‘Dit is de ergste escalatie sinds het begin van de oorlog’
De oorlog in Oekraïne escaleert. Voor Vladimir Poetin wordt het steeds meer een oorlog tegen het Westen. Oekraïne wil nu snel officieel tot de Navo toetreden.
‘Ik wil dat de autoriteiten in Kiev en hun echte meesters in het Westen goed naar mij luisteren. Ze moeten dit goed onthouden. De mensen in Loehansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja worden onze burgers. Voor altijd. Ze hebben hun keuze gemaakt en Rusland zal hen niet verraden. We zullen ons land met alle mogelijkheden en middelen verdedigen.’
Voor Vladimir Poetin is er geen weg meer terug. Dat heeft hij nogmaals duidelijk gemaakt tijdens de ceremonie waarin hij het decreet ondertekende dat de vier Oekraïense provincies officieel Russisch grondgebied maakt. Hoewel de gebieden niet eens volledig in Russische handen zijn, is de annexatie in zijn hoofd definitief. Er kan niet meer over onderhandeld worden, beklemtoonde hij. Tegelijk riep hij Kiev op de wapens neer te leggen en naar de onderhandelingstafel te komen.
Dat is natuurlijk helemaal geen optie voor de Oekraïense regering. De reactie van president Zelenski was cynisch. Hij is bereid om te onderhandelen, maar wel met een andere Russische president. Belangrijker was de boodschap dat Oekraïne officieel lid wil worden van de Navo en een aanvraag indient voor de versnelde toetredingsprocedure. Dat maakt dat het Westen verder in de oorlog wordt gezogen.
Ook Rusland stuurt daar duidelijk op aan. Meer nog dan aan de Oekraïners, was de toespraak van Poetin gericht aan het Westen. Bijna een halfuur lang hield hij een tirade tegen het imperialistische en verdorven Westen. Dat is er volgens hem op uit Rusland te vernietigen. Het wil Rusland tot ‘een volk van slaven’ maken. Opvallend: hij legde de schuld voor de sabotage van de Nord Stream-pijplijnen bij de ‘Anglo-Saksen’. Lees: de Britten en de Amerikanen. ‘Het is moeilijk te geloven, maar zij zitten achter deze ontploffingen. Zij zijn begonnen met de vernietiging van de pan-Europese energie-infrastructuur.’ Het bewijs? ‘Zij profiteren van deze aanslag.’
In het diepst van Poetins gedachten
De aanval past helemaal in Poetins paranoia. Van alle westerse landen zijn de VS en het VK de ergste vijanden. In het diepst van zijn gedachten is hij er ook van overtuigd dat hij de meester van de escalatie is, in elk geval beter dan de leiders in het Westen. De voorbije week stond helemaal in het teken van de escalatie. Zijn toespraak gaf dat aan, maar ook de sabotage van Nord Stream past volledig in die politiek. De aanslag heeft alle kenmerken van Poetins voorliefde voor hybride oorlogsvoering. De boodschap is duidelijk: als Nord Stream uitgeschakeld kan worden, loopt alle kritianders. infrastructuur van Europa gevaar. De zenuwachtigheid daarover is groot.
Ook de annexatie van de vier Oekraïense provincies past perfect in dat escalatiescenario. De oorlog in Oekraïne speelt zich voortaan af in twee parallelle universa. In Poetins hoofd verandert de oorlog
In Poetins hoofd moeten zijn soldaten nu Russisch grondgebied verdedigen
van een offensieve operatie in een defensieve. Zijn soldaten aan het front moeten voortaan Russisch grondgebied verdedigen. Daarvoor zijn alle middelen geoorloofd. Gisteren werd in de buurt van de stad Zaporizja opnieuw een konvooi aangevallen waarbij zeker 25 Oekraïense burgers om het leven kwamen. Dat was waarschijnlijk geen vergissing. In juli zei Poetin al dat de oorlog in Oekraine eigenlijk nog moest beginnen.
Nog onvoorspelbaarder
Oekraïne en de westerse bondgenoten zien dat natuurlijk totaal Zij herhalen dat er voor hen niets verandert. Zij blijven wapens leveren. De VS stelden meteen na de ondertekening van de annexatie nieuwe sancties in. Ook het Oekraiense leger gaat gewoon door met zijn offensief in de Donbas. De strijd om de strategisch belangrijke stad Lyman kantelt in het voordeel van de Oekraïeners. De leider van de pro-Russische separatisten in de provincie Donetsk luidde gisteren de alarmbel. Twee stadjes nabij Lyman zijn gedeeltelijk veroverd, schreef Denis Poesjilin op zijn Telegram-kanaal. ‘Het Oekraïense leger probeert met alle macht deze mooie, historische dag te overschaduwen.’ Volgens pro-Russische bloggers kunnen duizenden Russische soldaten geen kant meer uit.
Toch verandert de annexatie wel degelijk iets voor het bondgenootschap. Wapenleveringen worden risicovoller. Dat zal het Westen niet tegenhouden ze te blijven sturen, maar in de Europese hoofdsteden en in het Navo-hoofdkwartier in Brussel beseft men heel goed dat Poetin nog onvoorspelbaarder wordt. Het enige pad dat hij kan kiezen, is dat van de verdere escalatie. Dat is ook de vrees van de naar schatting 200.000 Russen die de voorbije week het land zijn ontvlucht. Zij zijn ervan overtuigd dat de gedeeltelijke mobilisatie slechts een eerste stap is. Maar ook zij weten niet wat Poetin echt van plan
Bezet door Rusland
Geannexeerd door Rusland in 2014 Geclaimd Oekraïens tegenoffensief Oekraïense partizanen is. Voor welke escalatie zal hij kiezen? Komen er meer sabotageacties tegen westerse infrastructuur?
Hij kan ook zijn goede vriend Loekasjenko verder de duimschroeven aandraaien en hem verplichten Wit-Russische soldaten te mobiliseren. De Oekraïense inlichtingendiensten zijn ervan overtuigd dat dit zal gebeuren, maar westerse analisten geloven voorlopig niet in dat scenario.
De Navo denkt wel steeds meer na over hoe het moet reageren op de escalaties. Moet het overgaan tot tegenaanvallen, zeker als Rusland hybride aanvallen uitvoert op infrasche structuur? Secretaris-generaal Jens Stoltenberg was gisteren uitgesproken over de annexatie en de mobilisatie. Die noemde hij de ‘grootste escalatie sinds het begin van de oorlog’. Volgens hem kan en mag Rusland de oorlog niet winnen. ‘Dat is niet alleen catastrofaal voor Oekraïne, maar ook bijzonder gevaarlijk voor ons.’ Over de vraag van Oekraïne om versneld lid te kunnen worden, bleef hij op de vlakte. ‘Dat is een beslissing voor de dertig leden.’
Dominique Minten
opinie.