Met 6-2 de boot in en toch helden
Geen populairder tijdverdrijf voor een WK dan debatteren over kwesties als ‘laten we die logge verdediger nu echt in het team’ (Engeland) of ‘hoeveel kansen krijgt onze ex-wereldster nog om te bewijzen dat hij geen schim van zichzelf is’ (België). Soms overstijgt zo’n debat het spel met de bal, en gaat het over iets veel fundamentelers. Zoals: hoe stellen wij, voetbalsterren met miljoenen volgers op sociale media, ons op tegenover de vreselijk gewelddadige onderdrukking door onze overheid van elementaire vrouwenrechten?
In Iran stierf in september Mahsa Amini (22) door mishandeling in een cel van de zedenpolitie, die haar had opgepakt omdat haar hijab haar haren onvoldoende afdekte. Het doet de bevolking revolteren tegen het streng religieuze regime zoals nooit eerder sinds de Islamitische Revolutie van 1978. Afgelopen weekend zouden er opnieuw elf demonstranten gedood zijn door de politie: de dodentol gaat al richting 500. Het ontevreden volk rekent op beroemdheden om zich uit te spreken tegen deze schande, en dat gebeurt ook: zangers, acteurs en sportlui doen hun beklag over de onderdrukking, maar sommigen zijn zelf al in de cel beland.
Wat een moment om naar de Wereldbeker te trekken, in een buurland bovendien waar tienduizenden Iraniërs wonen. Krijg trouwens maar eens een groep van 26 spelers met de neuzen in dezelfde richting. Er zijn de voorbije weken pittige discussies geweest. Zo kwamen op een oefenkamp in Oostenrijk de beide sterspitsen, Sardar Azmoun van Bayer Leverkusen en Mehdi Taremi van FC Porto, in botsing over een boodschap die Azmoun op Instagram had geplaatst voor zijn vijf miljoen volgers: ‘Als ze me hiervoor uit het nationale team zetten, dan is dat een kleine prijs om te betalen al was het maar voor één lok vrouwenhaar. Schande moge komen over jullie die zo makkelijk mensen doden. Lang leve de Iraanse vrouwen!’
Taremi en anderen vonden die boodschap al te expliciet en dus gevaarlijk. Velen uitten hun kritiek liever omzwachteld en tussen de lijnen. Té omzwachteld volgens rebellerende fans die hen op hun plicht wezen.
Het dilemma voor de spelers is dat de tol voor hen veel groter kan zijn dan louter een einde aan hun carrière als international. Eén ex-speler van de nationale ploeg zit al in de cel. Ali Karimi en Ali Daei, de Jan Ceulemans en Enzo Scisan fo van Iran, leven ondergedoken in ballingschap. De sterren die in Europa spelen, hebben meestal familieleden in Iran die door de overheid geviseerd kunnen worden om hen te bestraffen voor openlijke kritiek. Azmoun verwijderde de Instagrampost. Het regime wilde hem schrappen uit de WK-selectie. Coach Carlos Queiroz, een Portugees, hield hem aan boord door met zijn ontslag te dreigen.
Ondertussen gaat het met de onderdrukking van kwaad naar erger. Het maakte ook andere spelers explicieter in hun veroordeling. Zoals kapitein Eh
Hajsafi, daags voor de wedstrijd: ‘De protesterende mensen moeten weten dat wij vierkant achter hen staan.’
Critici van het regime riepen de Fifa op om Iran uit het toernooi te zetten, maar Gianni Infantino en co. tellen alleen de bal en de poen. De vraag rees of de Iraanse regering niet zelf haar ploeg zou terugtrekken. Op politiek gevoelige momenten heeft het regime al vaker grote wedstrijden stilgelegd uit schrik dat de vlam in de pan zou slaan.
Toch trad Iran aan, gisteren. Bij het volkslied – een expliciet eerbetoon aan het fundamentalistische regime – hielden ze alle elf de tanden op elkaar. Slechts één official zong mee. Vanuit de tribunes, waar het wemelde van Iraanse fans met de woorden Women Life Freedom op hun shirts, werd het volkslied uitgejouwd. Een krachtig statement van team en publiek, al is de vraag of dat op de Iraanse tv niet gecensureerd of met nepgeluid overstemd werd.
Iran ging met 6-2 de boot in. Ze speelden niet eens slecht; een heerlijk aanvallende brigade jong Engels talent was gewoon te goed. ‘Een vernederende prestatie’, schreef de regimegetrouwe pers in Iran, ten onrechte. De Iraanse fans in het stadion moedigden hun team trouwens hartstochtelijk aan, zelfs bij 6-1 nog. Doodjammer dat uitgerekend Azmoun nog op de lat trapte.
Ze moeten na dit WK een extra trofee uitreiken, voor het moedigste team. Niet voor een westers land dat uit schrik voor een gele kaart een mooi geinspireerde armband aflegt. Maar voor elf kerels uit Iran die voor de hele wereld een statement durfden te maken voor vrouwen en mensenrechten, een gebaar dat henzelf en hun families hopelijk niet te duur te staan komt.
‘Een vernederende prestatie’, schreef de regimepers in Teheran. Het was het tegendeel.