterhaald. Het jongste besef is dat we bij het begin van een hete zomer niet weten hoe we over enkele maanden een koude winter moeten aanvatten.

Het begon ermee dat bijna niemand wilde geloven dat Vladimir Poetin het zou aandurven Oekraïne aan te vallen. De verbijstering was groot toen hij dat toch deed. Maar de spectaculaire mislukking van het beleg van Kiev en de opmerkelijke daadkracht van Europa en het Westen gaven voedsel aan een voorbarig optimisme. Het leek nog een kwestie van tijd tot Poetin smadelijk de aftocht zou moeten blazen. Misschien was hij zelfs doodziek. In elk geval diende zich een unieke kans aan om Rusland voor eens en altijd te marginaliseren en met de Europese Unie rasse schreden voorwaarts te zetten.

Ook die golf trok snel voorbij. Het strijdtoneel verplaatste zich naar het oosten van Oekraïne. Daar bleek dat het Russische leger veel te vroeg was afgeschreven. Met de val van Marioepol keerden de krijgskansen. In een lange uitputtingsslag is Rusland in het voordeel tegenover een dapper Oekraïne dat afhankelijk is van westerse wapenleveringen die steeds vaker op zich laten wachten.

De jongste berichten van het front zijn zorgwekkend. Bovendien verhoogt Poetin de verbale druk op de Baltische staten die terecht vrezen de volgende op zijn afvinklijstje te worden. Het vertrouwen in de afschrikwekkende kracht van artikel 5 van het Navo-handvest is niet meer wat het geweest is. En nog het meest onheilspellende van al: het Russische gas vloeit steeds trager naar het Westen. Poetin heeft al zoveel geprofiteerd van de hoge energieprijzen dat hij straks de kraan helemaal kan dichtdraaien. Daarop zijn we niet voorbereid. De louter symbolische erkenning van de Oekraïense EU-kandidatuur houdt ons maar enkele zomerdagen warm.

In plaats van met een roekeloze agressie, is Poetin bezig aan de planmatige uitvoering van een weloverwogen strategie. Tegenslagen hebben het plan niet doen ontsporen, zelfs niet echt doen haperen. Ze waren dus ingecalculeerd. Die conclusie is onontkoombaar. De vraag is wat Europa en het Westen hiertegenover kunnen en willen plaatsen. Poetin exploiteert ijskoud Europa’s zwaktes. De belangrijkste daarvan is: we willen zo goedkoop mogelijk uit deze kwade droom wegkomen. Op een vijand voor wie geen prijs te hoog is, of het eigen gesneuvelde soldaten zijn of hongerdoden wereldwijd, maakt dat niet de minste indruk.

We willen zo goedkoop mogelijk uit deze kwade droom wegkomen