Schraap de ballast weg en laat ons gewoon voor de klas staan

Ruben De Baerdemaeker

Leerkracht Engels, Duits en Nederlands

ONDERWIJS De oplossing voor de burn-outpandemie in het onderwijs? Laat leraars gewoon lesgeven, schrijft Ruben De Baerdemaeker. Vorige week gebeurde het weer: een collega was plots voor een paar weken afwezig. Een expliciete reden werd daarvoor niet opgegeven, en alleen al daardoor wist de hele leraarskamer wat de reden was. Ze is even ‘out’. ‘Zit thuis.’ ‘Zit erdoor.’

Het is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt, en het is niet de eerste keer dat het gebeurt met een collega die eigenlijk een ideale leerkracht is: inhoudelijk erg beslagen, geïnteresseerd in pedagogie en didactiek en, bovenal, met een groot hart voor haar leerlingen.

Op onze school komt dat soort uitval niet meer of minder voor dan op andere scholen. Onderzoek wijst dat uit: burn-out (om het dan toch maar weer te noemen) lijkt niet zo veel te maken te hebben met specifieke scholen: het is een algemeen probleem, en de omvang ervan is angstaanjagend. Volgens een onderzoek van de KU Leuven en Odisee loopt meer dan 17 procent van het personeel een hoog risico op burnout, meer dan 10 procent een zeer hoog risico. Dat is meer dan een kwart van de leerkrachten.

Het gaat niet meer op om de verantwoordelijkheid voor de hoge uitvalcijfers bij individuele leerkrachten te zoeken. Die nemen namelijk al hun verantwoordelijkheid op en doen massaal aan ‘zelfzorg’: ik ken collega’s die gaan sporten, mediteren of yoga beoefenen, gewoon om de stress de baas te kunnen. Ik ken er die een psycholoog of relaxatietherapeut betalen om hun werk leefbaar en hun leven werkbaar te houden. Nog veel meer leerkrachten gaan deeltijds werken – en worden dus deeltijds betaald – juist omdat ze hun job goed willen kunnen doen.

Archeologische site

Hoe kan het eigenlijk, dat we dat allemaal normaal zijn gaan vinden? Waar is het zo fout gelopen dat mensen die hun werk graag doen, net daarom minder gaan werken? Waarom kijken we toe, in tijden van een ongezien lerarentekort, hoe gemotiveerde en getalenteerde leraren tegen die muur aan knallen?

Moet het nog gezegd dat lesgeven op zich al behoorlijk belastend is? Als leerkracht doe je minstens twee dingen tegelijk: je probeert het te hebben over inhoud (die je zelf uiteraard onder de knie moet hebben), en je probeert een verbinding te maken met twintig à dertig jonge mensen in uiteenlopende ontwikkelingsstadia, ieder met een eigen achtergrond, interesses en eventuele problemen.

Ik ken leraars die een psycholoog of relaxatietherapeut betalen om hun werk leefbaar en hun leven werkbaar te houden