“Politieke benoeming” maakt tweede termijn Von der Leyen nog onzekerder
Het Europees Parlement vraagt met een ruime meerderheid de benoeming ongedaan te maken van een Duitse christendemocraat voor een lucratieve functie die hij kreeg van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Zij wil niet toegeven.
De Duitser Markus Pieper genoot tot voor kort geen grote naambekendheid in het Europees Parlement. Dat is compleet veranderd sinds Commissievoorzitter Ursula von der Leyen haar partijgenoot op 31 januari liet benoemen tot ‘kmogezant’ – een nieuwe functie. Pieper begint op 16 april aan de baan, die hem een stevig maandloon van 17.000 euro oplevert.
De benoeming kreeg de bijnaam “Piepergate”, nadat was uitgelekt dat Pieper het bij de rekrutering slechter gedaan had dan zijn twee (vrouwelijke) tegenkandidaten. Europarlementsleden sprongen op de zaak en drongen aan op uitleg. Ze kregen de steun van vier leden van de Commissie die niet tot de politieke familie van Von der Leyen behoren: de Fransman Thierry Breton, de Luxemburger Nicolas Schmit, de Italiaan Paolo Gentiloni en de Spanjaard Josep Borrell.
Belangenconflict
Ook ngo’s maken zich zorgen: “In het beste geval gaat het om een zeer gebrekkige selectieprocedure door de Commissie. In het slechtste geval gaat het om een potentieel belangenconflict waarbij de voorzitter een partijlid installeert in een zeer lucratieve machtspositie”, reageert Transparency International.
Donderdagmiddag stemde een ruime meerderheid in het Europees Parlement (382 stemmen tegen 144) zelfs voor het terugdraaien van de benoeming en de opening van een nieuwe procedure.
Maar Von der Leyen is niet van plan om toe te geven. Een woordvoerder wees op de “institutionele autonomie” van de Commissie bij de rekrutering van haar personeel. Hij hield vol dat de interne procedure gerespecteerd werd en dat Pieper de beste persoon is voor de functie. Commissaris Johannes Hahn, die wel tot de EVP van Von der Leyen behoort, zei dat Pieper het haalde op verdienste en dat dit criterium zwaarder doorweegt bij een selectie dan de twee andere: gender en geografische spreiding.
Pfizergate
Begin april raakte al bekend dat het Europese openbaar ministerie onderzoekt of Von der Leyen wel koosjer handelde toen ze in 2021 via sms rechtstreeks met Pfizer-topman Albert Bourla communiceerde in de aanloop naar een grote bestelling van covidvaccins. In het kader van die affaire, die “Pfizergate” werd gedoopt na de onthulling door The New York Times, zei de Commissie dat het sms-verkeer tussen Von der Leyen en Bourla niet bijgehouden moest worden en dat er geen helderheid geschapen kon worden.
Het doet Von der Leyens reputatie geen goed, net nu ze haar campagne heeft gelanceerd als kandidaat van de EVP om zichzelf op te volgen – zonder dat ze op een lijst gaat staan. Het ziet ernaar uit dat ze het lastiger zal krijgen dan begin dit jaar werd gedacht. Om in juli een meerderheid van het Europees Parlement achter zich te krijgen, moet Von der Leyen behalve de steun van haar eigen fractie zeker ook kunnen rekenen op die van de sociaaldemocraten en liberalen.
Maar haar beslissing eind vorig jaar om 10 miljard euro cohesiefondsen vrij te maken voor Hongarije is slecht gevallen bij die twee fracties. De sociaaldemocraten kijken ook met argusogen naar de snelheid waarmee Von der Leyen de boze landbouwers tegemoet kwam door de pesticidenwet te begraven en de zogenaamde goede milieucondities van het landbouwbeleid af te zwakken. Ook het feit dat ze zegt open te staan voor nauwere samenwerking met de Europese Conservatieven en Hervormers, waartoe de partij van de Italiaanse premier Giorgia Meloni behoort, valt er slecht. “Als ze door de EVP wordt voorgedragen voor een tweede termijn, is haar herverkiezing niet verzekerd”, is te horen bij de top van liberale Renew-fractie.
Liefde van Macron bekoeld
Binnen haar eigen EVP lijkt Von der Leyen ook al verzwakt, door de stemming op het congres in Boekarest in maart. Van de 737 stemgerechtigden brachten er maar 500 hun stem uit, en slechts 400 van hen schaarden zich achter Von der Leyen als hun kandidaat-Commissievoorzitter. Europees Commissaris Thierry Breton – opnieuw hij – schreef in een smalende reactie op X dat “de EVP zelf niet lijkt te geloven in haar kandidaat”. Enkele dagen geleden zei hij in een interview met Libération dat de Franse president Emmanuel Macron – met wie hij close is – genoten had van dat bericht.
In 2019 was het Macron die de naam van Von der Leyen naar voren schoof als Commissievoorzitter, maar de onvoorwaardelijke grote liefde lijkt bekoeld. Mogelijk verklaart dat waarom vanuit het Elysée de jongste maanden de naam van ex-ECB-voorzitter Mario Draghi gelanceerd wordt als een goede kandidaat om de Commissie te leiden. En in het Europakwartier in Brussel beginnen ook namen te circuleren van enkele premiers uit de EVP-familie die geen “neen” zouden zeggen mocht Von der Leyen de vereiste meerderheid niet halen in het Europees Parlement.
Vanuit het Elysée wordt de jongste maanden de naam van ex-ECB-voorzitter Mario Draghi gelanceerd als een goede kandidaat om de Commissie te leiden