21 vrouwen gedood door partner, maar wie denkt er aan de kinderen?
Bij het drama in Dendermonde kwam niet alleen Cennet K. om het leven. Ook haar kleuterzoon en haar ongeboren dochter stierven onder het geweld van haar partner Ismael Y. Hun verhaal is niet uitzonderlijk.
Achter de ene moord schuilt soms een andere. Bij de 21 gevallen van dodelijk partnergeweld of femicide stierven ook vier kinderen, een nieuwe partner, een neef en een ongeboren kind. Alleen de dood van Coline G. (17), die eind maart samen met haar moeder Magali W. vermoord werd, zit mee in de telling van de website Stop Femicide. Hun totaal voor het jaar 2022 staat vandaag op 22. Stop Femicide is de enige organisatie die de cijfers bijhoudt, aan de hand van artikels in de pers. Het totale aantal vrouwen dat door partnergeweld om het leven komt, ligt waarschijnlijk veel hoger. Ook veel hoger: het aantal kinderen, partners of familieleden die mee om het leven gekomen zijn.
‘We hebben nooit begrepen waarom Peter zich ook tegen de kinderen heeft gekeerd. Zijn filosofie was: als ik er niet ben, mag niemand er nog zijn. Hij zag zijn kinderen als zijn bezit’, verzucht Rit Renson. Het is ondertussen drie jaar geleden dat politieagent Peter P. haar kleinkinderen Jack (9) en Jamie (11) neerschoot. Daarna richtte hij zijn dienstwapen op haar dochter – zijn partner – Dominique Verelst, om nadien zelfmoord te plegen. Het verdriet is er al die tijd niet minder op geworden. In alle berichtgeving rond de dood van haar dochter ging het lot van de kinderen verloren, vindt Renson. ‘Het gaat altijd meer over de vrouwen dan over de kinderen. Kinderen die dat een heel leven voor zich hadden.’
Gelukkig zijn er wel nog mensen die de kinderen met hen herdenken. Vriendjes en vriendinnetjes bezoeken nog steeds het kerkhof. De school van Jack organiseerde een herdenking op de dag dat hij zou afstuderen.
Machtsgreep
‘Het letterlijk monddood maken van de partner en daarbij de kinderen meenemen, is de gruwelijkste vorm van beslissen wie de macht heeft binnen een relatie’, zegt Anne Groenen (UCLL), die onderzoek doet naar femicide. ‘Aandacht voor femicide maakt het leed van de kinderen niet onzichtbaar. Maar extra aandacht voor de situatie van de kinderen is zeker niet overbodig.’ Zo moet er bij een aangifte van partnergeweld voldoende aandacht gaan naar een veiligheidsplan voor de kinderen. Communicatie op het niveau van de kinderen is ook heel belangrijk.
Kinderen die getuige zijn van partnergeweld, lopen – ook als ze zelf aan het geweld ontsnappen – manifest meer kans om later pleger of slachtoffer van intrafamiliaal geweld te worden. Dat blijkt uit onderzoek. ‘Het is dan ook tijd om betere instrumenten uit te rollen in de begeleiding van gezinnen en de preventie van geweld’, zegt Groenen.
Geweld tegen een partner kan zich ook tegen de kinderen keren, zonder dat de partner daarom het leven laat. ‘Het is te laat. Je zult ze nooit meer zien’, schreef C.V., toen hij de moord op zijn twee dochtertjes aankondigde bij zijn vrouw. Het koppel zat midden in een scheiding en C.V. kon de breuk niet verwerken. Op een woensdagmiddag in november ging hij de kinderen van school ophalen. Enkele uren later vond de politie hun lichamen terug.
De andere treffen
Kindermoord komt zelden voor, maar als het voorkomt, dan is het vaak in soortgelijke situaties, zegt Groenen. ‘Als een van de partners de scheiding niet kan verkroppen, als de relatie een bepaalde dynamiek van extreem machtsvertoon vertoonde of als er onderhuidse jaloezie en afwijziging leven, in combinatie met bepaalde persoonlijkheidskenmerken kan er een fixatie ontstaan om de andere te treffen. Als ultieme poging doen ze dat via de kinderen. Vaak gaat dat gepaard met een poging tot zelfdoding.’
‘De partner letterlijk monddood maken en daarbij de kinderen meenemen, is de gruwelijkste vorm van beslissen wie de macht heeft binnen een relatie’
AnneGroenen
OnderzoeksterUCLL
Groenen denkt dat er een mentaliteitsverandering aan de gang is. ‘De sense of urgency is er. Ik zie in alle sectoren een toename van deskundigheid en bereidheid om door te vragen. Door samenwerkingen tussen politie, justitie en hulpverlening kan de cyclus van geweld beter tijdig gestopt worden.’ Ook de politiek heeft meer aandacht voor het thema. Alle slachtoffers van dodingen binnen partnerrelaties zullen binnenkort geregistreerd worden, waardoor een betere kennis en opvolging mogelijk zullen zijn.
Rit Renson vreest dat het allemaal niet zal volstaan. ‘Het voelt allemaal zo zinloos aan, het lost niets op. Voor ons is het te laat, het leed is geleden, de pijn gaat niet meer weg.’