Luchtkwaliteit nieuwe splijtzwam in Brusselse regering
De Brusselse lage-emissiezone zou volgend jaar strenger worden, maar dat zien regeringspartijen PS en Défi plots niet meer zitten, tot afgrijzen van de groenen én tal van activisten en wetenschappers. “Ze zetten de volksgezondheid op het spel.”
Het zit er opnieuw bovenarms op in de Brusselse regering. Twistappel is deze keer de lage-emissiezone (LEZ), de maatregel die zes jaar geleden werd ingevoerd om gaandeweg de meest vervuilende auto’s te weren van de dichtgeslibde wegen in de hoofdstad.
Volgens de afgesproken planning wordt die LEZ volgend jaar wederom strenger. Vanaf 1 januari 2025 zijn ook dieselwagens met euronorm 5 en benzinewagens met euronorm 2 niet meer welkom in het Brussels Gewest. Die voertuigen werden voor het eerst ingeschreven tussen 2011 en 2015. Er rijden er nog zo’n 850.000 van rond op het Belgische wegennet, waarvan 32.000 van Brusselaars zelf.
Maar veel zin in die maatregel hebben regeringspartijen PS en Défi niet meer. Vooral de Franstalige socialisten schoten de voorbije dagen met scherp. Niet alleen op de aangekondigde verstrenging zelf, maar ook op coalitiepartner Ecolo. In het bijzonder Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu voor Ecolo, moet het ontgelden.
“Wij vinden de luchtkwaliteit in Brussel zeer belangrijk, maar we vinden het net zo belangrijk dat de ecologische transitie op een sociale manier gebeurt”, zegt Ridouane Chahid, fractievoorzitter van de PS in het Brusselse Parlement. “Al vijftien keer hebben wij aan Maron gevraagd in welke begeleidende maatregelen hij voorziet voor de duizenden Brusselaars die straks niet meer mogen rondrijden met hun huidige wagen. Hij komt maar niet met voorstellen. Laten we dan de verstrenging van de LEZ enkele jaren uitstellen, net zoals in Antwerpen. Brussel is geen eiland, het is altijd beter om dit soort maatregelen af te stemmen op anderen.”
“Ongeloofwaardige bocht”
Maron wuift die kritiek weg. Volgens hem is er aan begeleidende maatregelen geen gebrek. “We delen premies tot 1.010 euro aan mobiliteitsbudget uit aan Brusselaars die hun auto wegdoen, Brusselse bedrijven kunnen tot 16.000 euro krijgen per elektrisch bedrijfsvoertuig dat ze aanschaffen. En er zijn gratis mobiliteitscoaches voor wie advies op maat wil”, zegt hij. “Tegelijk investeert de Brusselse regering elk jaar een vijfde van haar budget in nog beter openbaar vervoer.”
Maron: “Elk jaar sterven 7.000 Belgen een vroegtijdige dood door luchtvervuiling. Preventieve maatregelen zijn niet alleen goed voor de gezondheid, maar ook voor de sociale zekerheid. Enkele weken voor de verkiezingen vragen om te sleutelen aan de LEZ is een weinig geloofwaardige U-bocht van de socialisten. Want het zijn de socialisten zélf die de LEZ in 2017 hebben goedgekeurd, toen zonder ook maar één groene in de regering.”
De ecologist ziet zich daarbij gesteund door een open brief die zondag werd gepubliceerd door De Morgen, Le Soir en The Guardian. Daarin roepen 140 wetenschappers, experts en activisten de Brusselse regering net op om méér maatregelen te nemen. Uit onderzoek blijkt dat de luchtkwaliteit in onze hoofdstad dramatisch blijft. Van de meer dan 800 onderzochte Europese steden staat Brussel wat betreft de uitstoot van stikstofdioxide (NO₂), een schadelijk gas dat onder meer door verbrandingsmotoren wordt uitgestoten, zelfs op de achtste plaats.
In de brief, een initiatief van de Brusselse vzw Chercheurs d’Air, wordt niet alleen gepleit voor het handhaven van de LEZ, maar ook voor meer autovrije schoolstraten, autoluwe wijken en fietspaden. “De pogingen van de PS en Défi om te tornen aan de gemaakte afspraken zetten niet alleen de volksgezondheid op het spel, maar getuigen ook van weinig politieke moed”, zegt Pierre Dornier, directeur van Chercheurs d’Air.
Relaties verzuurd
Spruit de plotse weerstand bij de PS tegen de verstrengde LEZ voort uit angst voor de PTB/PVDA, zoals critici menen? De communisten, die in de peilingen de PS naar de kroon steken, willen de lage-emissiezone in Brussel zelfs afschaffen. Chahid ontkent dat: “Bewoners van achtergestelde buurten worden bovenmatig blootgesteld aan luchtvervuiling, dus we delen de zorgen van de wetenschappers. Maar de voorgestelde oplossingen mogen wie het budget niet heeft om een nieuwe auto te kopen, niet harder raken dan wie dat budget wel heeft. Wij willen geen ecologisme dat een groep aan haar lot overlaat.”
Het wordt zo nog lastiger besturen voor de ploeg van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS). Lokaal socialistisch verzet tegen het autoluw maken van enkele wijken verzuurde eerder al de roodgroene relaties. De ecologisten verzetten zich dan weer bijna de hele regeerperiode tegen de bouwplannen van Vervoort op de Josaphatsite, een stuk natuur in Schaarbeek. En bij Défi zijn ze ook al woedend op de PS, omdat die laatste partij uit vrees voor een hernieuwde discussie over onverdoofd slachten enkele dagen geleden het nieuwe wetboek dierenwelzijn op de lange baan schoof.
“De socialisten hebben de lageemissiezone in 2017 zélf goedgekeurd, toen zonder ook maar één groene in de regering”
Alain Maron (Ecolo) Brussels minister van Leefmilieu