‘De EU mag niet de junior partner van de VS worden’
De EU moet middelen vrijmaken als reactie op de massale subsidies waarmee de VS hun bedrijven steunen. Net als in de energiecrisis treuzelt de Commissie te veel naar de zin van Michel: ‘Het moet sneller.’
Charles Michel (MR) is vrijdagnacht om 3 uur geland na zijn bezoek aan Peking, waar hij drie uur met president Xi Jinping sprak over de oorlog in Oekraïne, de mensenrechten en het gebrek aan een gelijk speelveld voor Europese bedrijven op de Chinese markt. Zeven uur later ontvangt hij negen EU-correspondenten in het Europagebouw en richt de blik op het Westen. Michel is duidelijk ontgoocheld over de Inflation Reduction Act (IRA), waarmee de regering-Biden 369 miljard dollar aan overheidssteun zal toestoppen aan Amerikaanse bedrijven. Hij is bezorgd om de gevolgen voor de Europese industrie.
‘De VS zijn een bondgenoot, en de oorlog in Oekraïne heeft de banden weer verstevigd inzake vrede en veiligheid. Maar de Europese burgers en bedrijven betalen een zware rekening voor de energiecrisis. De hoge inflatie betekent een verarming en vormt een handicap inzake concurrentiekracht tegenover de VS, die energie exporteren en extra inkomsten binnenkrijgen. En dan is er die Inflation Reduction Act. Natuurlijk delen we de doelstelling om de inflatie terug te dringen, maar er is ook coördinatie nodig van ons economische beleid om de negatieve gevolgen van de oorlog op te vangen.’
DeVShebbendeEUnietgeconsulteerd.Voeltuzichbedrogen?
‘Die woorden gebruik ik niet, maar ik had liever ander gedrag gezien. We zijn niet naïef. Ook onder de regering-Biden zijn de economische belangen van de VS een prioriteit. De EU gelooft in globalisering, maar soms vergaten we dat er ook nood is aan een gelijk speelveld voor onze bedrijven. Ik hoop dat we de komende weken onze aanpak met de VS zullen kunnen coördineren. Ook met president Xi Jinping heb ik gesproken over dat gebrek aan wederkerigheid. De Europese leiders willen met China niet dezelfde fouten maken als met Rusland, in dit geval inzake innovatie en zeldzame grondstoffen. We geloven in een open economie, maar niet in buitensporige afhankelijkheid. We zijn zwak en het risico bestaat dat een land vroeg of laat zijn dominante positie gebruikt om ons in moeilijkheden te brengen.’
MoetdeEUalsreactieooksectorenbeginnentesubsidiëren?
‘De leiders gaven de Commissie in oktober de opdracht wetgevende voorstellen uit te werken om de energiecrisis aan te pakken. Ik hoop dat de ministers van Energie kunnen beslissen over de groepsaankopen en de prijzen vóór de top in december. Dat is erg dringend. We hebben de Commissie ook gevraagd voorstellen te doen over de instrumenten waarmee we de economische gevolgen van de energiecrisis kunnen opvangen. We lieten in het midden of het om bestaande of nieuwe instrumenten gaat. De focus van de Commissie ligt nu op de energiebevoorrading en -prijzen, maar dit komt terug op tafel van de leiders.’
‘Sommige lidstaten (onder meer Nederland en Duitsland, red.) vinden dat we de bestaande instrumenten maximaal moeten gebruiken en bijvoorbeeld het overblijvende geld uit het herstelfonds moeten heroriënteren. Andere zeggen dat dat niet volstaat, dat bijkomende Europese instrumenten en solidariteit nodig zijn. Het is het traditionele Europese debat. Maar het is duidelijk dat we meer moeten investeren in hernieuwbare energie en infrastructuur.’
ReageertdeEUsnelgenoeg?
‘Het moet sneller, zoals tijdens de pandemie.’
HetiseenpubliekgeheimdatuwrelatiemetCommissievoorzitterUrsulavonderLeyenmoeilijkis.Ligtdataanjulliepersoonlijkhedenofaandestructurelespanningentussendeinstellingen?
‘Ik heb niet dezelfde indruk. We hebben een professionele relatie die zeer goed werkt als we ieder onze eigen rol vervullen. Kijk naar de ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn, kijk naar de aanpak van de pandemie, kijk naar de eenheid over sancties tegen Rusland en steun aan Oekraïne. Het is geen probleem van persoonlijkheden of instellingen, maar het klopt dat er inzake energie sneller gehandeld moet worden. Ik voel vanuit mijn contacten in de lidstaten dat de burgers en de bedrijven onder druk staan en dat de geloofwaardigheid van de EU afhangt van de vraag of we hen kunnen beschermen. Daarom is het ook belangrijk een goede relatie te hebben met de VS, waarbij we niet de junior partner zijn maar de eigen economische belangen kunnen verdedigen. Ik ben niet gelukkig als ik zie dat er door de oorlog bedrijven delokaliseren. De EU heeft instrumenten om dat tegen te gaan. We moeten ze ook gebruiken. Snelheid is in deze extreem belangrijk.’
HetisvanaprilgeledendatuPoetinnogsprak.Hebtuplannenindierichting?
‘Niet op de korte termijn. Ik ben realistisch. Alleen Oekraïne heeft het recht te beslissen wat er nodig is om te praten over een bestand of een vredesakkoord. Ik zal niet met Poetin praten zonder voorafgaand overleg met president Zelenski.’
HetisduidelijkdestrategievanPoetinomviaaanslagenopcivieleinfrastructuureenvluchtelingengolfnaardeEUtebrengen.
‘De winter wordt zeer heftig en moeilijk in Oekraïne door die aanvallen, en dat zal druk zetten op de EU. Het is onze plicht om solidariteit te tonen. We moeten dat ook op de internationale agenda zetten: wat Rusland doet, gaat in tegen de basisprincipes van het internationaal recht. Ik hoop op een debat binnen de VN daarover.’
DieaanvallengebeurenondermeermetdronesenrakettendieIranaanRuslandleverde.PaktdeEUIranniettezachtaanvanwegehetkernakkoorddatzehooptteredden?
‘Ik sprak daarover met Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de EU. Ik verwacht de komende dagen een hardere positie tegenover Iran.’
‘De winter wordt heftig en moeilijk in Oekraïne door de Russische aanvallen. Het is onze plicht om solidariteit te tonen’ CharlesMichelVoorzitter Europese Raad