De Studio zet directeur op non-actief na verhaal over grensoverschrijdend gedrag
Auteur Julie Cafmeyer publiceerde een verhaal over het seksisme en ongepast flirtgedrag van de theaterdirecteur met wie ze jarenlang werkte. Het Antwerpse kunstenhuis De Studio zet directeur Marc Verstappen nu tijdelijk opzij en start een onderzoek.
Dertig pagina’s telt de tekst Life is but a dream, die Julie Cafmeyer (36) zaterdag op haar website plaatste en waarvan ze duizend gedrukte exemplaren verspreidde over veertien boekhandels in Vlaanderen en Nederland. Het verhaal gaat over het fictieve theater De Rotonde, maar uit haar omschrijvingen valt duidelijk af te leiden dat het zich afspeelt in De Studio, in Antwerpen. Cafmeyer was meerdere jaren als huisartiest verbonden aan het theater op het Mechelseplein en maakte er talrijke voorstellingen, waaronder Bad woman.
In de op haar eigen ervaringen gebaseerde tekst beschuldigt ze de theaterdirecteur, die ze niet bij naam noemt, van grensoverschrijdend gedrag. De tekst opent met een scène waarin Cafmeyer, toen 27, werd uitgenodigd door de directeur, toen 50, voor een tantrische massage bij hem thuis, omdat ze nekpijn had. Cafmeyer ging erop in, maar blokkeerde toen hij en zijn vrouw tijdens de massage elkaar begonnen te kussen op haar rug, schrijft ze in de tekst. Verderop heeft ze het over steeds weerkerende seksuele toespelingen, vernederende opmerkingen en intimidatie nadat ze in haar columns voor De Morgen het thema MeToo had aangesneden.
Cafmeyer schrijft ook dat andere collega-artiesten en medewerkers van het theater soortgelijke ervaringen meemaakten of op de hoogte waren. Zo verwijt ze ‘de lakei’, een vrouw die als adjunct al jaren de rechterhand is van de directeur, een gebrek aan actie. “Iedereen hoort het, iedereen ziet het, niemand doet iets”, schrijft ze.
Nadat ze naar een meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag was gestapt, volgt uiteindelijk toch een rechtstreeks gesprek met de directeur. Daarbij lijkt hij zich van geen kwaad bewust of probeert hij vooral zijn eigen hachje te redden, schrijft Cafmeyer. “Je kunt toch niet je hele carrière lang met iedereen flirten, mensen verleiden en seksueel getinte opmerkingen maken over new tantra, en vervolgens totaal verontwaardigd zijn als iemand je erover aanspreekt?”, zou ze hem voor de voeten hebben geworpen.
Regie in eigen handen
Gevraagd naar waarom ze in deze vorm met haar verhaal naar buitenkomt, antwoordt Cafmeyer dat ze “de regie honderd procent in handen wilde nemen” en het machtsmisbruik wilde aankaarten zonder “als slachtoffer meegesleurd te worden in juridische procedures”. Cafmeyer voelde lange tijd “een schaamte” om zich hierover uit te spreken, uit angst “om gestraft of gesaboteerd” te worden in haar eigen artistieke carrière. “Dat heeft me wel echt paranoïde gemaakt. Lange tijd heb ik gedacht om er niets mee te doen, omdat onze maatschappij vaak hysterisch omgaat met wie zich uitspreekt over MeToo. Maar dat ik als schrijver over zaken die ik meemaak iets níétzoumogenzeggen,maakteme ongelukkig.”
Als voorzitter van De Studio schrijft Bruno Segers in een communiqué dat “het bestuur het signaal van Cafmeyer bijzonder ernstig neemt, maar zich op dit ogenblik niet wenst uit te spreken over de inhoud van dit verhaal”. Gevraagd naar een verdere reactie zegt hij dat “de tekst van Julie een kunstwerk is waarin feiten en fictie zitten, en elke artiest heeft daar de vrijheid in”. Toch zijn er al reële gevolgen, nu De Studio aankondigt dat het een intern onderzoek heeft gestart waarvoor het zich extern zal laten begeleiden. Het bestuur heeft ook gevraagd aan Marc Verstappen (62), de niet nader genoemde theaterdirecteur uit Cafmeyers verhaal, om tijdelijk een stap opzij te zetten “om de sereniteit te bewaren”.
Segers is al jaren voorzitter en kent Verstappen goed. Toch was hij naar eigen zeggen helemaal niet op de hoogte van de kwesties waarover Cafmeyer schrijft. Had Segers dan niet liever gehad dat ze de kwestie eerst intern bij het bestuur had aangekaart? “We leven in het artistieke milieu. Ik kan hiermee leven, het is haar goede recht om het zo aan te pakken.” Toch hoopt hij dat Cafmeyer het gesprek met hem alsnog wil aangaan. “Persoonlijk ben ik vragende partij dat Julie me even terugbelt, ja.”
Cafmeyer bevestigt dat ze in het verleden nooit contact heeft gezocht met het bestuur. Of ze het een goede beslissing vindt dat Verstappen nu, tijdelijk, opzij wordt gezet? “Ik weet het oprecht niet”, reageert ze. “Niemand wil iemands carrière om zeep helpen, ook ik niet, maar dat mag niet tegenhouden dat je je hierover uitspreekt. Ik vind het heel erg dat wanneer je als vrouw spreekt over iets wat iedereen weet, jij dan met de vinger wordt gewezen. Ik wil me bevrijden van de leugen dat ik degene ben die de chaos aanricht.”
“Ik wil me bevrijden van de leugen dat ik degene ben die de chaos aanricht”
Julie Cafmeyer Theatermaker en schrijver
In haar tekst Life is but a dream, die genoemd is naar een uitspraak van Verstappen, geeft ze toe dat ze een goede band met hem had, dat ze blij was dat hij geloofde in haar werk als artiest en dat ze hem bewonderde om zijn durf, zin voor avontuur en uitgesproken meningen. “Hij heeft veel voor mijn artistieke carrière betekend”, zegt ze. “Ik had graag een langere carrière gehad in De Studio, maar dan wel in andere omstandigheden.”
Marc Verstappen, die momenteel in het buitenland zit, wil alleen kort reageren. “Het stuk van Julie vermengt fictie en waarheid. Ik vind die vermenging vreemd, want zo kom je met alles weg. Na de paasvakantie zullen we alles proberen uit te klaren en te kijken of de procedures zijn gevolgd. We zullen doen wat nodig is, wat het ook is.”