Telenet loopt achterstand op in uitrol glasvezel
maakt, maar blijkt na lang doorklikken door menu’s met kleine lettertjes slechts te kunnen worden doorgegeven door een aparte e-mail te sturen naar KBC.
Verboden in Nederland
Privacy-activist Matthias Dobbelaere-Welvaert is hard voor de werkwijze van de op een na grootse bank-verzekeraar van België. ‘KBC begeeft zich met zijn app al langer op problematisch terrein’, zegt Dobbelaere-Welvaert. ‘Met de wijze waarop het ook niet-klanten naar zijn platform lokt, door er bijvoorbeeld ook treinkaartjes of parkeertickets te verkopen, is het aardig op weg om de Belgische variant van de Chinese “superapp” Wechat te worden. KBC krijgt zo veel persoonlijke data in handen, die het vervolgens probeert te commercialiseren.’
Door gebruikers opnieuw te vragen of ze al dan niet gepersonaliseerde reclameboodschappen willen ontvangen, en dat nu te doen via ingewikkelde keuzemenu’s, gaat KBC volgens DobbelaereWelvaert nog een stap verder. ‘Het merendeel van de gebruikers zal die keuzemenu’s meteen wegklikken, waardoor ze automatisch met alles akkoord gaan. Het is een schoolvoorbeeld van wat in het jargon een dark pattern wordt genoemd, een misleidende gebruikersinterface die speciaal werd ontworpen om mensen keuzes te laten maken die ze eigenlijk niet willen maken.’
KBC is zeker niet de eerste bank die dit doet. Drie jaar geleden waagde onder meer de Nederlandse bank ING zich al eens aan een gelijkaardig experiment. De bank maakte toen aan haar klanten in Nederland bekend dat ze hun afschriften voortaan zou scannen en die informatie zou gebruiken om hun gepersonaliseerde advertenties aan te bieden. Wie bijvoorbeeld vaak naar de bioscoop blijkt te gaan, zou zo via verschillende kanalen gerichte advertenties voor cinemaketens kunnen krijgen. Zover kwam het niet: de Nederlandse privacytoezichthouder oordeelde al snel dat reclame op basis van bankgegevens niet zomaar is toegestaan en verbood de praktijk.
Chantage
Dobbelaere-Welvaert zegt tegen De Standaard dat hij met zijn nonprofitorganisatie Ministry Of Privacy momenteel een klacht voorbereidt tegen KBC bij de Gegevensbeschermingsautoriteit, de Belgische privacywaakhond. ‘Elke bank verzamelt tegenwoordig gegevens van zijn klanten, daar gaat het dus niet per se om’, legt hij uit. ‘Wel is het zo dat de banken daarvoor eerst duidelijk om toestemming moeten vragen. Maar als KBC dat doet door mensen op het verkeerde been te zetten, is dat 100 procent in strijd met de Europese regels rond gegevensbescherming, de GDPR. Die bepaalt niet alleen dat gebruikers hun toestemming vrij moeten
kunnen geven, maar ook dat er geen sprake mag zijn van dubbelzinnigheid. Door de keuzemenu’s zo verwarrend mogelijk te maken of op voorhand al bepaalde
keuzes prominent naar voren te schuiven, maakt KBC de dubbelzinnigheid zo groot als maar zou kunnen.’
Dat app-gebruikers zich enkel via e-mail volledig kunnen afmelden voor reclameboodschappen, is volgens Dobbelaere-Welvaert al net zozeer een doordachte strategie. ‘KBC weet heel goed dat het een extra drempel optrekt door
‘Klant bespaart tijd en geld’
In een schriftelijke reactie aan De Standaard zegt KBC dat het weliswaar gepersonaliseerde data van klanten verzamelt, maar dat het die absoluut niet doorverkoopt aan externe partijen.
Volgens de bank worden de persoonlijke data geanalyseerd ‘om op maat van de klant te werken en hem zo te helpen om tijd en geld te besparen’. Als voorbeeld geeft KBC dat het bijvoorbeeld bij stormweer ‘proactieve berichten’ over een schadeaangifte zou kunnen rondsturen, of om voor te stellen om de autoverzekering van een klant aan te passen wanneer dat voor hem voordeliger is.
Over de afspraken die KBC niettemin heeft met externe commerciële partners – zoals Dreamland en JBC, waar klanten kortingen krijgen in ruil voor het delen van persoonlijke informatie met de bank via de app – verschaft KBC echter geen duidelijkheid.
Dat klanten zich enkel kunnen uitschrijven voor alle vormen van reclame via een aparte e-mail, noemt KBC ‘geen nieuwe werkwijze’. ‘Elke klant behoudt altijd de mogelijkheid om al dan niet in te gaan op de gepersonaliseerde diensten, of om het even wanneer zijn eerder ingestelde voorkeuren te wijzigen’, klinkt het. ‘Wij geven net heel transparant mee hoe onze klanten ervoor kunnen kiezen om geen reclame te ontvangen.’
