Goedgekeurd migratiepact zal rol spelen in Europese verkiezingen

Het was kantje boord, maar het Europees Parlement keurde met lange tanden het migratiepact goed. De pro-Europese partijen hopen dat ze zo weerwoord zullen kunnen bieden aan uiterst rechts tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen.

“Dit migratiepact zal de lidstaten de middelen geven om migratie beter te controleren.” Zo reageerde de Belgische premier Alexander De Croo (Open VLD) op de moeizame goedkeuring door het Europees Parlement van het migratiepact. Als tijdelijk voorzitter van de Raad van de EU kreeg België lof toegezwaaid van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: “Jullie trokken het over de streep.”

De opluchting na de stemming in het Europees Parlement was al even groot als de zenuwachtigheid vooraf. Het was duidelijk dat het kantje boord zou worden bij de stemming over het pakket, waarover acht jaar onderhandeld werd. Bovendien was alles aan alles gekoppeld: als één van de tien verordeningen sneuvelde, belandde het hele pact in de vuilnisemmer.

De drie grote fracties van christendemocraten (EVP), sociaaldemocraten (S&D) en liberalen (Renew) waren in principe voor, maar kregen met interne dissidentie af te rekenen. Voor de uiterst linkse fractie ging het pact te ver, voor uiterst rechts niet ver genoeg. Ook de groenen beslisten in blok tegen te stemmen: “Dit pact is een schipbreuk voor de asielrechten.”

Tot op het laatst werden collega’s die van plan waren tegen te stemmen, bewerkt met telefoontjes en gesprekken. “Als dit faalt, zullen Marine Le Pen, Geert Wilders en de AfD in Duitsland feestvieren en zal de politieke schade enorm zijn”, waarschuwde EVPfractieleider Manfred Weber vooraf.

Stoere amendementen

Uiteindelijk werden de tien verordeningen een voor een goedgekeurd, waarvan de meest gevoelige vrij nipt. Toch was er achteraf van enthousiasme niet veel te merken bij de voorstanders. “Niemand hier is tevreden en er is legitieme kritiek op het akkoord”, zei de sociaaldemocraat Juan López Aguilar, een van de rapporteurs. De Nederlandse Sophie in ’t Veldt, die lijsttrekker is bij Volt België, verwoordde het als volgt: “Ik heb ook bezorgdheden en twijfels, maar we zijn hier om moeilijke beslissingen te nemen.”

Nu al is duidelijk dat het migratiepact een rol zal spelen in de aanloop naar de Europese verkiezingen, ook in Vlaanderen. “We bewijzen dat we resultaten kunnen boeken. Laat dat de boodschap zijn die de kiezers horen wanneer ze in juni gaan stemmen”, zei Europees commissaris Margaritis Schinas. “Wie deze goedkeuring probeerde tegen te houden, stemt in met de status quo. Daar kan niemand het eens mee zijn”, zei De Croo.

Assita Kanko (N-VA) steunde slechts drie van de tien dossiers en noemde het akkoord “een gemiste kans”, omdat het volgens haar niets doet om de ongecontroleerde toestroom met hulp van mensensmokkelaars tegen te gaan. Wel haalde ze flink uit naar Vlaams Belang: “Vandaag dienden ze heel stoer een paar amendementen in, wetende dat die kansloos waren. De afgelopen vijf jaar heb ik Vlaams Belang nergens gezien in de onderhandelingen. Ik zeg tegen de kiezer: trap niet in de val. Vlaams Belang heeft in de migratiediscussie niets voor u bereikt.”

Uitvoering wordt lastig

Wat zijn de hoofdlijnen van het akkoord? Aan de buitengrenzen van de EU worden screening en identificatie van asielzoekers verplicht, zodat ze niet langer zomaar kunnen doorreizen. Er komt een systeem van verplichte, maar flexibele solidariteit met landen die onder migratiedruk komen. Voor die landen wordt een solidariteitspool gevormd voor de relocatie van minstens 30.000 asielzoekers per jaar. Landen die niet willen meewerken aan de relocaties, kunnen per asielzoeker een ‘afkoopsom’ van 20.000 euro betalen. Asielzoekers uit landen waarvan de gemiddelde erkenningsgraad in de EU lager is dan 20 procent, belanden in een snelle grensprocedure en moeten in een opvangcentrum blijven in afwachting van het resultaat.

Nu moeten alleen nog de lidstaten hun finale goedkeuring geven, wellicht op 29 april. Daar worden geen moeilijkheden verwacht. Daarna verschuift de aandacht naar de uitvoering: er moeten opvangcentra gebouwd worden, concrete afspraken gemaakt over de screening aan de buitengrenzen, de solidariteitspool moet worden opgetuigd. Aan het einde van de maand vindt in Gent al een eerste conferentie plaats om dat op gang te trekken.

Maar nu al kondigde Donald Tusk, de pro-Europese Poolse premier, aan dat zijn land niet wil meewerken aan het relocatiemechanisme. Hij zet Polen daarmee op dezelfde lijn als het Hongarije van Viktor Orban.

“Niemand hier is tevreden en er is legitieme kritiek op het akkoord” Juan López Aguilar (S&D Europees Parlementslid