‘Eindelijk besta ik’
KOLONIALISME Paul Totori (74) heeft gisterochtend als eerste metis zijn geboorteakte ontvangen. Dat gebeurde in het bijzijn van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. Vierenzeventig jaar na zijn geboorte heeft Paul Totori zijn geboorteakte gekregen tijdens een plechtigheid op het gemeentehuis van Wuustwezel.
‘Ik besta! Eindelijk. Nooit had ik gedacht dat ik dit nog zou mogen meemaken. Dit is een heuglijke dag. Voor mij en alle andere metissen in dit land.’
Het is voor de allereerste keer dat een metis een geboorteakte ontvangt. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) was er gisteren bij. Hij sprak van ‘een historisch moment waarop een historisch onrecht werd rechtgezet. Metissen zijn slachtoffers van de wandaden die de Belgische staat heeft begaan. Het is logisch dat de staat hen tegemoet komt.’
Metissen zijn kinderen die tijdens de koloniale periode werden geboren uit een Congolese, Burundese of Rwandese moeder en een Belgische vader. De meeste kinderen werden door de koloniale overheid weggehaald bij hun moeder en ondergebracht in instellingen voor kinderen van dubbele afkomst. Na de onafhankelijkheid werden ze naar België gestuurd, waar ze terechtkwamen in pleeggezinnen of tehuizen. Bij aankomst ontbrak dan vaak de geboorteakte of was die vervalst. Dat veroorzaakt voor veel metissen ook vandaag nog problemen.
Staatloze
‘In 1962, net na de onafhankelijkheid, moest ik mijn Belgische identiteitskaart inleveren’, zegt Totori. ‘Vanaf dan was ik dus staatloos. Op dat moment besef je wel dat er iets niet klopt. Toen ik tien jaar later wilde trouwen, moest ik eerst langs de rechtbank om aan te tonen dat ik wel degelijk besta.’
Vandaag voelt Totori zich eindelijk erkend. ‘Eigenlijk is het toch hilarisch dat ik mijn eigen geboorte bewust mag beleven’, lacht hij. Dat heeft hij naar eigen zeggen te danken aan verschillende belangenverenigingen. ‘Zonder de onopheden houdelijke inspanningen van de vereniging voor metissen van België zou ik hier vandaag niet hebben gestaan’, benadrukt hij.
Dankzij lobbywerk
Het onrecht dat metissenkinderen werd aangedaan, bleef lange tijd onderbelicht. Ook burgemeester Dieter Wouters (CD&V) bekende aan het begin van de plechtigheid dat hij tot voor kort niet op de hoogte was van de koloniale misstanden. Mede dankzij het lobbywerk van metissenverenigingen en de VRT-reeksen Kinderen van de kolonie en Metissen van België, werden recent belangrijke juridische stappen gezet.
In gebruikelijke omstandig
‘Hoe hilarisch dat ik mijn eigen geboorte bewust mag beleven!’ Paul Totori
Paul Totori (met geboorteakte) en familie.
wordt een geboorteakte opgemaakt in het gemeentehuis. Metissen die niet over een geboorteakte beschikten, werden doorverwezen naar de familierechtbank. ‘Onlogisch’, zegt Van Quickenborne. ‘Het kan niet zijn dat metissen het opnemen tegen de Belgische staat.’ Daarom werkten de minister en het College van procureursgeneraal een regeling uit die metissen uit dat juridisch vacuüm moet halen.
Sinds kort moet de gemeente het Openbaar Ministerie inlichten als ze vaststelt dat een metis geen geboorteakte heeft. Het Openbaar Ministerie vertegenwoordigt dan de staat in de familierechtbank. Zodra er een vonnis uitgesproken is, stelt de gemeentelijke dienst burgerzaken een nieuwe akte op. Intussen zijn er voor dertien metissen procedures hangende.