Na de val van Avdiivka begint volgende Oekraïense frontstad te wankelen
Rusland voert de forcing in het oosten van Oekraïne. Opnieuw komt een strategisch belangrijke stad in gevaar. Intussen levert de Oekraïense bedeltocht voor meer wapens weinig op.
Dmytro Koeleba voelde zich deze week een beetje een pretbederver. De meestal minzame minister van Buitenlandse Zaken van Oekraïne was ook uitgenodigd op de Navotop waarop de 75ste verjaardag van de militaire alliantie werd gevierd. Maar Koeleba moest de moeilijke boodschap brengen dat het Oekraiense leger bijna geen luchtafweerraketten meer heeft. “Ik wilde het feestje niet bederven”, zei hij achteraf aan de verzamelde journalisten. “Maar ik voelde me toch verplicht die ontnuchterende boodschap te brengen.”
Als een verrassing kwam die niet. Vorige maand al waarschuwde Kiev dat het bijna door zijn voorraad luchtafweer heen zat. Het tekort aan artilleriemunitie is zo mogelijk nog groter. Daarover luiden de Oekraïners al maanden de alarmbel. Alle bondgenoten weten dus heel goed hoe kritiek de situatie aan het front wordt.
Meer luchtaanvallen
Vrijdag kwam er opnieuw een signaal dat het de verkeerde kant opgaat. Het Russische persbureau Ria Novosti meldde dat Russische troepen de buitenwijken van het stadje Tsjasiv Jar hadden bereikt. Dat werd meteen ontkend door Kiev, maar het bericht voorspelt weinig goeds. Volgens de burgemeester heeft zijn stad er nooit slechter voorgestaan.
Tsjasiv Jar – ongeveer 10 kilometer ten westen van Bachmoet – wordt bestempeld als een strategisch cruciale stad aan het oostelijke front. Oekraïne heeft er daarom veel soldaten samengebracht. Als de Russen de stad innemen, kunnen ze van daaruit Kramatorsk en Slovjansk – de twee grote steden in de provincie Donetsk die Oekraïne nog in handen heeft – onder vuur nemen. Na de inname van Avdiivka heeft het Russische leger van Tsjasiv Jar het volgende doelwit aan het oostelijk front gemaakt.
Tegelijk blijft het luchtaanvallen regenen op Charkov, de tweede stad van Oekraïne in het noordoosten van het land. Volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War zijn de luchtaanvallen een bewuste tactiek geworden. Door de steden opnieuw aan te vallen, dwingen de Russen het Oekraiense leger hun schaarse luchtverdediging weg te halen van het front. Daardoor kunnen ze daar makkelijker luchtsteun geven aan hun soldaten die proberen op te rukken. De bedoeling van het Rus
sische leger is nog altijd door de Oekraïense oostelijke verdedigingslinies te breken.
Volgens westerse inlichtingendiensten kan Moskou elke maand 30.000 nieuwe rekruten op de been brengen. President Vladimir Poetin moet daarvoor zelfs geen algemene mobilisatie afkondigen. Het maakt dat de Russische officieren hun soldaten als kanonnenvlees kunnen blijven opofferen. Het was de tactiek in Bachmoet, in Avdiivka en nu ook in Tsjasiv Jar.
Oekraïne, daarentegen, blijft worstelen met de rekrutering van nieuwe soldaten. Omdat te weinig mannen zich vrijwillig melden, zag president Volodimir Zelenski zich deze week verplicht een nieuwe wet te ondertekenen waarbij de mobilisatieleeftijd verlaagd wordt van 27 naar 25 jaar. Het wordt ook moeilijker om zich medisch ongeschikt te laten verklaren. “Op zich is deze maatregel goed, maar als het Russische leger over een maand effectief in het offensief gaat, komt ze te laat”, zei een Oekraïense kolonel. Het duurt minstens drie maanden voor een reservist klaar is voor het front.
Met lege handen naar huis
Kiev gaat ervan uit dat Rusland vanaf mei of juni een grootschalig offensief begint. Zelenski liet enkele weken geleden optekenen dat zijn troepen daar niet tegen opgewassen zijn. Bij dat offensief zou Rusland ook een front in het noorden openen, waarbij het zal proberen de grensstad Soemy in te nemen. Ook Charkov blijft een belangrijk doelwit van Rusland.
Russische officieren kunnen hun soldaten als kanonnenvlees blijven opofferen: het was de tactiek in Bachmoet, in Avdiivka en nu ook in Tsjasiv Jar
In het licht van die ontwikkelingen is het logisch dat Kiev hard op de deur van de bondgenoten blijft kloppen. Die doen wel open, maar sturen de Oekraïners voorlopig met lege handen huiswaarts. Op de Navo-top in Brussel was het niet anders. Navo-baas Jens Stoltenberg probeert dan wel een vijfjarig hulpplan ter waarde van 100 miljard euro op te tuigen, het blijft afwachten wat er effectief van in huis komt. De Amerikanen lijken er geen groot supporter van te zijn.
Koeleba moest alleen met beloftes terugkeren naar Kiev. Veelzeggend waren de woorden van Stoltenberg. “De bondgenoten gaan nu naar huis om te kijken welke luchtafweersystemen, vooral Patriots, ze nog in stock hebben. Ze zullen ook nagaan of ze raketten en reserveonderdelen voor die systemen hebben liggen.” Voor Kiev is het stilaan een vertrouwd patroon. Uiteindelijk komt de hulp wel, maar vaak komt ze te laat en is het te weinig. Omdat de toestand op sommige plaatsen aan het front zo kritiek wordt, kan het plots helemaal misgaan. Als Rusland echt grote bressen kan slaan, kan de verdedigingslijn op een bepaald moment helemaal breken.
Oekraïne probeert intussen Rusland pijn te doen met aanvallen op energie-installaties, wapenfabrieken en vliegvelden, diep op Russisch grondgebied. Deze week sloegen drones in op een fabriek en een olieraffinaderij in Tatarstan, op meer dan 1.000 kilometer van Oekraïne. Dat de drones zo ver kunnen vliegen zonder dat ze neergehaald worden, geeft aan hoe kaduuk de Russische luchtafweer is.
Vooral de aanvallen op de olieinstallaties kunnen het Russische leger op termijn parten spelen. De aanvoer van brandstof naar de vechtende legereenheden kan in gevaar komen. Volgens berekeningen van persbureau Reuters ligt al 14 procent van de olieraffinage stil. Vrijdag was er dan weer een aanval op een militaire luchthaven in de provincie Rostov. Daarbij zouden volgens Oekraïne zes militaire vliegtuigen uitgeschakeld zijn. Acht andere raakten beschadigd.