Zelfs het hart van de wapenindustrie in de VS twijfelt aan steun voor Kiev
Nu het Congres terugkeert van reces, moet duidelijk worden of en hoe de VS militaire steun aan Oekraïne blijven geven. Ook in Camden, Arkansas, in het hart van de Amerikaanse defensie-industrie waar de cruciale Himars van de band rollen, wordt getwijfeld
Toen de papierfabriek nog open was, kon het verschrikkelijk stinken in Camden. “Dat is de geur van geld”, zeiden de inwoners van het plaatsje in de zuidelijke Amerikaanse staat Arkansas dan tegen elkaar. De papierfabriek was decennialang de grootste werkgever. Toen die in 2001 sloot, stortte dat de streek in een depressie. Duizenden bewoners trokken weg, toeleveranciers gingen failliet. Camden dreigde een spookstad te worden.
De klap dendert nog altijd na. In de armere wijken wisselen dichtgespijkerde winkels en huizen met voortuinen vol verweerd grofvuil en roestige autowrakken elkaar af. Spoorlijnen zijn rangeerterreinen voor afgeschreven vrachtwagons geworden. Voor de tienduizend inwoners zijn er tientallen kerken en meerdere uitvaartondernemers, maar slechts twee restaurants die beter eten serveren dan in de tankstations.
Twee oorlogen – op duizenden kilometers afstand, aan de overkant van de oceaan – kunnen daar verandering in brengen.
Camden mikt op een tweede leven sinds zijn vele defensiebedrijven er dankzij de oorlogen in Oekraïne en Gaza de ene miljoenenbestelling na de andere krijgen. Van de Himars- en GMLRS-systemen waarmee Kiev de Russische invasie probeert af te slaan, tot de Iron Dome-luchtafweer waarmee Israël zich verdedigt: veel van dat wapentuig wordt deels hier geproduceerd. Bedrijven als Raytheon en Lockheed Martin verdubbelden recent hun personeelsbestanden in Camden en breidden productiecapaciteit fors uit – ook in afwachting van nieuwe orders.
Stinken doet het er niet meer, maar de geur van geld is terug – of eigenlijk: het geluid. “Tegenwoordig horen we uit het oosten soms luide knallen komen”, vertelt Jim Golden, de lokale Ford-autodealer. “Dan weten we dat ze weer een test hebben gedaan.” Hij doelt op het Highland-industriepark in East Camden, waar op het terrein van een voormalig munitiedepot van de Amerikaanse strijdkrachten nu een cluster aan defensie- en luchtvaartbedrijven zetelt. De bunkers die hier tijdens WO II werden opgetrokken, zijn nog steeds ideaal voor de opslag van explosief wapentuig. “Ik zou nooit zo’n grote zaak hebben zonder het industriepark”, zegt Golden.
Volgens hem heeft heel Camden de afgelopen twee jaar een impuls gekregen dankzij de lokale banengroei. Door corona ging de bowlingbaan dicht, maar recent opende een nieuw hotel en er wordt gebouwd aan een extra kliniek. Ook werd in het stadscentrum een kleurige muurschildering onthuld van onder meer een Himars-systeem dat raketten afvuurt.
Broeiend verzet
Minstens driekwart van alle defensiedollars voor bondgenoten, benadrukt de regering-Biden regelmatig, verlaat nooit de VS. Het is een directe investering in de eigen economie, omdat er vooral wapens van Amerikaanse makelij worden gekocht. En van alle vijftig staten profiteerde Arkansas het sterkst van de ruim 36 miljard dollar militaire steun die de VS tot november 2023 al verstrekten aan Oekraïne, becijferde het Pentagon: zo’n 2,3 miljard dollar. Het ministerie maakte hiervan een presentatie die het liet rondgaan onder politici in Washington, onder wie het verzet tegen nieuwe steun broeit.
Om twijfels over de voortzetting van de steun aan Oekraïne nog verder weg te nemen, kreeg Camden vorige maand hoog bezoek. Generaal Charles Q. Brown, als voorzitter van de verenigde stafchefs de hoogste militair van de VS, bezocht in bijzijn van enkele Congresleden de Lockheed-fabriek. “Ik heb hun (de meereizende politici, red.) uitgelegd dat de extra steun niet alleen Oekraïne helpt, maar ons ook”, zei Brown na afloop tegen persbureau AP.
