‘Gas is vanaf nu een schaars goed’
De Duitse regering heeft de op een na hoogste fase van haar nationale noodplan voor aardgas in gang gezet. ‘We zitten in een gascrisis.’ De Duitse beslissing joeg de gas- en elektriciteitsprijs donderdag almaar hoger.
Dat Duitsland het risiconiveau van zijn nationale noodplan voor gas verhoogt, was onvermijdelijk geworden. Door de sterke vermindering van de leveringen uit Rusland via de onderzeese gaspijpleiding Nord Stream 1 sinds half juni, stroomt er al anderhalve week 60 procent minder aardgas richting Duitsland. Onze oosterburen zijn voor meer dan een derde van hun gasleveringen afhankelijk van Rusland, vóór de oorlog in Oekraïne zelfs voor de helft.
Rusland wijt de lagere gasaanvoer aan technische problemen. De Duitse minister van Economie en Klimaat, Robert Habeck, gelooft daar geen snars van, bleek donderdagochtend tijdens de persconferentie waarop hij de noodfase aankondigde. ‘De beperking van de gasleveringen is een economische aanval van Poetin op ons’, zei hij. Hij voegde er nog aan toe dat Poetin erop uit is ‘de onveiligheid aan te wakkeren, de prijzen op te drijven en ons als samenleving te verdelen’.
De bezorgdheid in Duitsland is des te groter, omdat er volgende maand een onderhoudsbeurt van die onderzeese pijpleiding gepland staat. Habeck vreest dat ook daarna de aanvoer van Russisch gas niet opnieuw naar het normale peil opgetrokken zal worden.
Habeck, die ook vicekanselier is, zei dat dit het zo goed als onmogelijk maakt om voldoende gasreserves veilig te stellen zonder aanvullende maatregelen. De Duitse toezichthouder voor netwerken waarschuwt dat de gasvoorraden van het land zonder maatregelen zelfs niet voldoende aangevuld kunnen worden tegen de tijd dat in het najaar de verwarming opnieuw aangezet moet worden, vernam het persagentschap Bloomberg.
Het is meteen een van de grote argumenten om de kolencentrales in Duitsland opnieuw op volle toeren te laten draaien. De alarmfase laat toe om het Duitse afbouwplan voor de kolenstroomproductie in de koelkast te stoppen. Meer kolenstroom houdt in dat Duitsland gasgestookte centrales op een lager pitje kan zetten. Dat moet helpen om de gasvoorraad toch verder te kunnen aanvullen.
Ons land speelt overigens een belangrijke rol in de verzekering van de Duitse gasbevoorrading. De afgelopen dagen ging iets meer dan de helft (51 procent) van het aardgas dat in ons land wordt ingevoerd via de gasterminal van Zeebrugge en pijpleidingen richting Duitsland. Er wordt trouwens massaal veel aardgas ingevoerd in België. De aanvoer is bijna een
viervoud van het gasverbruik in ons land. In de haven van Zeebrugge is het een komen en gaan van tankers met vloeibaar aardgas.
De volgende stap van het noodplan geeft de Duitse overheid de macht om uit te maken wie nog gas mag verbruiken en wie niet
Nationale inspanning
Met deze stand van het noodplan
aardgas is er nog geen sprake van een rantsoenering in Duitsland. Maar Habeck riep al zijn landgenoten wel al op om te besparen op het gasverbruik. Hij had het over de noodzaak van een nationale inspanning. ‘Alle consumenten – zowel de industrie, de openbare instellingen als de particuliere huishoudens – moeten hun gasverbruik zo veel mogelijk beperken, zodat we de winter doorkomen’, verklaarde de Duitse minister.
De volgende stap van het noodplan geeft de overheid wel de macht om uit te maken wie er nog gas mag verbruiken en wie niet. Een van de grote principes is dat de huishoudens en kritieke openbare diensten zoals ziekenhuizen worden beschermd.
België nog oké
Met de alarmfase voor aardgas in Duitsland en de early warning over de gasvoorziening die Nederland begin deze week uitstuurde, rijst de vraag hoe het zit met de toestand in ons land. Volgens minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) blijkt uit een analyse dat er ‘geen elementen zijn om in ons land een early warning af te kondigen’. Ze wijst daarbij op twee grote troeven van België. Er zit amper Russisch gas in het Belgische pijpleidingnetwerk en door de havens van Zeebrugge en van Duinkerke (Noord-Frankrijk) kan ons land heel veel aardgas invoeren.
De Europese commissaris van Klimaat, Frans Timmermans, zei donderdag in het Europees Parlement dat ‘het risico van een volledige onderbreking van de gasvoorziening nu reëler is dan ooit tevoren’.
Stroomprijs
Het optrekken van het risicopeil voor de gasbevoorrading van Duitsland leidt er wel toe dat gas, maar ook elektriciteit, opnieuw duurder worden. De belangrijkste gasrichtprijs in Europa – de Nederlandse gasprijs voor de komende maand – ging donderdagochtend almaar hoger. Op de middag stond die met 137 euro al bijna 8 procent hoger dan woensdagavond. Sinds de inkrimping van de gasleverinvoor gen via de Nord Stream 1-pijpleiding is deze gasprijs al met 50 procent gestegen.
Dat heeft ook een grote impact op de stroomprijs. Dat komt omdat gasgestookte elektriciteitscentrales een groot deel van de dag de stroomprijs zetten. Sinds begin deze week is de kortetermijnprijs voor elektriciteit in ons land al met 82 procent gestegen.