Mogelijk niet genoeg ‘juiste’ gijzelaars voor staakt-het-vuren
Onduidelijkheid over welke Israëlische gijzelaars in Gaza nog in leven zijn bemoeilijkt de onderhandelingen over een staakt-het-vuren. Hamas is niet zeker of het voldoende ‘geschikte’ gijzelaars heeft. De duur van het bestand blijft het grootste obstakel.
Veertig Israëlische gijzelaars in ruil voor 900 Palestijnse gevangenen en een gevechtspauze van zes weken. Zo ziet de eerste fase eruit van een voorstel tot staakt-het-vuren dat CIA-directeur William Burns deze week lanceerde in Caïro, waar hij net als Qatar bemiddelt tussen Israël en Hamas. De Israëli’s en Hamas zouden niet echt afkerig staan tegenover het voorstel, maar toch lijkt een akkoord nog veraf. Het aantal gijzelaars dat Hamas in die eerste fase zou vrijlaten is een belangrijk struikelblok. De terreurbeweging vreest dat ze geen veertig levende gijzelaars vindt die ze in deze fase wil vrijlaten.
Hamas wil in de eerste fase alleen kwetsbare gijzelaars vrijlaten: kinderen, ouderen en vrouwen, maar vooral geen soldaten. Tot die categorie behoren enkele van de bekendste gijzelaars die zich nog in Gaza bevinden, zoals de familie Bibas. Hamas houdt beide ouders en hun twee kinderen van één en vier jaar oud al een halfjaar vast. Voor de vrijlating van volwassen mannen, vrouwen uit het leger en mannelijke soldaten kan Hamas telkens een hogere ‘prijs’ vragen. Die prijs vertaalt zich in meer en zwaarder gestrafte gevangenen die in ruil vrijgelaten worden. Zeker soldaten wil Hamas alleen ruilen voor prominente Palestijnse gevangenen met lange celstraffen.
Ongeveer 130 van de 240 oorspronkelijke gijzelaars zouden zich nog in Gaza bevinden. 105 kwamen vrij tijdens de gevechtspauze van eind november, vier kwamen zonder akkoord vrij en het Israëlische leger redde nog drie anderen. Amerikaanse functionarissen meldden donderdag in The Wall Street Journal dat volgens de meest pessimistische schattingen de meeste van de overgebleven gijzelaars overleden zijn. Sinds het begin van de oorlog stierven volgens de Israëli’s al zeker 34 gijzelaars. Sommigen sneuvelden door Israëlische kogels of bommen.
In december schoten Israëlische soldaten drie gijzelaars dood die ontsnapt of vrijgelaten waren en met een witte vlag zwaaiden. In een video die Hamas in januari verspreidde, beweert ook gijzelaar Noa Argamani dat twee van haar lotgenoten bij een Israëlisch bombardement omkwamen. Van een van hen bevestigde het leger dat ook. De moeder van een andere gijzelaar, Ron Sherman, beweert dat haar zoon in januari samen met twee andere gijzelaars gedood is bij een aanval op een kopstuk van Hamas. Volgens haar zette het leger daarbij gifgas in. Lang niet alle doodsoorzaken van overleden gijzelaars zijn al bekend.
Waardevolle gijzelaars
Het tekort aan geschikte gijzelaars uit de ‘kwetsbare categorie’ is ook te wijten aan het feit dat vrijwel alle gijzelaars van de 105 die vrijkwamen tijdens de tiendaagse gevechtspauze eind november onder die noemer vielen.
In Israëlische en Amerikaanse media circuleert een voorstel om het verschil tussen het beschikbare en vereiste aantal gijzelaars van de kwetsbare categorie bij te passen met andere gijzelaars. Voor Hamas is de vrijlating van mannelijke en militaire gijzelaars niet aan de orde. Het wil die gevangenen achter de hand houden als hefboom om eerst een permanent staakthet-vuren te verkrijgen, en uiteindelijk de volledige terugtrekking van het Israëlische leger uit Gaza. Een gevechtspauze van zes weken zou niet volstaan als tegengewicht voor de gijzelaars die het meeste ‘waard’ zijn.
Een ander discussiepunt in Caïro is de terugkeer van gevluchte Gazanen naar het noorden. Hamas wil dat Palestijnen die naar het zuiden gevlucht zijn naar believen kunnen terugkeren naar hun huizen in het noorden, of wat ervan overblijft. Israël verzet zich daartegen. Het vreest dat bij een onbeperkte terugkeer naar het noorden ook Hamasstrijders erheen zullen trekken en de terreurbeweging er zich zo opnieuw kan organiseren.
De grootste twistappel blijft evenwel de lengte van een gevechtspauze of staakt-het-vuren. Hamas wil een permanent staakthet-vuren, maar daar weigeren de Israëli’s tot dusver in mee te gaan. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde zondag waarom hij geen toegevingen meer wil doen: “Israël is klaar voor een akkoord, niet voor de overgave.”
“Israël is klaar voor een akkoord, niet voor de overgave” Benjamin Netanyahu Premier van Israël