Militieleider riskeert tot 60 jaar cel
De oprichter van de Amerikaanse extreemrechtse militie Oath Keepers is veroordeeld voor opruiende samenzwering. Het is de belangrijkste veroordeling tot nu toe voor deelname aan de bestorming van het Capitool op 6 januari.
Stewart Rhodes (57), de oprichter van de extreemrechtse militie Oath Keepers werd dinsdag in Washington veroordeeld voor zijn rol in een complot om de machtsoverdracht van Donald Trump aan Joe Biden te dwarsbomen. Een jury bevond Rhodes schuldig aan ‘opruiende samenzwering’ tegen de Amerikaanse overheid, die uitliep in de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. De voormalige paracommando, alumnus van de rechtenfaculteit van Yale en ex-assistent van het libertaire congreslid Ron Paul, riskeert een gevangenisstraf tot 60 jaar.
De Oath Keepers, gesticht in 2009, tellen veel actieve en gepensioneerde militairen en politieagenten onder hun leden. Ze geloofden dat de overheid erop uit is om hun burgerrechten af te pakken, beschouwden Donald Trump als tegengewicht en zichzelf als zijn beschermers en ‘bewakers van de republiek’. Een groep Oath Keepers baande zich bij de bestorming van het Capitool een weg naar binnen, terwijl Rhodes volgens de aanklagers buiten bleef en het strijdtoneel overschouwde ‘als een generaal’.
Naast Rhodes — die een ooglapje heeft als gevolg van een ongeluk met zijn eigen pistool — werd ook de leidster van de Oath Keepers in Florida veroordeeld voor opruiende samenzwering. Samen met Rhodes was ze de eerste in bijna drie decennia die schuldig werd bevonden aan die aanklacht, waar drie andere beschuldigden van werden vrijgesproken. Alle vijf werden ze evenwel veroordeeld voor hun poging om de erkenning van Bidens verkiezingsoverwinning door het Congres te verhinderen en voor het vernietigen van bewijs. Het is de belangrijkste veroordeling tot nog toe voor deelnemers aan de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. In totaal werden zo’n 900 mensen in beschuldiging gesteld.
Bloedige burgeroorlog
Dat een rechter voor het eerst oordeelde dat het geweld van 6 januari het gevolg was van een georganiseerde samenzwering geeft de andere procedures rond de bestorming van het Capitool de wind in de rug. Denk aan het onderzoek van federale aanklagers naar de betrokkenheid van Trump zelf bij pogingen om de vredige machtsoverdracht te dwarsbomen. Of denk aan de komende processen tegen andere leden van de Oath Keepers en de Proud Boys, een andere extreemrechtse groep betrokken bij de bestorming. ‘Justitie is vastbesloten om de mensen verantwoordelijk te houden die achter de aanslag zaten op onze democratie op 6 januari 2021’, verklaarde de Amerikaanse minister van Justitie Merrick Garland.
Tegelijkertijd volgde de jury de openbare aanklager niet volledig. Ze oordeelde enerzijds dat Rhodes wel degelijk de machtsoverdracht aan Biden wilde verhinderen. Maar ze concludeerde anderzijds dat de precieze vorm die dat voornemen kreeg op 6 januari — het Capitool binnendringen om de erkenning van het verkiezingsresultaat door het Congres te verstoren— niet gepland was, maar wellicht ingegeven werd door het moment.
De juryleden hadden volgens persbureau AP eerder van de aanklagers vernomen hoe Rhodes de Oath Keepers opgeroepen had om te vechten voor Trump, een ‘bloedige’ burgeroorlog in het vooruitzicht had gesteld en gewaarschuwd dat ze mogelijk ‘in opstand zouden moeten komen’. De aanklagers lieten de jury ook bewakingsbeelden zien van een hotel in de buurt. Daar hadden sommige Oath Keepers wapens opgeslagen om, indien nodig, snel de stad in te krijgen.
De verdediging hield vol dat de Oath Keepers alleen naar Washington waren gekomen om beveiliging te bieden aan mensen als Trump-adviseur Roger Stone. Rhodes getuigde tijdens het proces dat er geen plan was geweest om het Capitool aan te vallen. Volgelingen die dat toch deden, waren volgens hem losgeslagen en hadden ‘dom’ gehandeld.
Volgens de aanklagers was de bestorming van het Capitool ‘een middel’ dat zich die dag aan de Oath Keepers aandiende om hun hoofddoel te bereiken: Trump aan de macht houden.
Emotionele terrorist
Uit berichten die de Oath Keepers uitgewisseld hadden, bleek volgens The New York Times hoe Rhodes en zijn volgers geloofden dat Chinese agenten de Amerikaanse overheid hadden geïnfiltreerd en dat Biden een ‘marionet’ was van de Chinese Communistische Partij. Volgens hun complottheorie stond Biden op het punt om de controle over het land over te dragen aan de Verenigde Naties.
Het strookt met het wereldbeeld dat Rhodes’ zoon Dakota zijn vader toedichtte tegenover de BBC. Dakota ging in 2018 op de loop voor Stewart Rhodes, samen met zijn moeder, vijf jongere gezinsleden en de gezinshond. Het gezin had al die tijd ‘onder de duim van een emotionele terrorist’ geleefd, zei hij, wiens achtervolgingswanen en afkeer van de overheid mettertijd erger waren geworden. Rhodes verhuisde met zijn gezin van de ene naar de andere staat in het westen van de VS en liet zijn kinderen niet naar school gaan. Intussen was hij volgens zijn zoon bezig met het creeren van een ‘realiteit waarin hij een belangrijke redder in de Amerikaanse geschiedenis zou zijn’.
Rhodes geloofde dat Biden een marionet was van de Chinese Communistische Partij