Slaagt AA Gent erin uit de greep van het buitenlandse geld te blijven?

Zijn weldra al onze profclubs in buitenlandse handen? AA Gent wordt een interessante testcase, schrijft John Vandaele.

VOETBAL

Het schouwspel van het hedendaagse topvoetbal is eigenlijk verbijsterend, omdat het compleet amoreel is. Wie geld heeft, is koning, wat hij ook mispeuterd mag hebben. De parels aan de Europese voetbalkroon en onze allerbeste spelers vallen steeds vaker in handen van autoritaire, soms zelfs feodale landen.

Nu is sport al lang de dienstmaagd van de macht en het geld, maar de globalisering en de vrije stroom van geld over de wereld hebben sport – en dan vooral voetbal – steeds meer in de greep gebracht van mensen die wanstaltig rijk zijn. De enorme hoeveelheden geld die nodig zijn om nog aan de top mee te spelen, worden soms bijeengebracht in omstandigheden die nog maar weinig met fair play of te maken hebben. De redenen waarom rijke mensen investeren in sport zijn divers: reputatiemanagement, erkenning, netwerken, ijdelheid … Passie voor de sport valt niet helemaal uit te sluiten.

Moordenaars welkom

Het WK voetbal in Qatar illustreert al dat hier geen normen gelden. De Golfstaat haalde het WK binnen met omkoping, er stierven meer dan 6.000 arbeidsmigranten bij de bouw van stadia die na afloop van het WK nauwelijks nog gebruikt zullen worden – er zijn maar 300.000 Qatari – en die dus op zich een verspilling van grondstoffen en energie zijn.

Toen Roman Abramovitsj in 2003 de Londense club Chelsea kocht, kon iedereen die Rusland een beetje volgt, zich afvragen hoe die man aan zijn plotse rijkdom was gekomen. Pas nadat Poetin Oekraïne was binnengevallen, werden daar gevolgen aan verbonden. Maar dat lijkt op selectieve verontwaardiging, want Newcastle kwam via het Saudische staatsfonds in handen van Mohamed bin Salman, de kroonprins die volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten verantwoordelijk is voor de gruwelijke moord op de kritische journalist Jamal Khashoggi. In football you can

get away with murder. Als je maar wint. Er zijn geen morele grenzen. De vraag is of we ons die morele schizofrenie moeten permitteren. (Probleem is: de politicus die ertegen ingaat, wordt niet electoraal beloond.)

De tweede vraag, nauw daarmee verbonden, is of er nog een alternatief mogelijk is: kan een ploeg op het terrein nog concurreren als ze zich niet laat opkopen door een rijkaard die vervolgens alles te zeggen heeft? The jury is still out. De clubs van de Bundesliga hebben nog altijd een structuur waarin lokale actoren de helft + 1 van de stemmen hebben. Vraag is of ze op die manier nog kunnen blijven concurreren met de oligarchenclubs.

AA Gent toonaangevend

In België zijn 17 van de 26 profclubs al eigendom van buitenlanders, in 1B is alleen Lierse nog in Belgische handen. Dat zijn niet allemaal mensen met bloed aan hun handen, maar het is wel een model waarin de lokale

In België zijn 17 van 26 profclubs al eigendom van buitenlanders. Die hebben niet allemaal bloed aan hun handen, maar het is wel een model waarin de lokale gemeenschap de zeggenschap verliest

gemeenschap de zeggenschap verliest. Is dat onvermijdelijk?

AA Gent wordt de komende jaren een boeiende testcase. Daar zijn alvast enkele voorwaarden vervuld om een alternatief model mogelijk te maken. Om te beginnen heeft de ploeg interessante antecedenten. De ethische bank VDK redde destijds AA Gent van het failliet toen het kreunde onder immense schulden. Dat geeft de bank een stem in het kapittel. De stad Gent zorgde er dan weer voor dat de Ghelamco-arena werd gebouwd en dat AA Gent die voetbaltempel goedkoop kan gebruiken. De stad Gent en AA Gent financieren bovendien samen een communitywerking ter waarde van bijna 800.000 euro – Gent is daarmee toonaangevend onder de Belgische eersteklassers.

De stad Gent en sponsor VDK hebben al duidelijk gemaakt dat ze lokale verankering, een sociale missie en supportersparticipatie willen. Dat laatste lijkt haalbaarder nu er een supportersraad in de maak is. In de supportersgroep zitten sterke actoren zoals Tribune 7 die dezelfde drie voorwaarden waardevol vinden. Leen Van Den Neste, voorzitter van de directieraad van VDK, hanteerde de term ‘supporterscoöperatie’, wat natuurlijk niet zo gek is voor een bank die in 1926 werd opgericht door de Gentse arbeiders.

Zal Gent zijn eeuwenoude coöperatieve traditie nu ook naar het topvoetbal doortrekken? Dat is een prikkelende vraag, maar het antwoord is onduidelijk. Topvoetbal vereist zoveel geld dat dat niet zomaar bij supporters te vinden is. Maar een gemengde structuur van enkele grotere geldschieters en vele kleintjes is uiteraard ook denkbaar. De trainingen zijn opnieuw gestart en straks gaan de ploegen alweer op zoek naar voetbalglorie, maar bij AA Gent is dus ook een andere zoektocht bezig.