“In Hebron heeft iedereen zijn eigen waarheid”
Het Tunesische kunstenfestival Dream City landt voor het eerst in Brussel. Blikvanger is H2 Hebron, een theaterstuk over het oorlogstoerisme in Hebron. Nergens leven Palestijnen en Joodse kolonisten dichter op elkaars lip.
In 1968 huurde een groep fundamentalistische zionistische Joden een hotel in het midden van de Bijbelse stad Hebron. Ze weigerden te vertrekken en vestigden zich er illegaal, met bescherming van Israëlische militairen. Vandaag telt Hebron 800 Joodse kolonisten. Zij wonen er onder militaire Israëlische controle naast 35.000 Palestijnen in het stadsdeel dat klinisch ‘H2’ wordt genoemd.
“Waanzinnig”
Theatermaakster Ruth Rosenthal, geboren in Jeruzalem, kreeg op school het Israëlische narratief te horen en zag de bezetting nooit van nabij, omdat ze haar legerdienst weigerde en daarna naar het buitenland moest vertrekken. Maar toen ze in 2015 haar goede schoolvriendin S. ging bezoeken, die getrouwd was met een ultrazionistische kolonistenleider, zag ze met eigen ogen hoe “waanzinnig” de situatie was in Hebron. Tientallen checkpoints leggen het leven van de Palestijnen aan banden. Symbool daarvoor is Shuhada Street: ooit de drukste slagader met tal van Palestijnse winkeltjes, vandaag een stoffige spookstraat. “Gesteriliseerd” om veiligheidsredenen, in de terminologie van het Israëlische leger.
Rosenthal en haar partner Xavier Klaine, met wie ze ondertussen in Parijs woont, besloten een voorstelling te maken over die gewelddadige microkosmos. Die is nu te zien op de eerste Brusselse editie van het Tunesische kunstenfestival Dream City, in KanalCentre Pompidou.
Dream City ontstond in 2007 als artistieke guerrilla tegen het verstikkende bewind van president Ben Ali en heeft dankzij cocurator Jan Goossens, ex-KVS directeur en trajectleider voor Molenbeek Europese Hoofdstad 2030, altijd een sterke Belgische connectie gehad.
Kooien rond huizen
Dankzij S. kwamen Rosenthal en Klaine in contact met hardliners in de kolonistengemeenschap. Al snel gingen ze ook in gesprek met de Palestijnse buren van het gezin, Israëlische soldaten, politici, Palestijnse jonge verzetsstrijders en observanten van de VN. 500 pagina’s tekst werden gereduceerd tot dertig.
“In Hebron heeft iedereen zijn eigen waarheid”, vertelt Rosenthal via Zoom. “In 1929 richtten de Arabische inwoners van Hebron een bloedbad aan onder de Joodse bevolking. In 1994 deed Baruch Goldstein een terreuraanslag op de Ibrahimi-moskee. Voor beide partijen zijn het ‘nulverhalen’ die hun hele identiteit bepalen. Zo krijg je de absurde situatie dat de Palestijnen kooien rond hun huizen bouwen tegen de dagelijkse aanvallen, maar de Israëlische soldaten doen alsof ze van niks weten.”
Blikvanger in de voorstelling is de enorme maquette van H2. De theatermakers fotografeerden elk huis, ook de beroemde Grot van de Patriarchen, en lieten een 3Dreplica bouwen. Het stuk is opgevat als een soort toeristische rondleiding. “H2 is een van de enige oorlogszones ter wereld waar toerisme is toegelaten, zowel vanuit pro-Palestijnse als ultrazionistische hoek. Soms lijkt Hebron één groot theater. De checkpoints hebben eigenlijk niets met veiligheid te maken, ze moeten vooral een illusie van controle creëren voor het publiek.”
De maquette is van plastic. De rook van de granaten komt uit een machine. Het geluid van Palestijnse rellen en Israëlische drones is versterkt. Zo willen de makers ons duidelijk maken dat we gewoon in een veilige theaterzaal in Europa zitten. “Vaak krijgen we van mensen na de voorstelling te horen: ‘Jullie werk is zo moedig en belangrijk!’ Maar dat is niet zo, wij zijn outsiders, geen activisten die iets kunnen veranderen. We zoomen in op de situatie om de complexiteit en menselijkheid te laten zien. Wat niet wil zeggen dat we geen heel duidelijke opinie hebben over de bezetting die in Hebron plaatsvindt.”
“H2 is een van de enige oorlogszones ter wereld waar toerisme is toegelaten, zowel vanuit pro-Palestijnse als ultrazionistische hoek. Soms lijkt Hebron één groot theater” Ruth Rosenthal Theatermaaktser
H2 Hebron speelt op 6 en 7 april in Kanal-Centre Pompidou. Festival Dream City loopt nog tot en met 14 april.