België koppelt prijsplafond op gas aan groepsaankopen
De ministers van Energie proberen het op 13 december opnieuw eens te worden over een prijsplafond voor gas. België streeft traditioneel naar consensus, maar speelt het nu hard.
Waarom hebben de ministers niets beslist?
Twee verordeningen lagen gisteren klaar voor een akkoord onder de 27 EU-lidstaten. De eerste slaat op de mogelijkheid voor lidstaten en energiebedrijven om groepsaankopen te organiseren en zo de aankoopprijs te drukken bij het vulseizoen van 2023. Ze legt ook de ontwikkeling op van een nieuwe gasindex die beter dan de Nederlandse TTF-index de prijzen op de lngmarkt weerspiegelt en voorziet in onderlinge solidariteit als lidstaten in problemen komen. De tweede tekst versnelt de procedures voor de vergunning van projecten voor hernieuwbare energie.
Onder aanvoering van de ‘cockpitgroep’ (België, Italië, Griekenland en Polen) koppelden vijftien lidstaten hun goedkeuring van die twee teksten aan de goedkeuring van een prijscorrectiemechanisme. ‘We moeten het evenwicht bewaken over de drie teksten. We kunnen pas beslissen als er een akkoord is over het geheel, ook het prijsplafond’, zei de Belgische minister van Energie, Tinne Van der Straeten (Groen).
Wat is er verkeerd met het Commissievoorstel?
De Commissie stelde dinsdag voor een prijsplafond van 275 euro per kilowattuur te activeren als de gasprijs twee weken lang erboven ligt en als de TTFspotindex tijdens de laatste tien handelsdagen minstens 58 euro hoger ligt dan een internationale referentieprijs voor lng.
‘Dit is geen voorstel, maar een grap’, was de reactie van de Spaanse minister Teresa Ribera. Ook Van der Straeten gaf het voorstel een ‘onvoldoende’: ‘Wat nu op tafel ligt, bevat geen garantie dat het in de praktijk ook zal werken.’ De Commissie legde de lat voor de activering van het mechanisme zo hoog dat het wellicht nooit ingezet zal worden. Het zou zelfs niet in augustus dit jaar gebruikt zijn, toen de prijzen door het dak gingen.
Maar ook Nederland, Duitsland en Denemarken zijn ongelukkig. Zij blijven het moeilijk hebben met een prijsplafond (‘een puur politiek symbool’, is te horen) en vinden het voorstel nu al riskant, ondanks alle ingebouwde waarborgen.
‘Ik ben kritisch’, zei de Nederlandse minister Rob Jetten. ‘Energie- en financiële experts waarschuwen dat dit voorstel een risico inhoudt dat er minder gas richting noordwesten van Europa stroomt en dat de gasprijs met dit marktmechanisme zelfs kan stijgen.’ Volgens de tegenstanders ligt de structurele
oplossing voor de hoge prijzen in meer hernieuwbare energie en de verlaging van de vraag.
Is een compromis nog wel mogelijk?
De ministers van Energie komen op 13 december opnieuw bijeen om te beslissen over de drie verordeningen tegelijk , dus ook over het prijsplafond. Vandaag beginnen de gesprekken om het voorstel van de Commissie bij te schaven en een compromis te vinden. Van der Straeten erkent dat er ‘nog veel werk is’.
De voorstanders dringen aan op een verlaging van het plafond. ‘We willen een realistischer mechanisme’, zei de Griekse minister Kostas Skrekas. Daarbij wordt gedacht aan een plafond tussen 150 en 200 euro, om te beletten dat industriële bedrijven het hier voor bekeken houden en burgers hoge rekeningen blijven betalen.
Maar elke verlaging zal bij de tegenstanders de bezorgdheid om de bevoorradingszekerheid alleen doen toenemen. Duitsland is volgens staatssecretaris voor Klimaatactie Sven Giegold bereid om ‘in goed vertrouwen’ verder te onderhandelen over het plafond. Nederland blijft weigerachtig.
‘Ik zie niet hoe je die twee posities kunt verenigen’, zegt een hoge EU-diplomaat.
‘Experts van de Commissie hebben het alvast niet kunnen vinden.’ Lukt het niet, dan moeten België en zijn medestanders
beslissen of ze de groepsaankopen, die ze voluit steunen, blijven blokkeren.
‘Energie-experts waarschuwen dat de gasprijs met dit marktmechanisme zelfs kan stijgen’ Rob Jetten Nederlandse minister energiebeleid