Pieter Van Maele
TELECOM Alweer loopt het glasvezelnetwerk van Telenet vertraging op. Bij Proximus gaat de uitrol intussen razendsnel.
Bij Proximus zullen ze ongetwijfeld in de handen wrijven. Terwijl zij volop hun fibernetwerk aan het uitbouwen zijn, loopt concurrent Telenet vertraging op. Telenet is in zee gegaan met het nutsbedrijf Fluvius om fiber (‘glasvezel’, in het Nederlands) tot de klant thuis te leggen. Die samenwerking werd een goede twee jaar geleden aangekondigd, maar ging nog niet van start. Nu steekt Europa weer een stok in de wielen, omdat de Europese Commissie een mededingingsonderzoek wil over de samenwerking.
Telenet is onderdeel van het grote Liberty, waardoor het
mededingingsonderzoek bij de EU ligt en niet bij België. De Commissie wil onderzoeken of de samenwerking de concurrentie in het gedrang brengt of de consument benadeelt. Beleggers
reageerden ontgoocheld op het nieuws en duwden het aandeel 5,2 procent lager. De vrees is dat klanten zullen overstappen naar Proximus, dat al volop adverteert met zijn fibernetwerk.
Koperen lijnen
‘Waar men komt op Vlaamse wegen, komt men opengelegde voetpaden tegen.’ Zo beschrijft Tom Evens, professor in de communicatiewetenschappen aan de UGent, de situatie. Toch denkt hij dat Telenet niet massaal klanten zal verliezen. ‘Proximus is weliswaar heel snel zijn netwerk aan het uitrollen, maar het heeft het ook meer nodig dan Telenet. Proximus zit nog met het verouderde kopernetwerk. Het netwerk dat Telenet heeft, is beter in staat om veel data door te sturen. Als het dataverkeer nog toeneemt, zal ook Telenet glasvezel nodig hebben, maar voorlopig volstaat het netwerk wel voor privéklanten.’ Evens denkt wel dat het bedrijfsleven gevoeliger is voor de trage opstart van fiber. Daar zou Telenet dus wel klanten kunnen verliezen.
Telenet-woordvoerder Stefan Coenjaerts wijst erop dat het netwerk nu al voor een deel uit HFC (hybrid fiber coaxial)-kabels bestaat; bij wegenwerken legt Telenet systematisch kabelgoten met fiber. Wat ontbreekt, is de aansluiting van die kabels aan de huizen, waarmee het volgend jaar hoopt te starten.
Dubbel werk
Toch is het bizar dat zowel Proximus als Telenet elk apart een fibernetwerk aanlegt, terwijl het om dezelfde technologie gaat. ‘Het is alsof een tweede spoorweguitbater een nieuwe treinlijn tussen Gent en Brussel zou aanleggen’, zegt Evens. ‘ Je zou vanuit technologisch oogpunt perfect het netwerk door beide partijen kunnen laten gebruiken. Dan moet de straat maar één keer opengegooid worden. Je hebt ook maar één elektriciteits-, water of gasnetwerk, waarlangs de diverse bedrijven hun diensten aanbieden.’
Privacy-activist
‘Proximus is sneller, maar het heeft het nieuwe netwerk ook harder nodig’ Tom Evens UGent
Het argument dat twee aparte netwerken de concurrentie stimuleert, is dus op zijn zachtst gezegd discutabel. ‘Het komt wellicht doordat beide aanbieders vanuit verschillende technologieën begonnen zijn: Proximus via de koperen telefoonkabel, Telenet via het tv-kabelnetwerk van de intercommunales.’
Ook Coenjaerts geeft toe dat het een logische vraag is om de netwerken te delen. ‘Wij zullen alleszins ons netwerk openzetten voor derde partijen.’
Intussen wordt de uitrol van Proximus’ netwerk niet overal op applaus onthaald. Om tijd en geld te besparen worden de kabels vaak aan buitenmuren gehangen en boort men gaten in gevels – ook als die beschermd zijn. En daar zal Telenet nog eens kabels naast leggen. ‘Het wordt stilaan een zootje’, zegt Evens.
Is een glasvezelverbinding nog nodig, met 5G in opmars? ‘Een vaste verbinding is altijd sneller dan een mobiele’, zegt Evens. ‘Maar wie weinig internet
gebruikt of digitale tv kijkt, kan nu al betaalbare abonnementen vinden om internet enkel via 4G te nemen. Dan heb je geen nieuwe kabelaansluiting nodig.’