“Plots moet je vechten voor je vrijheid omdat je hoogbejaard bent”
In Merksem en Hoboken krijgen tachtigplussers geregeld telefoon van het team van Leve de Ouderen! Hoe gaat het met ze? Hebben ze iets nodig? “We hopen onnodige opnames in ziekenhuizen of woonzorgcentra te voorkomen en mensen op hoge leeftijd een rijker, g
Zolang het kan, wil Josette Claessens (86) op haar appartement in Merksem blijven wonen. Ze woont er al zeventien jaar en verloor vijf jaar geleden haar echtgenoot. Ze krijgt veel steun van haar kinderen en familie en wordt sinds kort iedere dinsdag gebeld door het team van Leve de Ouderen!, dat in Merksem actief op zoek gaat naar tachtigplussers. Op woensdagochtend haalt een vrijwilliger haar op om een koffie te gaan drinken in het sociaal-cultureel centrum Tutti. Of er te dansen, of te zingen.
“Ik zou er nooit naartoe gedurfd hebben zonder mijn onderbuurvrouw Mariëtte, die spijtig genoeg net overleden is. Ze zei me: ‘probéér het gewoon eens’. Ik wist al een tijdje dat het niet goed ging met Mariëtte. Ik zal haar missen.”
Intussen kijkt Josette uit naar de wekelijkse afspraak, omdat ze er leeftijdsgenoten ontmoet. Sommigen kent ze van vroeger, ze was hen uit het oog verloren. Ze vindt er ook nieuwe kennissen, die ze op straat of in het park weleens tegenkomt. “Ik ga nog te voet naar de markt. Het is een kwartier stappen. Gelukkig kan ik onderweg rusten in het dienstencentrum. Laatst zag ik daar Maria, die op haar 95ste nog heel goed is. En in het park, op wandel met mijn schoondochter, kwamen we voorbij Léon, die op de bijeenkomsten van Leve de Ouderen! altijd liedjes zingt. Het is plezant om dan een praatje te maken.”
De juiste hulp
Een algemene coördinator, twee lokale coördinatoren en zes halftijdse wijkwerkers: met telkens een handjevol mensen probeert Leve de Ouderen! zowel in Merksem als in Hoboken het verschil te maken voor inwoners op hoge leeftijd, door hen weer in contact te brengen met elkaar en met de wereld. Het initiatief werd twee jaar geleden opgestart in de nasleep van de coronacrisis, en in beide Antwerpse districten samen worden nu al 2.500 thuiswonende tachtigplussers bereikt. Dat is zowat de helft van de doelgroep.
“We zijn de enige organisatie die zelf contact opneemt”, zegt coördinator Katrien Van de Weghe (58). “Eens ze ons kennen en vertrouwen, bellen ze ons ook wanneer ze een probleem hebben. Onlangs belde er een dame die ziek was, en zelf niet naar de apotheek kon om een voorgeschreven medicijn op te halen. We hebben in onze database gekeken en iemand gevonden die in haar buurt woonde. Die man, ook een tachtigplusser, wilde graag voor haar naar de apotheek gaan: een klein engagement, met veel impact.”
Soms kennen ouderen de weg niet naar de thuishulp: “Een man belde ons. Zijn vrouw had haar schouder gebroken. In het ziekenhuis hadden ze verteld hoe hij het verband moest aanbrengen, maar hij was vergeten hoe dat ging. Wij vroegen een thuisverpleegkundige om langs te gaan. Na dat eerste contact is de drempel om zelf hulp in te schakelen veel kleiner.”
Veel mensen willen liefst zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Als ze op tijd de juiste hulp krijgen, hoeven ze niet zo snel naar een ziekenhuis. Dat is belangrijk, zegt Van de Weghe, omdat veel ouderen, eenmaal ze in het ziekenhuis zijn opgenomen, vaak in de richting van een woonzorgcentrum worden geduwd. “Terwijl ze daar niet naartoe willen, en het ook niet altijd nodig is.”
“Een zieke dame kon zelf niet naar de apotheek. We vonden in onze database een andere tachtigplusser die in haar buurt woonde. Hij wilde dat graag voor haar doen” Katrien Van de Weghe Coördinator Leve de Ouderen!
Ze geeft een voorbeeld: “Een man van Duitse afkomst werd van het ziekenhuis naar het woonzorgcentrum getransfereerd omdat hij moest revalideren, zei de arts. Daar verstonden ze hem niet goed en dachten ze dat hij wartaal sprak, dus brachten ze hem onder in een gesloten afdeling. Er was zelfs bewindvoering opgestart. Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad om alles ongedaan te maken. Hij woont nu opnieuw thuis met een fantastische bejaardenhelper. Omdat je hoogbejaard
bent, moet je ineens vechten voor je vrijheid …”
Italië als voorbeeld
Preventie kost niets – of toch veel minder: “In ons geval hebben we berekend dat dit 100 euro kost per deelnemer.” Voor de duidelijkheid: het aanbod van Leve de Ouderen! is gratis. Er moet geen lidgeld worden betaald. Het initiatief gaat uit van de Sant’Egidiogemeenschap in Antwerpen, waar zowel Van de Weghe als Merksems teamcoördinator Tijan Njie (32) deel van uitmaken. “Wij zijn christelijk geïnspireerd, maar dringen niemand iets op, ook onze medewerkers niet.”
Sant’Egidio Antwerpen liet zich inspireren door een Italiaans voorbeeld, dat opgestart werd na een zeer hete zomer, waarin veel Italiaanse hoogbejaarden thuis overleden. Leve de Ouderen! krijgt de steun van de stad Antwerpen en kon in één district ge
Josette Claessens (86)
nieten van Vlaamse projectsubsidies als Zorgzame Buurt – die lopen binnenkort af. Er moeten dus extra middelen worden gevonden, want Leve de Ouderen! is niet van plan om ermee te stoppen. “Het was nooit onze bedoeling om slechts een tijdelijk project te zijn. We willen hiervoor blijven gaan, vanuit de vaste overtuiging dat een samenleving die goed is voor ouderen, goed is voor iedereen.”
“In het park kwam ik voorbij Léon, die op de bijeenkomsten van Leve de Ouderen! altijd liedjes zingt. Het is plezant om dan een praatje te maken”