Maar of de orders van opnieuw vele hon
“Ik zie niet in hoe al dat geld voor die wapens óns hier helpt” Billy Autrey Inwoner Camden
derden miljoenen de komende tijd naar Camden en andere staten en steden met wapenfabrieken blijven komen, is onzeker. De Senaat keurde half februari een nieuw pakket van 95 miljard dollar (waarvan 60 miljard voor Kiev) goed, maar onder druk van de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump houdt Huis-voorzitter Mike Johnson de verdere behandeling al weken op.
De interne Republikeinse verdeeldheid leeft ook in Arkansas, een rechts stemmende staat. Alle vier afgevaardigden in het Huis zijn Republikeinen, net als twee senatoren en gouverneur Sarah Huckabee Sanders, een oud-woordvoerder van Trump. Van hen hebben vier zich openlijk uitgesproken voor of al ingestemd met nieuwe steun. De anderen delen Trumps standpunt dat Kiev geen “blanco cheque” verdient – of ze vrezen de toorn van de ex-president als ze hem daarin tegenspreken.
Door de Democraten wordt vaak gesuggereerd dat Trump nieuwe hulp tegenhoudt of vertraagt om de Russische president Vladimir Poetin te helpen. Dat is zeker het nettoresultaat op het slagveld, waar Oekraïne door munitietekorten steeds meer in het defensief raakt. Maar de expresident – die eind dit jaar een derde gooi naar het Witte Huis doet – heeft óók binnenlandse motieven. Hij speelt in op een breder gedeeld sentiment dat het land in verval is en niet voor eeuwig de politieman van de wereld kan spelen, en dat het eens afgelopen moet zijn met de aanslepende oorlogen.
Prachtige, maar dure wapens
“We zijn altijd gezien als de verdediger van de wereld. En ik vermoed dat we dat nog steeds zijn, maar hoe laat je ons ook hier groeien?”, vraagt Alan Dean zich af, in een eettentje in het centrum. Zijn airco- en verwarmingsinstallatiebedrijf had vroeger een goede klant aan de papierfabriek. Die business is nooit teruggekomen. “Nee, het is hier niet booming”, zegt Dean. “We houden het net vol.”
Ook Billy Autrey, die als vakbondsvoorzitter de sluiting van de papierfabriek meemaakte, is niet overtuigd. Hij vond snel nieuw werk, maar zag andere collega’s wegkwijnen of wegtrekken, vertelt hij in het postkantoor, waar hij nu chef onderhoud is. Het stadje is nooit meer hetzelfde geworden. Minder winkels, minder bars en clubs, meer daklozen en drugs in de straten. “Ik zie niet in hoe al dat geld voor die wapens óns helpt. De oorlog lijkt zich alleen maar voort te slepen, terwijl wij hier ook problemen hebben.”
Zijn scepsis wordt gedeeld door Beau Beard en David Miller, twee gepensioneerde medewerkers van Lockheed Martin. In een bijgebouwtje van de methodistenkerk schuiven ze aan bij het maandelijkse diner van hun congregatie. Beiden hebben decennia in de wapenindustrie gewerkt. “Rusland moet gestopt moet worden”, zegt Miller, “net als de Sovjets in Afghanistan”, vult Beard aan. Maar ze hebben ook twijfels.
Beard vond na zijn militaire diensttijd een baan bij LTV, dat later deels opging in Lockheed Martin. Hij sleutelde aan MLRSbatterijen, die de Oekraïense artillerie nu ook volop inzet. Prachtig spul, zegt hij, maar ook heel duur. “Er moet toch een keer voor betaald worden.”
