“Om de vijftig meter een agent langs het parcours, is dat wat we willen?”
Na de aanrijding met een toeschouwster tijdens de Ronde Van Vlaanderen rijzen er vragen over de veiligheid van de koers. Welke regels kunnen het publiek van de weg houden? “Dat je de renners bijna kunt aanraken, hoort bij de charme van de koers.”
Een hersenschudding, een gebroken sleutelbeen en verschillende hechtingen. Dat houdt G-atlete Anke Sneyers (22) over aan haar bezoek aan Vlaanderens Mooiste. Zoals ieder jaar was de Limburgse zondag met haar ouders afgezakt naar de beklimming van de Hotond. Ze was aan het supporteren vanuit de berm, toen ze door een renner werd aangereden. Volgens omstaanders moest het peloton uitwijken voor een man met een picknicktafel. Wellicht raakte één renner daarbij van de weg. De gevolgen zijn bekend: een hersenschudding en een gebroken sleutelbeen voor Sneyers.
Dat wielerfans weleens te dicht bij het parcours komen, valt in elke grote koers op. Denk maar aan de talloze live-uitzendingen waarin commentatoren “Pas eens op, man!” roepen, of de Ronde van Frankrijk van drie jaar geleden. Toen veroorzaakte een vrouw een massale valpartij omdat ze met haar rug naar het peloton toe stond. In haar handen hield ze een kartonnen bord vast, met de groetjes aan haar oma en opa. Zulke ‘selfie-supporters’ doen de vraag rijzen waarom er geen strengere regels zijn voor het publiek van de koers.
De ‘wet-Peeters’
In veel sporten is het nochtans anders, zoals in de autosport. Sinds er in 1995 een zwaar ongeval gebeurde tijdens de rally in Ieper, moeten rallyorganisatoren erg strenge regels volgen. Die regels – vastgelegd in de ‘wet-Peeters’ – worden in een koninklijk besluit opgesomd. Zo moet elke rally hetzelfde veiligheidsdraaiboek volgen, dat stelt dat bepaalde zones langs de weg verboden zijn voor het publiek – zones waar een wagen uit de bocht kan vliegen, bijvoorbeeld. Langs de rest van het parcours geldt ‘een tienmeterzone’. Wie dichterbij komt, riskeert een boete.
Ook voor wielerwedstrijden bestaat er zo’n koninklijk besluit. Dat bepaalt onder meer dat er over een bepaalde lengte rond de aankomstzone nadarhekken moeten staan. Maar concrete regels over de afstand van het publiek tot de weg, bevat dat (recent vernieuwde) besluit niet, zegt Eric Follon, coördinator bij de veiligheidscel van de Belgische wielerbond. Volgens hem is een rally op dat vlak ook niet zomaar te vergelijken met een koers. “Een rally rijdt in lussen van misschien 25 kilometer, terwijl de Ronde meer dan 250 kilometer telt.”
Tijdens de koers geldt ook nog de gewone wegcode. Die stelt dat elke weggebruiker de rijbaan “zo ver mogelijk” moet vrijmaken voor deelnemers aan een wielerwedstrijd. Maar wat betekent zo ver mogelijk, en wanneer is dicht té dicht? De enige manier om daar een sluitend antwoord op te kunnen geven, zou de plaatsing van nadarhekken zijn langs de volledige weg. “Maar in de praktijk is dat onmogelijk”, zegt Follon. “Voor een parcours van de Ronde zou je aan weerszijden al snel uitkomen op 500 kilometer hek.”
Dat beaamt Jos Smets, voormalig directeur van de Belgische wielerbond. Extra politie langs het parcours is volgens hem evenmin een optie. “Toen ik nog teammanager was van de nationale ploeg, stond er tijdens een olympische wegrit in Peking om de 50 meter een politieagent. Maar dat kun je van onze politiemensen niet verwachten – je zou daarvoor al een leger moeten optrommelen. Bovendien moeten we ons afvragen of we dat willen. Dat je de renners bijna kunt aanraken, hoort bij de charme van de sport.”
Sociale controle
“Soms zien renners door het volk de weg bijna niet meer. Dat is niet fijn, maar een wedstrijd zonder supporters is dat evenmin” Sarah Ingelbrecht Wielerploeg Intermarché
Volgens Follon en Smets zal de oplossing vooral van “sociale controle” en “gezond verstand” moeten komen. Bij de wielerploegen klinkt hetzelfde geluid. “Soms zien renners door het volk de weg bijna niet meer”, zegt Sarah Ingelbrecht, woordvoerder van wielerploeg Intermarché. “Dat is niet fijn, maar een wedstrijd zonder supporters is dat evenmin. Het is net het publiek dat de renners voortstuwt.”
Een roep om extra maatregelen klinkt er niet bij de ploegen. “Maar wie over de schreef gaat, moet wel strenger aangepakt worden”, vindt Dirk Demol, ploegleider bij Lotto Dstny. “Niet alleen voor de veiligheid van het publiek, maar ook voor die van de renners.”