‘We zitten ze hier nu te pellen, maar denk niet dat die beestjes dom zijn’
Garnalen zijn Decapoda. Ze hebben aan iedere kant tien pootjes, die er allemaal af moeten, samen met de kop en het roze harnas. De winnaar van het eerste Belgisch kampioenschap pelde 101,5 gram in 10 minuten, mét paarse gelnagels.
De overwinning was een verrassing. Nadine Deetens komt uit Zwankendamme bij Zeebrugge. Nooit eerder pelde ze garnalen om ter snelst. Als kind kwamen ze in jutezakken toe bij haar ouders, die zo een cent bijverdienden. Pellen hoorde erbij, zonder grote filosofieën over de voedselketen. ‘We hebben veel meegemaakt de laatste jaren’, zegt ze. ‘Het mag wel een keer goed nieuws zijn ook. Wie weet mag ik nu garnalen pellen voor een paar restaurants.’ En dan troont Marc Sirjacobs, de voorzitter van de Orde van de Paardevisser, de huisvrouw mee. ‘Kom, we gaan champagne drinken. En daarna schrijven we je in voor het wereldkampioenschap.’
Afgelopen weekend vierde Oostduinkerke de Garnaalfeesten. Mieke Garnaal, haar twee eredames en Ozark Henry reden op een boot mee in de stoet. Er waren oud-IJslandvaarders, kleine juttertjes en garnalenvissers op enorme trekpaarden. Het is Unesco-werelderfgoed. Nergens anders worden er nog garnalen gevangen op paarden. In Oostduinkerke is de dijk nu eenmaal plat en heeft het strand geen golfbrekers. Dat de badplaats nu ook het allereerste gehomologeerde Belgisch kampioenschap garnaalpellen organiseert, is gefundenes Fressen.
Nachtelijke rovers
‘Armoe was het’, zegt Jeanine Coopman, 84 jaar. ‘Mijn vader was garnaalvisser. Na school lag er een berg garnalen op de keukentafel.’ Haar man Roger neemt ook deel aan de wedstrijd. Kruier was hij, trok garnalen met een ijzer uit de zee, liefst ’s nachts. Want garnalen zijn kleine rovers die op jacht gaan in het donker. Roger is formeel: ‘Ga nooit te diep in zee. Als je botten vollopen, is het gedaan. En gepelde garnalen zijn vergif.’ Daarmee bedoelt hij dat hij nooit gepelde garnalen koopt. Het is toeristenvoer. Geen kwaad woord verder over de lageloonpellers uit Marokko. De bezorgdheid beperkt zich tot tijd, smaak en bewaarpoeder. Hoe verser de garnaal, hoe beter hij zich laat pellen.
Alle tachtig deelnemers van het Belgisch kampioenschap krijgen een bordje met 400 gram ongepelde garnalen, van dezelfde kwaliteit en nauwkeurig afgewogen met een geijkte weegschaal. De gepelde garnalen worden in een genummerd zakje bewaard, om discussie uit te sluiten. Er is een deurwaarder aanwezig, Brieuc Cazin, advocaat uit Duinkerke. ‘Ik ben wel vaker aanwezig op een concours’, zegt hij. ‘Maar meestal voer ik juridische beslissingen uit, zoals een vluchtelingenkamp sluiten.’
‘De garnalen moet je horen kraken, met een karnakkel zoals wij dat noemen’, zegt Denise Dewulf. ‘Ze moeten krokant zijn.’ Denise pelt mee in ronde 1, samen met haar zus Martine. ‘Zijn de garnalen van vrijdag? Dat kan toch niet! Ze hadden ze
Drie gewonden door op hol geslagen paard
TijdensdeGarnaalfeesteninOostduinkerkezijnzondagavonddriegewondengevallen.Opheteindevandefestiviteitenkondendetrekpaardenvandegarnaalvissersnogwordenbewonderd.Waterpreciesgebeurdis,isnogonzeker,maarvolgensmeerderebronnenzoueentoeristeenpaardopstanghebbengejaagddoorzijn vingers in de neusgaten van het diertestoppen.Hetpaardschrokdaarbij,stamptemetdepoten,steigerdeensloegevenophol.Tweevrouweneneenkindliepenverwondingenop.(jh)
vanmorgen moeten trekken, vers! Gelukkig heb ik een visser. Hij vertrekt om vier uur ‘s ochtends naar zee. Om één uur heb ik verse garnalen. Die kan ik pellen.’ Martine vertelt honderduit. ‘Koop geen gepelde garnalen. Die zijn veel te duur. Koop geen garnalen als het heeft gedonderd. Die plakken.’ De zussen lachen. Ze weten hoe ze hun garnaalkroketten willen en welke garnalen erin moeten: zelfgepelde. Gevraagd naar de mindfulness van het garnaalpellen, schudt ze het hoofd. Misschien dat het iets voor binnenlanders is. Met haar bewustzijn doen garnalen niets bijzonders. ‘Ik neem een glaasje wijn,’ zegt Denise, ‘en de buren komen langs. Zo pellen wij.’
Rubberbootjes naar Engeland
Het wereldkampioenschap garnaalpellen wordt ieder jaar in het Franse Duinkerke georganiseerd, op het strand van Leffrinckoucke. ‘Het Belgisch kampioenschap is nog maar een begin’, klinkt het. ‘Volgend jaar gaan we samenwerken.’ Een delegatie uit Lefferinckoucke tekent present in Oostduinkerke. De partijen kennen elkaar door de politie. De korpsen werken over de zones heen. Ze delen de zorg over mensen die in rubberbootjes naar Engeland willen. Maar nu gaat het over garnaalpellen.
Katty Vanmassenhove is drievoudig wereldkampioen. Nicole Vanzinghel, negen keer ’s werelds beste, is er ook. ‘Destijds droeg ze een polootje met de kraag omhoog’, lacht Katty. ‘Er stonden negen gouden garnalen op geborduurd. Ik heb een
eigenaardige manier van pellen, omdat ik linkshandig ben, maar Nicole heeft ook een vreemde greep.’
Even later zitten de kampioenen naast elkaar. Nicole is nerveus. Een cameraploeg van France 3 volgt haar, voor een documentaire over hoe garnalen in Marokko voor een prijsje gepeld worden. Belgen eten 500 gram garnalen per jaar en verorberen zo de helft van de totale vangst.
‘Mijn broer en mijn moeder pellen nog sneller dan ik’, zegt Katty. ‘Maar ik ben kleuterleidster. Ik heb meer tijd.’
De wereldkampioen moet onverwacht de duimen leggen voor Nadine met de paarse gelnagels. Peller Dirk laat het niet aan zijn hart komen. ‘88 gram, dat is niet slecht. Bovendien heb ik geen tijd voor de prijsuitreiking. Vanmiddag ga ik duiken bij het wrak van een Duitse torpedo op 24 meter. Daar zwemmen veel garnalen! We zitten ze hier nu wel te pellen, maar denk maar niet dat die beestjes dom zijn.’
DoorAn Foto’sChristophe
Gevraagd naar de mindfulness van het garnaalpellen, schudt Martine het hoofd. Misschien dat het iets voor binnenlanders is. Met haar bewustzijn doen garnalen niets bijzonders