Miller vult aan: “We kunnen de Oekraïners niet ons beste materiaal geven.” Ten eerste, omdat Amerikaanse technologie dan in Russische handen kan vallen “en een deel van onze wapens kan meer dan
“De zware staatsschuld moeten we zeker mee in overweging nemen. Maar het is in ons belang op lange termijn om Rusland terug te dringen” Matt Stone (Republikein) Senator in Arkansas
wat we erover publiceren”. Maar ook, zegt hij, omdat Rusland niet helemaal verslagen moet worden. “Dat zou pas echt tot veel doden en totale vernietiging leiden. Het is een dunne lijn tussen Rusland irriteren, zodat het de prijs te hoog vindt worden, en Oekraïne niet laten winnen”, analyseert hij.
Hypocriete politici
Matt Stone zit voor de Republikeinen in de Senaat van Arkansas, waar hij het kiesdistrict vertegenwoordigt waarin ook Camden ligt. Hij hoopt dat zijn federale collega’s in Washington er snel uitkomen. “Ik denk ook dat we dreigen te bezwijken onder het gewicht van onze staatsschuld en dat moet zeker worden meegewogen. Maar: Oekraïne wordt onder de voet gelopen door Rusland, en dat is historisch gezien geen bondgenoot van ons. Het is ook in ons belang op lange termijn om Rusland terug te dringen. Het is win-win.”
Toch blijft onzeker of zijn sceptische partijgenoten in Washington zich de komende weken met dat soort argumenten laten overhalen. Zo komen ook tegenstanders van extra steun voor Kiev gewoon naar eerstesteenleggingen als er weer eens een wapenfabriek wordt uitgebreid, merkt Rex Nelson, een prominente ex-Republikein in de staat, die nu columns schrijft voor de Arkansas Democrat-Gazette. “Ze verwelkomen het geld, waar ze zelf tegen gestemd hebben. Daarin zit zeker wat hypocrisie, maar dat is nu eenmaal een kenmerk van de partij geworden”, zegt Nelson, die eerder deze eeuw nog onder president George W. Bush diende, maar de Republikeinen na Trumps machtsgreep de rug toekeerde.
Nelson denkt dat een sterk land op het wereldtoneel en een verstandige begroting samen kunnen gaan. “Daar valt best een creatieve oplossing voor te vinden.” Het is een verkiezingsjaar, wat de onderhandelingen kan bemoeilijken, maar ook een ideaal moment voor het militair-industrieel complex om zijn belangen te behartigen via giften aan de campagnekassen van politici.
Trump zou dat the deep state in actie noemen. En Nelson beaamt dat conservatieve kiezers in de staat al ruim voor Trumps doorbraak, in 2015, sceptisch werden over buitenlandse oorlogen of de exploderende Amerikaanse schuldenberg. “Trump speelt in op een sentiment dat zeker al leefde en hij heeft dat echt naar een nieuw niveau getild. Maar ik blijf erg optimistisch over de perspectieven van Camden en de regio.”
Eten met raketten
Aaron Huckaby, die als manager de operaties van Lockheed Martin in Camden overziet, is eveneens optimistisch over de toekomst van Camden en de rest van Zuid-Arkansas, zeker nu iets verderop ook een grote lithiummijn opent. Personeel vinden in deze vergrijzende streek, waar de jeugd vaak snel wegtrekt, is wel lastig. Om die reden, zegt Huckaby via e-mail, werkt de multinational samen met lokale scholen en de universiteit SAU Tech om jongeren zo vroeg mogelijk warm te maken voor een baan in de wapenindustrie.
Zo hebben veel studenten lastechniek al gehoord van de goede arbeidsvoorwaarden bij Lockheed Martin, leggen ze uit in hun klaslokaal. Aan het plafond hangt een grote Amerikaanse vlag met de tekst “Maak Amerika sterk, een las per keer”. Bij de ingang van het studentenrestaurant staan twee kleine raketten, en de sportteams van SAU Tech heten The Rockets.
Zack (23) wil na zijn studie eerst een paar jaar door de VS reizen als ambulante lasser, maar wil daarna terugkeren naar Camden, vertelt hij. “Ik kom zelf uit een nog veel kleiner gehucht van maar vierhonderd inwoners, dus ik vind het een mooie plek, hoor. En je kunt hier geweldig op herten jagen.”