De eerste zonnestraal na een pikdonkere nacht

Het donkerste uur beleven we net voor zonsopgang. Joachim Coens gebruikte de boutade als een soort van mantra, de gedachte hield hem in een storm van negativiteit overeind. Zaterdag hijst CD&V in Plopsaland Sammy Mahdi op het schild als zijn opvolger. Christendemocraten zien hem als een verlosser, als een eerste zonnestraal na een pikdonkere nacht. Hijzelf erft een partij in vertwijfeling.

Mahdi zet voortaan niet alleen de lijnen uit, als communicatiewonder neemt hij ook de rol van spits op. Meer profilering en dito scherpte moeten de labyrintische aanpak van zijn voorganger doen vergeten. Maar of dat zal volstaan? Sinds de verkiezingen van 2019 verloor de partij een derde van haar aanhang. De nieuwe voorzitter zal het bloeden eerst moeten stelpen vooraleer terug aan te knopen met groei. Ongetwijfeld wordt de koopkracht van de middenklasse daarbij zijn eerste aanvalswapen.

Zelf omschrijft Mahdi zich als ’besneden, gedoopt en agnostisch’. Het bewijst hoezeer het karakter van CD&V ten gronde is gewijzigd. Na de oorlog profileerde de partij zich als confessioneel, waarbij de christelijke inspiratie de link en het compromis vormde tussen boeren, werknemers en werkgevers. Het bleek een gouden formule voor een onoverwinnelijke machtsmachine. Maar juist het (terecht) opgeven van dat confessionalisme maakt het voortaan lastig om tegenover andere partijen het verschil te maken.

De doodsklokken over CD&V luidden eerder. Een kleine 20 jaar geleden dopeerde de partij zich met de N-VA, achteraf gezien een rampzalige strategie. Een remake – zeker landelijk – lijkt uitgesloten. Meteen moet CD&V durven toe te geven dat ze nooit meer de leidende formatie in Vlaanderen kan worden. Dat vraagt om een schakelmoment. Ongetwijfeld bestaat er een toekomst voor een centrumrechtse formatie die rentmeesterschap, personalisme en communitarisme tot een helder aanbod verbindt. Maar het impliceert slechts een ondergeschikte rol voor een partij waarvan sommige vertegenwoordigers zich automatisch als staatsdragend zien. Wie realistische doelen stelt, ontloopt tijdig elke teleurstelling.

Zowel in de Vlaamse als in de federale regering maken de christendemocraten het verschil niet. Het geeft nieuwkomers alleen de ruimte om zichzelf te profileren, al valt het succes voorlopig eerder tegen. De partij kan niet langer de klassieke achterban op zijn wenken bedienen. Als dan ook lokale sterkhouders om opportunistische redenen afstand willen nemen, dreigen meer dan zeven magere jaren.

CD&V moet erkennen dat ze nooit meer de leidende Vlaamse formatie kan worden