De Duitse muur bij Brussels Airlines
Wie had gehoopt dat na drie dagen staken de rust bij Brussels Airlines zou terugkeren – en de dreiging van geannuleerde vluchten overwaaien – kon die illusie maandag al snel opbergen. Amper twee dagen na de acties, waarbij 316 vluchten werden geschrapt, sprak de socialistische vakbond alweer dreigende taal. ‘We kunnen de sociale vrede in de nabije toekomst niet verzekeren’, verklaarde die aan het persbureau Belga, nadat de vakbonden te horen hadden gekregen dat de directie pas eind augustus, na het drukke zomerseizoen, weer rond de onderhandelingstafel wilde komen met voorstellen om de werkdruk te verminderen.
Onbegrijpelijk, vinden de bonden, die in een open brief uithaalden naar de Duitse ceo Peter Gerber, die tot nog toe niet rechtstreeks betrokken was bij de gesprekken over mogelijke operationele veranderingen. ‘Een ceo die nog niet de tijd neemt om naar de grieven van zijn personeel te luisteren, is die naam onwaardig’, klonk het. Daarmee legden de bonden de vinger op een etterende wonde: het fundamentele gebrek aan vertrouwen tussen bonden en directie.
Onvrede en sociale spanningen zijn niet nieuw bij Brussels Airlines, dat ook voor corona er nooit in slaagde om structureel rendabel te zijn, en daardoor vaak gebukt ging onder de dreiging van een herstructurering of verandering – denk aan de plannen voor een integratie in Eurowings. Toch waren stakingen, zoals die van de piloten in 2018, eerder uitzondering dan regel. Het debacle van voorganger Sabena, dat in 2001 bezweek onder te zware kosten, zette ook de bonden lang aan tot een voorzichtige houding.
Bovendien vonden ze binnen de directie altijd wel een luisterend oor, zoals bij ceo Bernard Gustin, die ook na de overname door het Duitse Lufthansa (in 2016) steevast de ‘Belgische belangen’ bleef verdedigen. Toen Gustin door Frankfurt aan de kant werd gezet, en zijn opvolgers steeds meer in de Duitse pas moesten lopen, was er binnen de raad van bestuur nog steeds een figuur als Etienne Davignon, die tijdens moeilijke onderhandelingen de smeerolie kon voorzien. Altijd was er wel een compromis mogelijk.
Vandaag zijn de Belgische toplui er niet meer en oogt de Duitse muur onverzettelijk. Lufthansa heeft tijdens de crisis zijn greep op de soms balorige dochter vergroot. De laatste Belgische topmanagers, zoals ceo Dieter Vranckx of hrdirecteur Bert Van Rompaey, die in volle crisis een sociaal plan hadden onderhandeld, werden vervangen. Het directiecomité is nu volledig Duits. In de raad van bestuur zetelen twee Belgische managers zonder noemenswaardige ervaring in de luchtvaart, die er vooral op toezien dat de overheidslening wordt terugbetaald.
Zo zijn de bonden bij Brussels Airlines na covid wakker geworden in een nieuwe wereld, waar niet mensen, maar algoritmes de planning maken, en waar de ruimte voor het typisch Belgische sociaal overleg kleiner is dan ooit. Dat bij een vorige staking vakbondsafgevaardigden ook persoonlijk aansprakelijk werden gesteld, sloeg het laatste restje vertrouwen aan diggelen. Het valt af te wachten of Gerber die brokken kan lijmen. Gisteren nodigde de ceo de bonden dan toch uit om maandag samen te zitten. Tot dan hoeft niemand nieuwe stakingen te vrezen.
In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.
‘Een ceo die nog niet de tijd neemt om naar de grieven van zijn personeel te luisteren, is die naam onwaardig’