Begrotingsblunder zal premier De Croo blijven achtervolgen
De oppositiepartijen zullen met argusogen toekijken of de begroting volgend jaar toch niet verder in het rood gaat door een lagere btw op energie, zeker nadat de premier heeft gezegd dat dat een budgetneutrale hervorming moet zijn.
‘Ik betreur dat er een materiële vergissing is gemaakt’, zei premier Alexander De Croo donderdag in de Kamer in aanwezigheid van staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLD). ‘We zullen maken dat het niet meer gebeurt’. Zo trok hij – althans voorlopig – een streep onder de begrotingsblunder die Open VLD sinds maandag achtervolgt. Ter herinnering: hoewel het partijgenoten zijn, werd De Bleeker dinsdag hard teruggefloten door De Croo. N-VA had erop gewezen dat ze pessimistischere begrotingscijfers bezorgde aan het parlement (35 miljard) dan aan de Europese Commissie (33,5 miljard).
De Bleeker had in de begrotingscijfers voor volgend jaar de volledige kostprijs voor een permanent lagere btw op energie – goed voor 1,3 miljard euro – doorgerekend, maar geen rekening gehouden met mogelijk hogere accijnzen. De deal in de regering is dat die btw-verlaging alleen permanent wordt als ze tegelijkertijd gecompenseerd wordt door hogere accijnzen. De beslissing wanneer en hoe dat precies moet gebeuren, wordt pas in de loop van volgend jaar genomen. De Croo, gesteund door zijn vicepremiers, vond het dan ook voorbarig om nu al een cijfer in de begroting in te schrijven. Simpelweg omdat er vandaag nog geen cijfer op te plakken valt.
De Bleeker zelf sprak donderdagavond in de commissie Financiën nog van ’verwarring die was ontstaan, waardoor een fout werd gemaakt’, en gaf mee dat de kostprijs van de btw-verlaging weer uit de begroting wordt gehaald, zoals de premier het wil. Een knieval waardoor ze voorlopig op post kan blijven. Maar haar gezag in de regering en partij is ze wel grotendeels kwijt, en ze werd al niet als een zwaargewicht beschouwd.
Een beetje gelijk
Daarmee is de kous voorlopig af, maar de begrotingsblunder zal De Croo ook volgend jaar nog achtervolgen. ’Er staat duidelijk in de wet dat deze hervorming budgetneutraal moet zijn’, benadrukte hij nog in de Kamer, tot verbazing van verschillende coalitiepartners. In theorie klopt dat, want de btw-verlaging zal gecompenseerd worden door hogere accijnzen zodra de energieprijzen opnieuw op het niveau van 2021 komen te liggen. Maar niemand gelooft dat dat al 2023 het geval zal zijn. ‘Zolang de energieprijzen hoger liggen dan in 2021, komt er geen een-op-een compensatie door accijnsverhoging’, tweette Groen-fractieleider Wouter De Vriendt. De premier wekt minstens de indruk dat die lagere btw volgend jaar niks extra zal kosten.
De tijdelijke btw-verlaging op energie – die wel al voorzien was in de begroting – loopt af op 31 maart.
Ofwel kiest de regering-De Croo er voor om die tijdelijke maatregel te verlengen. Maar dan staat er geen verhoging van accijnzen tegenover en duwt ze de begroting sowieso dieper in het rood. Ofwel beslist ze om de btw-verhoging permanent te maken. Dan komt er een accijnsverhoging, die de btw-verlaging moet compenseren, maar die zal dat in 2023 wellicht nooit helemaal doen. Omdat de energieprijzen wellicht nog hoger zullen zijn dan in 2021, maar vooral omdat afgesproken is dat die accijnsverhoging slechts geleidelijk ingevoerd zal worden.
De kans is dus groot dat bij de begrotingscontrole in maart blijkt dat het begrotingstekort door de lagere btw toch wat groter is dan de 33,5 miljard waarmee nu rekening wordt gehouden. Of hoe een coalitiepartner het verwoordt: ‘De Croo heeft nu technisch-juridisch gelijk, maar in april zal blijken dat De Bleeker ook een beetje gelijk had.’
‘Zolang de energieprijzen hoger liggen dan in 2021, komt er geen een-op-eencompensatie van de lagere btw door hogere accijnzen ’
blemen.’ Een coördinerend directeur hoopt het topic in een ruimer debat bespreekbaar te maken: ‘We moeten het brede gesprek over diversiteit absoluut opnieuw voeren. Dat is een heel belangrijke denkoefening.’
In veel GO!-scholen is de populatie al jaren superdivers. Sommige scholen hebben 80 à 95 procent jongeren met een migratieachtergrond. Andere scholen hebben een grote Okan-werking en vangen jongeren op die net naar ons land gekomen zijn. ‘Door het verbod krijgen ze niet de ruimte om te zoeken wie ze in ons land willen of kunnen zijn’, klinkt het.
blz. 27:
opinie.